Ponad 4000 lat. Odkryli najstarszą sztukę wizualną Ameryk
Nowe badania archeologiczne ujawniają, że rdzenni Amerykanie z południowego Teksasu przez ponad 4 tys. lat tworzyli skalne malowidła przedstawiające spójną kosmologię, którą do dziś uznają rdzenne społeczności. Innowacyjne techniki datowania wykazały, że sztuka naskalna znana jako Styl Rzeki Pecos (ang. Pecos River Style), pojawiła się prawdopodobnie po raz pierwszy prawie 6000 lat temu i przetrwała do ok. 1400-1000 lat temu, obejmując około 175 pokoleń.
Przez cztery tysiąclecia rdzenni amerykańscy artyści z południowego Teksasu korzystali z ustalonego zestawu technik i repertuaru ikonograficznego do przedstawiania koncepcji metafizycznych, jak cykliczny czas czy wielowarstwowy podział wszechświata, które do dziś uznawane są przez rdzenne społeczności obu Ameryk.
Nie zmienili nic przez tysiące lat
Jak wyjaśnia prof. Carolyn Boyd, współautorka badania opublikowanego właśnie Science Advances, te malowidła mogą być najstarszym zachowanym wizualnym zapisem kosmologii, która kształtowała cywilizacje Mezoameryki i przetrwała w całej współczesnej kulturze rdzennej Ameryki. Jej zdaniem pokazują one, że złożone myślenie religijne i filozoficzne rozwijało się wśród łowców-zbieraczy na długo przed powstaniem miast i państw.
"Byliśmy zdumieni, że te murale tworzono przez ponad cztery tysiące lat i że sposób ich malowania pozostawał przez cały ten czas praktycznie niezmienny" - przyznała Boyd w rozmowie z Live Science, porównując kaniony Lower Pecos do "starożytnej biblioteki", zawierającej setki ksiąg napisanych przez wiele pokoleń artystów.
Ponad 200 monumentalnych malowideł
Na wapiennych ścianach kanionów zachowało się ponad 200 monumentalnych malowideł, niektóre mierzące nawet 30 metrów długości i 6 metrów wysokości, pełne postaci ludzkich, zwierzęcych i symbolicznych znaków. Według badaczy nie były to przypadkowe kompozycje, lecz złożone narracje mitologiczne, przedstawiające mity stworzenia, rytuały i relacje między światem ludzi a duchami, jak np. rysunek portalu, przez który przechodzi postać ludzka, symbolizująca przejście między światami.
Elementy tej samej kosmowizji pojawiają się później w cywilizacjach Mezoameryki, jak Aztekowie, a także w duchowych tradycjach współczesnych ludów, m.in. Huichol z Meksyku. Prof. Boyd uważa, że malowidła z doliny Pecos mogą być najstarszym zachowanym wizualnym zapisem wspólnego rdzenia duchowości rdzennych kultur obu Ameryk.
Datowanie radiowęglowe 12 malowideł wskazało, że najstarsze powstały między 5 760 a 5 385 lat temu, a najmłodsze między 1 370 a 1 035 lat temu. Przez 175 pokoleń ludzie konsekwentnie wracali więc w te same miejsca, tworząc dzieła według ściśle określonej ikonografii, a także kolejności nakładania kolorów: najpierw czerń, następnie czerwienie, żółcie i w końcu biel.
Dla współczesnych społeczności rdzennoamerykańskich te malowidła są wciąż żywymi, czującymi bóstwami przodków, które nadal uczestniczą w tworzeniu i podtrzymywaniu kosmosu
