​Maseczki antywirusowe i chirurgiczne, maska z filtrem i antysmogowa - czy ochronią nas przed koronawirusem?

Czesi wprowadzili powszechny obowiązek noszenia maseczek podczas pandemii koronawirusa. W krajach azjatyckich maseczki na twarzy osób chorych to regularny widok na ulicy. Czy zatem również my w Polsce powinniśmy nosić maseczki?

Istotny komunikat

Pamiętajmy, że - zgodnie z publicznymi apelami ekspertów - w przypadku braków zaopatrzeniowych maseczki przede wszystkim powinny trafić do personelu medycznego, następnie do chorych, a na końcu do osób zdrowych, które chcą zredukować prawdopodobieństwo zakażenia.

Odpowiedź na to nie jest tak prosta, jak chcieliby niektórzy. Ale na pewno można stwierdzić, że noszenie maseczek utrudnia rozprzestrzenianie się wirusa i redukuje szanse na roznoszenie się choroby w populacji (właśnie dlatego Czesi zdecydowali się na obligatoryjne noszenie maseczek), a co za tym idzie - zmniejsza ryzykona zarażenie się wirusem.

Maseczka na twarzy osoby chorej skutecznie redukuje rozprzestrzenianie się wirusów drogą kropelkową. Jeśli ktoś kaszle lub kichnie w maseczce, tak zwany "plusk" jest mniejszy, a wirus ma utrudnione rozprzestrzenianie się w obszarze, w którym przebywa osoba chora. Osoba zdrowa nosząca maseczkę jest mniej podatna na rozprzestrzenianie się choroby poprzez kichanie lub kaszel osób trzecich, ponieważ chronimy nasze usta i nos.

Maseczka w naturalny sposób chroni przed bezwarunkowym odruchem dotykania twarzy, ust i nosa rękami. Ale pomimo noszenia maseczki, wskazane jest unikanie dotykania twarzy, szczególnie że maseczka nie chroni oczu.

W żadnym stopniu nie ma jednak mowy o stuprocentowej ochronie przed wirusem - maseczka nie odizoluje nas od SARS-CoV-2. Dodatkowo nieprawidłowe użytkowanie maseczki może zwiększyć ryzyko zarażenia (więcej o tym w dalszej części materiału).

Maseczki jednorazowe muszą zostać wyrzucone po użytkowaniu, bez dotykania zewnętrznej części (najlepiej trzymać je za sznureczki lub gumki). Ponowne używanie maseczki jednorazowej jest niebezpieczne.

Aby maseczka wykonywała swoje zdanie, musi prawidłowo przylegać do nosa i ust, nie może być luźna. W przeciwnym wypadku - jej efektywność spada.

Według zaleceń lekarzy maseczki jednorazowe powinny być zmieniane nawet po kilkunastu minutach - wiele zależy od noszącego i zewnętrznego środowiska. Czym dłużej nosimy maseczkę - tym większe ryzyko zarażenia się ze względu na spadek poziomu ochrony (nabieranie wilgoci). Pamiętajmy, że maseczki chirurgiczne nie powstały z myślą o - przykładowo - podróżowaniu w jednym egzemplarzu przez trzy godziny w pociągu lub całodniowym spacerze.

Niektórzy lekarze radzą, aby w przypadku noszenia maseczki chirurgicznej przez osobę zdrową, korzystać z niej po odwróceniu części wewnętrznej na zewnątrz. Dlaczego? W przypadku użytkowania maseczki przez chirurgów, np. podczas operacji, ma ona chronić nie tylko lekarza, ale przede wszystkim pacjenta. W maseczce, np. idąc do apteki, chcemy uzyskać efekt ochrony przed tym, co napływa do nas z zewnątrz, dlatego medycy radzą umieścić warstwę wewnętrzną maski (jeśli nasz egzemplarz taką posiada) na zewnątrz.  

Maseczki antywirusowe (chirurgiczne) jednorazowe Typu II

Wykonane z włókniny polipropylenowej (trzy warstwy). Z filtracją wynoszącą około 98 proc.  Na rynku znajdziemy wersje wiązane na troki (z tyłu głowy) - w ten sposób lepiej dopasowuje się do twarzy. Druga wersja to maseczka na gumki. Należy korzystać z nich jak najkrócej.

Maski N95 (maski FFP2)

Droższe od masek chirurgicznych, można w nich przebywać dłużej (do kilku godzin), ale z czasem oddychanie robi się coraz trudniejsze za sprawą gromadzącej się pary wodnej. Filtrują około 95 proc. cząstek.

Wśród lekarzy trwa polemika, czy maski N95 są bardziej skuteczne od masek chirurgicznych. Naukowcy z University of Texas Southwestern porównali skuteczność obu masek. Z raportu przeprowadzonego na podstawie zarażeń w placówkach medycznych wynikało, że wśród osób korzystających z masek N95 wystąpiło 207 zakażeń grypą, a w grupie korzystającej z maseczek medycznych - 193 przypadki zakażeń.

Maski antysmogowe w formie chusty z filtrem N95

Na świecie przeprowadzono już kilka niezależnych badań, których wyniki potwierdzają, że smog zwiększa podatność na SARS-CoV-2 oraz przyczynia się do trudniejszego przebiegu tej infekcji. Można zaobserwować prawidłowość, że na obszarach o dużym zanieczyszczeniu powietrza odnotowuje się więcej ciężkich przypadków zakażeń. Naukowcy z Harvardu przeprowadzili badanie, w którym wykazali, że wzrost zawartości pyły PM2.5 o 1μg/m3 zwiększa śmiertelność COVID-19 o nawet 15%. Podobne wnioski przedstawia wynik prac naukowców z Office for National Statistics w Wielkiej Brytanii, którzy szacują, że ekspozycja na smog zwiększa ryzyko zgonu z powodu COVID-19 o około 6%.

Na rynku znajdziemy nie tylko maski, ale również chusty antysmogowe - zatrzymuje na swojej powierzchni bakterie, wirusy, a także niemal 100% szkodliwych pyłów zawieszonych w powietrzu. Za jedną z takich chust stoi marka Lekko. Została ona wyposażona  w  filtry N95 z nanowłókniny, ale można także do nich dokupić filtry N99, chroniące przed cząsteczkami o wielkości nawet 0,1 mikrona. Mieliśmy szansę sprawdzić to rozwiązanie i jest to interesujące połączenie standardowej ochrony (maska z filtrem N95) z dobrze prezentującym się, ale nie rzucającym się zanadto w oczy designem.

Maski FFP3 wielokrotnego użytku

Aby była skuteczna, powinna posiadać filtr klasy N99 (filtrujący około 99 proc. cząstek). Filtr należy wymieniać regularnie, zgodnie z zaleceniami producenta. Z wymienionych masek to najdroższa z opcji - obecne ceny wynoszą ponad 200 zł.

Raz jeszcze należy podkreślić, że maseczki nie zagwarantują nam pełnej ochrony. GiS zaleca dbanie o higienę - regularnie mycie rąk przez przynajmniej 20 sekund mydłem pod gorącą wodą. Należy unikać dotykania twarzy, nosa i oczu. 

---

Źródła:

Badania University of Texas Southwestern

Madens.pl - "Maski medyczne antywirusowe"

Jamanetwork.com - "N95 Respirators vs Medical Masks for Preventing Influenza Among Health Care Personnel. A Randomised Clinical Trial"