Badanie nasienia - jakie parametry służą do oceny płodności mężczyzny?
Badanie nasienia to bez wątpienia najważniejszy element współczesnej diagnostyki niepłodności u mężczyzn. Ocena budowy, aktywności, jakości i liczby plemników pod mikroskopem jest bowiem niezbędna do określenia szans pary na poczęcie dziecka, a także do doboru optymalnie skutecznej metody leczenia niepłodności. Jakie parametry nasienia mają szczególne znaczenie?
Ogólne badanie plemników
W wersji podstawowej, badanie nasienia koncentruje się na ogólnych jego cechach, takich jak liczba plemników w próbce ejakulatu, pH nasienia, wygląd ejakulatu, jego lepkość, objętość i czas upłynnienia. Istotnymi parametrami są także: liczba plemników w 1 ml nasienia, odsetek ruchliwych i żywych plemników, oraz ich ewentualna aglutynacja (zgrupowanie). Wszystkie te cechy są oceniane w kontekście norm określonych przez Światową Organizację Zdrowia.
• w 1 ml nasienia powinno znajdować się co najmniej 15 mln plemników, a całkowita ich liczba nie może być mniejsza niż 39 mln;
• minimalna objętość ejakulatu to 1,5 ml;
• nasienie ocenia się jako zdolne do zapłodnienia, jeśli przynajmniej 4% plemników ma prawidłową budowę;
• minimalne dopuszczalne pH nasienia to 7,2;
• po 60 minutach od ejakulacji w nasieniu powinno być co najmniej 32% plemników z ruchem postępowym, a ruch całkowity powinien wynosić co najmniej 40%.
Analiza budowy plemników
Bardziej wnikliwa ocena nasienia dotyczy budowy plemników i pozwala na wykrycie wad, które utrudniają lub czasem uniemożliwiają zapłodnienie komórki jajowej drogą naturalną. Nieprawidłowości i uszkodzenia mogą występować w obrębie witki, wstawki i główki plemnika.
Lekarze nie tylko analizują budowę poszczególnych plemników, ale także ustalają, jaki odsetek stanowią te posiadające wady strukturalne.
Przygotowanie do badania nasienia
Na wynik badania może wpłynąć spożycie alkoholu i aktywność seksualna w dniach poprzedzających oddanie nasienia do analizy, dlatego na 3-5 dni przed pobraniem próbki zalecana jest abstynencja alkoholowa i seksualna. Pacjent powinien pamiętać również o przekazaniu lekarzowi wszystkich informacji na temat przebytych infekcji i przyjmowanych leków w trzymiesięcznym okresie poprzedzającym badanie nasienia.
Co mówią wyniki badania?
Trudności z poczęciem dziecka najczęściej mają swoje źródło w nekrospermii (brak żywych plemników), azoospermii (całkowity brak plemników w ejakulacie), oligospermii (zbyt mała ilość plemników), tetrazoospermii (obecność wad w budowie plemników), asthenozoospermii (niedostateczna ruchliwość plemników) lub leukocytospermii (wzrost liczby leukocytów w nasieniu, sugerujący stan zapalny).
Jakkolwiek nazwy poszczególnych nieprawidłowości brzmią poważnie, współczesna medycyna wychodzi naprzeciw problemom z płodnością i oferuje rozwiązania, które stwarzają szanse na dziecko także przy bardzo niskich parametrach nasienia. Dobrym tego przykładem jest technika MSOME-6600, pozwalająca na 6000-krotne, powiększenie plemnika i odnalezienie w nasieniu tych plemników, które można będzie z powodzeniem wykorzystać do in vitro. Badanie MSOME-6600 jest dostępne w polskich klinikach leczenia niepłodności InviMed.
Błędy żywieniowe, stres i codzienny kontakt z zanieczyszczeniami obecnymi w powietrzu sprawiają, że jakość nasienia u mężczyzn stopniowo się obniża. Nie sposób stwierdzić tego gołym okiem – aby wykryć ewentualne nieprawidłowości, plemniki trzeba zbadać pod mikroskopem w oparciu o ściśle ustalone normy. Mimo iż samo badanie nie jest bolesne ani inwazyjne, wielu pacjentów odbiera je jako stresujące, ponieważ istnieje ryzyko, że wynik będzie daleki od ideału. Nie należy jednak rezygnować z szansy jaką daje diagnostyka niepłodności – ustalenie źródła problemu stwarza możliwość jego rozwiązania.
