Mjøstårnet i inne najwyższe budynki z drewna na świecie

Mjøstårnet oznacza po prostu "wieża nad Mjøs", od nazwy norweskiego jeziora. Nad jego brzegami w kwietniu 2017 roku rozpoczęto budowę hotelu. Nie byłoby w tym być może nic niezwykłego, gdyby nie jeden fakt. Liczący osiemnaście pięter wieżowiec miał powstać niemal wyłącznie z drewna.

Projekt powstał w norweskim biurze architektonicznym Voll Arkitekter. Założono drewnianą konstrukcję nośną wykonaną z klejonego drewna laminowanego. Elewacje, schody i szyby wind z kolei w technologii klejonych krzyżowo, drewnianych płyt wielowarstwowych (ang. cross-laminated timber).

Drewniane elementy konstrukcyjne zostały wyprodukowane przez norweską firmę Moelven Limitre. Do ich produkcji użyto drewna z okolicznych lasów. Budowa trwała dwa lata i Mjøstårnet oddano do użytku w marcu 2019 roku.

Mjøstårnet jest najwyższym budynkiem mieszkalnym na świecie o drewnianej konstrukcji. Ma 18 pięter i 85,4 metry wysokości. Poprzedni rekordzista (Brock Commons, akademik kanadyjskiego University of British Columbia) liczy jedynie 53 metry. Blok mieszkalny Hyperion we Francuskiej Tuluzie, którego budowę ukończono w tym roku, liczy 55 metrów wysokości.

Nie wszystko jednak w Mjøstårnet wykonano z drewna. Tak wysoką konstrukcję stojącą na otwartej przestrzeni trzeba było ustabilizować przed porywami wiatru. Nie z powodów bezpieczeństwa, konstrukcja dobrze zniosłaby nawet jego silne porywy.

Drewno jest jednak lżejsze niż beton czy stal i dlatego bardziej odchyla się na wietrze. Na wyższych piętrach budynku lokatorzy odczuwaliby lekkie kołysanie. A to mogłoby u niektórych wywołać chorobę morską. Dlatego też na ostatnich siedmiu piętrach wylano stropy z betonu.

W budynku otwarto pięciogwiazdkowy hotel, apartamenty mieszkalne, biura i restaurację. Na dachu jest też widokowy taras. Obok wybudowano też - również drewnianą - halę o powierzchni 4,7 tys. metrów kwadratowych, która mieści basen. Projekt Mjøstårnet otrzymał nagrody Norwegian Tech Award 2018 i New York Design Awards 2018.

Wyższy od norweskiego hotelu będzie - a w zasadzie już jest - budynek mieszkalny Ascent, który powstał w Milwaukee w stanie Wisconsin. Ma mieć wysokość 87 metrów i pomieścić 259 luksusowych apartamentów. Budowę rozpoczęto dwa lata temu i zakończyła się w połowie lipca 2022 roku. 

Ascent nie jest jednak całkiem drewniany. Pierwsze sześć pięter to betonowy parking, a na całej wysokości drewnianą konstrukcję wspierają dwa żelbetonowe słupy. Podobną, mieszaną konstrukcję ma HoHo, który w 2021 roku powstał w Wiedniu i liczy 85 metrów wysokości. W kanadyjskim akademiku też betonowe są szyby wind (to ze względu na bezpieczeństwo sejsmiczne).

A jeśli to się zawali? Nie, nie zawali. Wszystkie te wysokie drewniane budynki były projektowane przez inżynierów, którzy dokładnie wyliczyli wytrzymałość konstrukcji. Wysokie drewniane konstrukcje powstawały też i dawniej. W Europie budowano drewniane katedry, w Azji zaś pagody. W 1935 roku w Gliwicach wybudowano drewniany maszt radiowy, liczący 111 metrów wysokości. To najwyższa zbudowana w całości z drewna konstrukcji w Europie.

A jeśli się zapali? Nie zapali. Przede wszystkim drewno jest impregnowane i dzięki temu niepalne. Nawet jeśli uda się je zapalić (choć nie powinno), jest samogasnące. Oczywiście wszystkie wysokie drewniane budynki są też wyposażone w systemy przeciwpożarowe. Jeśli coś w nich zapłonie (a może być to raczej tylko element wyposażenia wnętrz), tryskacze ugaszą ogień.

Po co w ogóle buduje się tak wysokie budynki z drewna? Po pierwsze, drewniane konstrukcje powstają szybciej. Drewno jest lżejsze, więc ułatwia to i transport elementów, i prace budowlane. Lekkość drewna sprawia też, że fundamenty mogą być płytsze.

Kolejnym powodem jest ekologia. Materiały budowlane, takie jak cegły, beton, czy stal, powstają przy znacznej emisji dwutlenku węgla. Drewno wręcz przeciwnie - powstaje z drzew, które dwutlenek węgla wcześniej pochłonęły.

Czy drewno to przyszłość budownictwa? "To nadal bardzo wczesne lata. Porównałbym to do początków rewolucji w produkcji stali 120 lat temu", mówił w 2016 roku Michael Green, a architekt i entuzjasta drewnianych budynków tygodnikowi "Science". Wtedy jednak pierwszy z nich (kanadyjski Brock Commons) był jeszcze w budowie. Dziś na świecie jest już kilka drewnianych wieżowców.