Lager, IPA, Porter, Golden Ale… Słowniczek Piwosza bez tajemnic

Piwo piwu nierówne - za wszystkim stoi tradycja

Gatunki piwa, które dzisiaj możemy znaleźć na sklepowych półkach lub zamówić w pubie, nie są wynalazkiem naszych czasów. Rozmaite receptury przekładające się na smak, barwę i inne parametry (nie zawsze) złocistego trunku powstawały na przestrzeni wieków. Popularny, cechujący się delikatną goryczką lager jest tylko jedną z nich. Za różnicami stoją proces warzenia oraz właściwości słodu, chmielu i drożdży przeznaczonych do fermentacji.

Produkcja piwa zaczyna się od słodowania, czyli kiełkowania ziaren zbóż (najczęściej jęczmienia lub pszenicy), suszenia ich, a także poddawania innym zabiegom jak prażenie, palenie czy wędzenie. Słód podlega później procesowi ześrutowania i wymieszania z wodą w kadzi zaciernej, gdzie obecne w zbożu białko i skrobia ulegają rozkładowi.

Gotowy zacier zostaje poddany filtracji. Efektem tego procesu jest brzeczka pompowana do kotła, w którym rozpocznie się warzenie - etap, od którego produkcja piwa zaczerpnęła swoją nazwę. W tym momencie do brzeczki dodawany jest chmiel i rozpoczyna się gotowanie. Po schłodzeniu do brzeczki dodawane są drożdże - to dzięki nim piwo zyskuje procenty i dwutlenek węgla. Gdy fermentacja dobiegnie końca, czas na leżakowanie, w którego trakcie profil sensoryczny piwa rozwija się i dojrzewa, tworząc spójną kompozycję smaków, zapachów i nagazowania.

Lager

Krótką podróż po najpopularniejszych gatunkach piwa zacznijmy od dobrze znanego lagera. Jest to piwo dolnej fermentacji, czyli z wykorzystaniem takich gatunków drożdży piwowarskich, które opadają na dno fermentatora. W procesie dolnej fermentacji obok alkoholu zostają wytworzone także inne związki aromatyczne, jak estry, alkohole i alkohole wyższe, jednak w lagerach z reguły nie grają one głównej roli. Dużo mocniej wyczujemy tu cechy pochodzące od słodu i chmielu.

Proces produkcji sprawia więc, że klasyczny lager jest z reguły piwem o smaku czystym, orzeźwiającym i wyraźnie słodowym, z goryczką o różnym natężeniu - zależnie od stopnia nachmielenia. Lager jasny to gatunek najbardziej popularny, znamy jednak także wiele innych odmian w barwach od bursztynowej przez miedzianą, wiśniową aż do całkowicie czarnej. Piwa te różnią się także bukietem, goryczką i pełnią smaku. Jasny lager jest dobrym wyborem na upalne dni. Doskonale smakuje w połączeniu z tradycyjną grillowaną kiełbasą lub karkówką. Klasyczne lagery cechuje zawartość alkoholu w przedziale 3-5%.

IPA

IPA, czyli India Pale Ale, to gatunek piwa górnej fermentacji bardzo popularny w Wielkiej Brytanii i Stanach Zjednoczonych, a jednocześnie zyskujący coraz szersze grono zwolenników nad Wisłą. Historia piwa wiąże się jednak z jego transportem do Indii przez brytyjskich kolonizatorów. Odkryto bowiem, że zastosowanie większej ilości chmielu konserwuje piwo i powala wytrzymać mu trudy podróży.

IPA z reguły cechuje się zawartością alkoholu na poziomie 5-10% (mocne odmiany nazywamy Imperialnym IPA) i złocistą lub wręcz miedzianą barwą. Miłośnicy tego gatunku zwracają uwagę na bogaty bukiet uzyskany za sprawą górnej fermentacji i kompozycji aromatycznych odmian chmielu, jak również bardzo wyraźną, chmielową goryczkę. IPA stanowi idealne uzupełnienie tłustych mięsnych potraw, w tym steków i burgerów, a jednocześnie również pikantnego curry i innych specjalności kuchni azjatyckiej.

Porter

Klasyczny porter o ciemnej barwie i dużej mocy zyskał popularność w XVIII wieku w Anglii jako piwo górnej fermentacji warzone z ciemnego słodu. Na przestrzeni wieków z jego recepturą eksperymentowano, dlatego współczesne angielskie portery nie są już tak mocne (około 5%), a do ich produkcji używa się jasnych słodów z dodatkiem palonych i karmelizowanych, by uzyskać charakterystyczną ciemną barwę. Jednak nazwa porter ma również odniesienie do innych gatunków, tradycyjnie produkowanych między innymi w Polsce od przeszło 200 lat.

- Gdy na początku XIX wieku Napoleon wprowadził blokadę kontynentalną Wielkiej Brytanii, w Europie Wschodniej zabrakło ciemnego i mocnego piwa idealnego na zimę, więc mieszkańcy musieli sobie poradzić w inny sposób. Tak powstał Porter Bałtycki - przypomina Ewelina Masiarz, odpowiedzialna za markę Książęce. - Portery bałtyckie cenione na całym świecie to dla odmiany przede wszystkim piwa dolnej fermentacji. Charakteryzują się dużą mocą: około 10%, a także nieprzejrzystą ciemnobrązową barwą i treściwym smakiem. O tym ostatnim decyduje także długie leżakowanie i większa liczba aromatycznych składników.

Porter to piwo, które doskonale sprawdzi się podawane do grillowanego i pieczonego mięsa, jak i deserów. Wiosną i latem spożywamy go często właśnie wraz z posiłkiem, zaś w chłodniejszych częściach roku stawiamy na jego właściwości rozgrzewające.

Golden Ale

Gatunek Golden Ale jest stosunkowo młody - powstał pod koniec ubiegłego wieku, niejako w kontrze do jasnych lagerów. Jest piwem górnej fermentacji o jasnej barwie i dość wyrazistej goryczce. Właściwości orzeźwiające decydują o tym, że to piwo idealne na lato. Da się w nim wyczuć dość wyraźny aromat chmielowy.

Piwo Golden Ale może z powodzeniem zastąpić lagera piwoszom, którzy nie przepadają za bardzo treściwymi piwami, jednak chętnie szukają czegoś więcej. Ma ono także spore zastosowanie kulinarne, ponieważ możemy spożywać je z mięsem, kuchnią azjatycką, a także rybami i daniami grillowanymi.