Zachwalić, aby sprzedać – historia reklamy

W starożytności odkryto potencjał perswazyjnego przekazu. Na targach było nie tylko tłoczno, ale i głośno. Dlaczego? Kupcy zwracali na siebie uwagę, zachwalając donośnie oferowane towary. Ci, którzy potrafili najciekawiej wypunktować ich zalety, zyskiwali zainteresowanie potencjalnych klientów. To z kolei przekładało się na zawartość sakwy.

Reklama ustna nie była jedyną praktykowaną w świecie antycznym - korzystano również z szyldów. Obrazkowa forma wskazująca na charakter prowadzonej działalności była szeroko wykorzystywana przez właścicieli karczm i zajazdów. Umieszczali oni szyldy na swoich budynkach w taki sposób, aby były one widoczne z daleka. Taki model reklamy przetrwał do średniowiecza.

W starożytności reklama wymagająca umiejętności czytania istniała w formie szczątkowej - rozwój  reklamy prasowej był możliwy dopiero po spopularyzowaniu wynalazków Gutenberga. Możliwość powielania na masową skalę rozmaitych druków przyczyniła się do coraz większej popularności reklamy w prasie, która dziś najlepsze lata wydaje się mieć już za sobą. Za pierwszą reklamę prasową uznaje się wskazówki dla duchownych dotyczące Wielkanocy, które drukiem pojawiły się ok. 1480 r. w Anglii. 152 lata później w paryskim tygodniku "Rebadota" były już przewidziane stałe rubryki z ogłoszeniami. W Polsce reklama prasowa istnieje od 1661 r. To właśnie wówczas na rynku pojawił się "Merkuryusz Polski".

Pierwsze plakaty bardzo różniły się o tych, które znamy dzisiaj - większość z nich była pozbawiona elementów graficznych. Z czasem plakatów na ulicach europejskich miast było tak dużo, że zaczęły one być uciążliwe. Rozwiązanie znalazł w 1874 niemiecki wydawca, który wynalazł słup ogłoszeniowy. Pierwszą masową reklamą była reklama mydła Ivory Soap koncernu Procter & Gamble z 1890 r. Wpływ na rozwój współczesnego plakatu wywarł Henri de Toulouse-Lautrec, który projektował reklamy m.in. dla kabaretu Moulin Rouge. Ciekawostką jest, że w 1835 r. największy plakat miał powierzchnię ok. 5 mkw. Dla porównania największy współcześnie nośnik Cityboard ma 18 mkw.

Reklama outdoorowa to także witryny sklepowe. Przedwojenni właściciele sklepów przykładali dużą wagę do ich wyglądu, wychodząc z założenia, że to właśnie dzięki nim zwabią klientów do środka.  Dziś przedsiębiorcy w tym celu wykorzystują również standy reklamowe.

Wynalezienie radia sprawiło, że reklamodawcy z czasem zaczęli interesować się jego wykorzystaniem, aby dotrzeć do potencjalnych klientów. W 1920 r. stacja radiowa KDKA w Pittsburgu wprowadziła sponsoring reklam. Jeden z programów - The Maxwell House - sponsorował producent kawy. Pierwszą reklamę radiową nadała amerykańska stacja radiowa Wind & Earth & Air & Fire w 1922 r.

Reklama radiowa szybko zyskała na popularności i spowodowała, że reklamodawcy musieli wykazać się kreatywnością, tworząc umiejętnie dostosowane komunikaty. W Polsce firmy z tej technologii mogą korzystać od 1926 r., czyli od momentu powstania stacji nadawczej Polskiego Radia w Warszawie.

Europejskie prawo dopuszcza emitowanie reklam maksymalnie przez 12 minut na godzinę. Poszczególne reklamy najczęściej trwają kilkadziesiąt sekund, co ma związek z ceną ich emisji. Chociaż trudno w to dziś uwierzyć, to pierwsza reklama w TV kosztowała zaledwie 4 dolary! Tyle właśnie zapłacił w 1941 r. za reklamę telewizyjną producent zegarków - firma Bulova.

Na pierwsze reklamy telewizyjne w Polsce trzeba było poczekać dłużej - pojawiły się one w 1956 r., ale tak naprawdę zainteresowanie tym kanałem komunikacji z konsumentami rozwinęło się dopiero po 1989 r. To właśnie wówczas powstało wiele popularnych reklam, które starsze pokolenie pamięta do dziś. Przykładem może być choćby reklama Polleny 2000 "Ojciec prać?".

Pierwsze reklamy nie były ani subtelne, ani nie zachwalały produktów w zawoalowany sposób. Zmieniło się to w momencie spopularyzowania się internetu. Nowoczesna technologia spowodowała duże zmiany w konstruowaniu przekazu reklamowego. Chociaż współcześnie firmy wciąż korzystają z reklamy zewnętrznej, prasowej, radiowej czy telewizyjnej, to coraz częściej wykorzystują też potencjał reklamy internetowej.

Reklama internetowa często jest mniej bezpośrednia niż ta, z którą klienci mieli do czynienia dotychczas. Wspomnieć wystarczy choćby właścicieli e-sklepów, którzy pozyskują uwagę klientów, prowadząc blogi. Tego rodzaju reklama internetowa w dużej mierze stawia na edukację konsumentów i przywiązanie do marki. Chociaż nie jest tak nachalna jak pop-upy, to jej cel pozostaje ten sam.