Prawdopodobnie odkryto największą strukturę uderzeniową w Układzie Słonecznym
Ganimedes to największy księżyc Jowisza i zarazem najmasywniejszy w Układzie Słonecznym - jedyny, który wytwarza własne pole magnetyczne. Naukowcy odkryli, że na jego powierzchni może być największa struktura uderzeniowa, jaką kiedykolwiek zidentyfikowano.
Astronomowie odkryli, że rynny tektoniczne nazywane także bruzdami, uważane za najstarsze obiekty geologiczne na Ganimedesie, tworzą serię koncentrycznych pierścieni o średnicy 7800 km. Wygląda to tak, jakby coś uderzyło w księżyc.
Nie potwierdzono tego przez dalsze obserwacje, ale jeżeli pierścienie faktycznie powstały w wyniku uderzenia, byłaby to największa struktura uderzeniowa w Układzie Słonecznym.
Od dawna uważano, że bruzdy Ganimedesa są wynikiem serii dużych uderzeń w trakcie młodości księżyca, kiedy jego litosfera była dość cienka. Ponowna analiza danych Ganimedesa, przeprowadzona przez planetologa Naoyuki Hiratę z Uniwersytetu w Kobe, sugeruje inną wersję zdarzeń.
Zespół Hiraty przyjrzał się zdjęciom Ganimedesa uzyskanym przez sondy kosmiczne - zarówno Voyager, jak i Galileo. Udowadniają one, że Ganimedes ma złożoną historię geologiczną. Księżyc jest podzielony na dwa rodzaje terenu - ciemny i jasny. Jasna powierzchnia jest pozbawiona kraterów, co oznacza, że jest znacznie młodsza nić ciemny teren pokryty bruzdami.
Starszy teren ma mnóstwo dziur i kraterów, które powstały na poprzednich bruzdach. Naukowcy starannie skatalogowali wszystkie bruzdy i okazało się, że wszystkie zamiast być przypadkowo rozmieszczonymi strukturami, są koncentryczne ułożone wokół jednego punktu.
Bruzdy rozciągają się na odległość 7800 km. Średnica Ganimedesa to 5268 km, więc uderzenie w powierzchnie globu faktycznie musiało być potężne.
Naukowcy nie wiedzą, co dokładnie stworzyło taką strukturę. Przeprowadzili symulacje różnych scenariuszy i odkryli, że najbardziej prawdopodobnym wariantem jest asteroida o średnicy 150 km uderzająca w księżyc z prędkością ok. 20 km/s. Prawdopodobnie miało to miejsce ok. 4 mld lat temu, kiedy Ganimedes był dość młody.
Nowe odkrycie czeka na potwierdzenie, ale być może nie będziemy musieli długo na nie czekać. Jeśli bruzdy powstały w wyniku gigantycznego uderzenia, w tym miejscu powinna wystąpić anomalia grawitacyjna, podobna do innych dużych struktur tego typu, np. Basen Biegun Południowy - Aitken na Księżycu. W 2022 r. ESA wyśle w kierunku księżyców Jowisza sondę Jupiter Icy Moon Explorer (JUICE), która zapewne pomoże rozwikłać kilka astronomicznych zagadek.
