Podstawowe techniki fotograficzne

Aby wykonać naprawdę udane i przynoszące nam wiele satysfakcji zdjęcie, konieczna jest znajomość podstawowych zasad sztuki fotograficznej. Przedstawienie choć drobnej części tajników tak niezwykle rozległej dyscypliny jak fotografia jest jednak zadaniem szalenie karkołomnym. Wiadomo wszak, że ilu fotografów tyle szkół i że nie to ładne, co ładne, ale co się komu podoba! Pomijając przypadki zdjęć ewidentnie zepsutych: nieostrych, zbyt ciemnych etc. często ciężko jest jednoznacznie stwierdzić, czy dana fotografia jest właściwie dobra, czy zła.

W fotografii dopuszczalne są rozmaite eksperymenty i z tego względu możemy sobie niekiedy pozwolić na pewne zdjęciowe ekstrawagancje. Warunkiem fotograficznego sukcesu jest jednak przestrzeganie kilku najprostszych reguł. W drugiej części naszego wakacyjnego poradnika postaram się przedstawić pare wskazówek ułatwiających zrobienie udanego zdjęcia. Mam nadzieję, że będą one pomocne.

Po pierwsze kompozycja

Podstawową umiejętnością jaką powinniśmy opanować zaczynając przygodę z fotografią jest sztuka komponowania obrazu. Zdjęcie powinno z zasady posiadać wyraźny, centralny punkt, który będzie zwracał uwagę oglądającego. Usytuowanie najważniejszego elementu obrazu powinno być zgodne z zasadą tzw. "złotego podziału". Mówi ona, że centralny punkt każdego zdjęcia należy umieścić w jednym z miejsc przecięcia się dwóch poziomych i dwóch pionowych linii przedzielających kadr. Pomocne w skomponowaniu fotografii zgodnie z powyższą zasadą mogą okazać się linie siatki, które w niektórych modelach aparatów są wyświetlane na ekranie lub w wizjerze.

Dobre zdjęcie powinno też posiadać wyraźnie zarysowany pierwszy plan. Najlepiej będzie jeśli umieścimy na nim najwyraźniejszy element całej kompozycji. Dzięki temu uda nam się wydobyć ze zdjęcia więcej głębi i fotografia stanie się bardziej przestrzenna i perspektywiczna. Umieszczenie wyraźnego elementu zdjęcia na pierwszym planie ma też tę niewątpliwą zaletę, że ułatwia rozlokowanie pozostałych (dalszych) planów fotografii.

Po drugie ostrość

Jeśli wiemy już co i w jaki sposób chcemy przedstawić na zdjęciu, wówczas powinniśmy zastanowić nad tym, w jaki sposób sprawić, aby fotografia była ostra i wyraźna. Większość osób zda się w tym względzie na system autofokus, który całkowicie nas wyręczy i samodzielnie ustawi niezbędne parametry ostrości obrazu. Co zrobić jednak, jeśli system automatyczny okaże się nieskuteczny lub gdy będziemy chcieli wykazać się większą inwencją i własnoręcznie ustawić ostrość zdjęcia?

Nie ma na świecie fotografa, któremu z powodu braku ostrości nie zdarzyłoby się zepsuć najlepszego nawet zdjęcia. Z tego powodu nie powinniśmy się zniechęcać i gdy pomimo naszych usilnych starań zdjęcia wciąż wychodzą nieostre możemy zastosować jedną z kilku prostych metod.

Najprostszą sztuczką, jaką możemy wykorzystać jest technika blokowania ostrości. Jeśli aparat wytrwale odmawia "złapania" ostrości w punkcie, który mamy zamiar sfotografować, wówczas możemy ustawić ostrość na inny obiekt (położony w podobnej odległości) i przytrzymując przycisk spustu migawki do połowy zablokować ostrość, a następnie przesunąć aparat do interesującego nas położenia i dokończyć dzieła wciskając przycisk do końca.

Drugą pomocną metodą uzyskania ostrego obrazu może być przesunięcie punktu ostrości do innej części kadru. Opcja ta jest bardzo przydatna, lecz niestety dostępna jedynie w niektórych modelach aparatów fotograficznych.

Aby wykonywać ostre zdjęcia musimy też koniecznie opanować sztukę regulacji głębi ostrości. Służy ona określeniu punktu ostrości zdjęcia i pozwala nam zdecydować, czy obraz powinien być wyraźny "w całości", wyraźny tylko na pierwszym planie, czy też ostre powinno być dopiero tło i dalsze plany fotografii. Małą głębię ostrości wykorzystamy w celu wyraźnego uchwycenia określonego punktu (np. detali twarzy w przypadku zdjęć portretowych), duża głębia (przydatna przy fotografowaniu krajobrazu) pozwoli nam na zachowanie ostrości większej części obrazu.

Niezależnie od wszystkiego musimy też pamiętać, że ostrość zdjęcia w dużym stopniu uzależniona jest od warunków oświetleniowych w jakich przyjdzie nam fotografować. Zarówno zbyt duże jak i zbyt małe ilości światła mogą niekorzystnie wpłynąć na ostateczną wyrazistość zdjęcia. Jeśli nie jesteśmy pewni, czy właściwości oświetleniowe fotografowanego otoczenia są odpowiednie, wówczas powinniśmy posłużyć się histogramem. Ta bardzo przydatna opcja jest coraz częściej dostępna w aparatach wyższej klasy i pozwala na bieżąco oceniać, czy planowane przez nas zdjęcie jest odpowiednio doświetlone.

Po trzecie czas naświetlania

Prawidłowe naświetlenie zdjęcia jest jednym z najważniejszych warunków fotograficznego sukcesu. W największym uproszczeniu można przyjąć, że czas naświetlania (ekspozycja) jest czynnikiem decydującym w przypadku fotografowania obiektów znajdujących się w ruchu i w fotografii nocnej.

W pierwszym przypadku musimy pamiętać, że krótki czas naświetlania pozwoli na wyraźne uchwycenie niemal każdego przemieszczającego się obiektu (zdjęcia biegnących ludzi lub pędzących samochodów). Zastosowanie dłuższych czasów naświetlania zaowocuje uzyskaniem charakterystycznego efektu rozmycia obrazu i powstaniem smug towarzyszących poruszającemu się przedmiotowi.

Długie czasy naświetlania będą też niezbędne w przypadku wykonywania zdjęć nocą. Zasięg i siła działania lampy błyskowej są z reguły niewystarczające i aby wydobyć z mroków nocy pełnię interesującego nas obrazu będziemy musieli niestety zdecydować się na długą ekspozycję. Aby zdjęcie wykonane w tych warunkach było wyraźne, aparat fotograficzny musi pozostawać w idealnym bezruchu. Nie miejmy złudzeń! Nie pomoże nam w tym najbardziej nawet rozreklamowany system stabilizacji obrazu. Niezbędny będzie statyw i mechanizm zdalnego spustu migawki (ten drugi nie będzie konieczny jeśli nasz aparat jest wyposażony w opcję fotografowania automatycznego). Tylko dzięki nim zagwarantujemy sobie możliwość uwiecznienia nocnej panoramy miasta, czy też słońca zachodzącego daleko na horyzoncie.

I jeszcze jedno. Chcąc wybrać się na nocną eskapadę fotograficzną pamiętajmy o ciepłym ubraniu, latarce i termosie z kawą. Warto też pomyśleć o jakimś specyfiku odstraszającym komary. Te latające bestie potrafią skutecznie uprzykrzyć życie każdego fotografa.