Odkrycie w Kałdusie koło Chełmna. Dziwne pochówki dzieci sprzed ponad 2500 lat

Archeolodzy z Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu dokonali niezwykłego odkrycia w okolicach Góry Świętego Wawrzyńca, sztucznie usypanego wzniesienia we wsi Kałdus koło Chełmna (woj. kujawsko-pomorskie). Jest to pozostałość po grodzie ze wczesnego średniowiecza, niemniej jednak nowe odkrycie datowane jest na znacznie wcześniejszy okres. To pochówki szkieletowe dzieci z wczesnej epoki żelaza, która na ziemiach polskich rozpoczęła się ok. 750-700 lat p.n.e.

"Odkryliśmy pochówki szkieletowe dzieci w największym obniżeniu wnętrza grodu majdanu, w okolicach najpewniej studni. Są to pochówki z okresu kultury łużyckiej. To nietypowy zwyczaj pogrzebowy, gdyż dominowała wtedy kremacja. Być może są to ofiary. Tym bardziej że te ciała były pierwotnie skrępowane, związane" - wyjaśnił Polskiej Agencji Prasowej dr Ryszard Kaźmierczak z Katedry Starożytności i Wczesnego Średniowiecza w Instytucie Archeologii na UMK w Toruniu.

Odkrycie szkieletów z epoki żelaza we wczesnośredniowiecznej, pogańskiej osadzie zaskoczyło archeologów. Szczątki dzieci mają dopiero zostać poddane analizie antropologicznej, która może ujawnić, co się właściwie z nimi stało.

Badaczy zadziwiła także dziwna forma pochówku. Nie chodzi jedynie o to, że miał on charakter szkieletowy, w którym ciało jest składane w całości do grobu bez wcześniejszej kremacji. Zaskakujące okazało się ułożenie zwłok. "Sama forma pochówku była dość nietypowa, gdyż jedno dziecko było pierwotnie w pozycji embrionalnej zwinięte, drugie skrępowane. Powstaje pytanie, czy te dzieci zostały pochowane zaraz po śmierci. Tego obecnie nie wiemy" - dodał dr Ryszard Kaźmierczak.

Eksperci uważają, że zespół osadniczy związany z Górą św. Wawrzyńca to w rzeczywistości historyczne, przedlokacyjne Chełmno, które w okresie wczesnego średniowiecza funkcjonowało tam przez kilka stuleci. Jego badania prowadzono już w XIX wieku, zapoczątkowane przez niemieckich archeologów z Gdańska. Nieraz teren przeczesywali także amatorzy i rabusie, w tym nielegalni poszukiwacze skarbów. Archeolodzy z Uniwersytetu Mikołaja Kopernika prowadzą w tej okolicy prace wykopaliskowe od końca lat 60. XX wieku.

"Już w okresie plemiennym, przedpaństwowym, był to zapewne główny ośrodek społeczno-kulturowy i religijny w zachodniej części międzyrzecza Wisły, Drwęcy i Osy. Od czasów pierwszych Piastów było to centrum polityczne i gospodarcze ziemi chełmińskiej podporządkowanej już władzy książęcej, a od 1025 roku królewskiej. Od czasów Bolesława Chrobrego było duże zainteresowanie Piastów tą ziemią stanowiącą 'pomost' w kierunku Pomorza Wschodniego i Prus, a Kałdus, czyli Chełmno, zajmowało tu rolę pierwszoplanową" - powiedział PAP prof. Wojciech Chudziak, dyrektor Instytutu Archeologii UMK.

"Kałdus to pozostałość wczesnośredniowiecznego, historycznego Chełmna. Ma niesamowite rozmiary, bo to wieloczłonowy zespół osadniczy obejmujący w sumie ponad 15 ha powierzchni. Jego centralnym elementem jest Góra św. Wawrzyńca, najwyższy punkt terenowy i przylegające do niego od północy trójczłonowe grodzisko, które ma ponad 3 hektary powierzchni i jest największe na ziemi chełmińskiej, a od południa rozległa osada podgrodowa oraz duże cmentarzysko, największe w tym regionie, gdyż odkryto tutaj ponad 1400 grobów" - wyjaśnił naukowiec. Dodał także, że jego zdaniem pod Górą św. Wawrzyńca mogli przebywać wszyscy władcy piastowscy, choć wówczas jeszcze nie nosiła ona tej nazwy.

Prace wykopaliskowe w Kałdusie trwają dalej. Według badaczy grodzisko może nas jeszcze niejednokrotnie zaskoczyć.