Sonda NASA pobierze próbkę komety 3I/ATLAS. Kiedy dojdzie do zbliżenia?

3I/ATLAS jest jednym z trzech zaobserwowanych do tej pory obiektów międzygwiezdnych w naszej okolicy, czyli takich, które przyleciały spoza Układu Słonecznego. Kometę odkryli astronomowie w lipcu 2025 r., a obecnie (październik 2025) nie jest ona widzialna z Ziemi, gdyż przelatuje za Słońcem. Będzie można ją obserwować ponownie dopiero na początku grudnia. Mimo to nie musimy ograniczać się jedynie do teleskopów naziemnych.

W sierpniu pokazywaliśmy zdjęcie 3I/ATLAS, które wykonał Kosmiczny Teleskop Hubble'a, krążący po orbicie okołoziemskiej. Nadal mówimy jednak o zdjęciach z naprawdę dużej odległości, z których nie sposób wywnioskować wszystkich właściwości przybysza z kosmosu. Amerykańska agencja NASA oraz europejska ESA mają tymczasem szansę na wejście w bezpośredni kontakt z obiektem.

Gdzie jest 3I/ATLAS? Obecnie kometa leci w pobliżu Marsa w odległości ponad 353 mln km od Ziemi. Odległość ta stale się zmienia i można śledzić ją - oraz dokładną pozycję komety - na stronie TheSkyLive.

Jak udało się ustalić naukowcom, istnieje wysoka szansa na przelot sond kosmicznych Europa Clipper oraz Hera przez ogon komety w nadchodzących tygodniach - w okresie od 30 października do 6 listopada 2025. Skąd o tym wiadomo i co może dać ta obserwacja?

Europa Clipper to sonda NASA, która rozpoczęła misję 14 października 2024 roku. Jak sugeruje nazwa, celem misji jest badanie Europy, księżyca Jowisza, gdzie dolecieć ma w kwietniu 2030 roku i następnie wielokrotnie przelatywać obok tego naturalnego satelity, krążąc wokół planety. Zanim jednak rozpocznie realizację swojego głównego celu misji, sonda ta ma szansę niejako przez przypadek zbadać wyjątkowy obiekt.

Dwaj badacze opublikowali nowy artykuł naukowy, który czeka jeszcze na recenzję (tzw. pre-print). Docelowo ukazać się ma w RNAAS. Autorzy obliczają w nim, kiedy przetną się trajektorie lotu komety 3I/ATLAS i sond kosmicznych Europa Clipper oraz Hera.

"Identyfikujemy tu dwie potencjalne szanse obserwacji in-situ warkocza jonowego 3I poprzez zanurzenie, ułatwione przez bliskie dopasowanie hiperbolicznej trajektorii komety do płaszczyzny ekliptyki. Przewiduje się, że w okresie 30 października - 6 listopada 2025 Europa Clipper potencjalnie zanurzy się w warkoczu jonowym 3I/ATLAS, co umożliwi wykrycie sygnatur warkocza jonowego komety międzygwiezdnej. Oczekuje się też obserwacji charakterystycznych zmian wiatru słonecznego; możliwa do zidentyfikowania może być struktura drapowania magnetycznego związana z kometą. Przewiduje się ponadto, że statek kosmiczny Hera potencjalnie zanurzy się w warkoczu jonowym 3I/ATLAS w okresie 25 października - 1 listopada 2025" - twierdzą autorzy artykułu.

Nie ma co się spodziewać lądowania na komecie ani pobierania próbek z jej powierzchni. Sondy kosmiczne NASA oraz ESA jedynie mogą przelecieć w warkoczu komety i zbadać jego właściwości. Żadna z agencji nie potwierdziła jeszcze, że się tym zajmie. Badacze obliczyli prawdopodobieństwo zbliżenia się tych obiektów przy pomocy oprogramowania Tailcatcher.

Autorami artykułu są dr Samuel R. Gran, postdoctoral researcher na Fińskim Instytucie Meteorologicznym, oraz prof. Geraint H. Jones, project scientist w Europejskiej Agencji Kosmicznej w ramach misji ESA/JAXA "BepiColombo" na Merkurego, wcześniej profesor nauk planetarnych na University College London.

Źródło: Samuel R. Grant and Geraint H. Jones (2025), Prospects for the Crossing of Comet 3I/ATLAS's Ion Tail, Res. Notes AAS 9 276.