Jak mądrze kupić monitor LCD?

To oczywiste, że każdy z użytkowników komputerów potrzebuje monitora. Niemniej jednak to, jaki model wybierzesz, zależy od kilku czynników. Są to: używane aplikacje, wolne miejsce na biurku, potrzebna powierzchnia robocza i - oczywiście - zasobność portfela. Dowiedz się jakiego monitora potrzebujesz i wybierz taki model, na który cię stać.

Poradnik dotyczy paneli ciekłokrystalicznych (LCD). Monitory CRT trafiły już do lamusa i nie warto zwracać nań zbytniej uwagi. By jednak nie być gołosłownym, w dalszej części artykułu przedstawimy korzyści płynące z posiadania monitora LCD. Następnie skupimy się na wyjaśnieniu wszystkich ważnych parametrów, którymi powinieneś (lub nie) kierować się podczas zakupu.

Gdy już dowiesz się jakiego monitora potrzebujesz zaprezentujemy wskazówki, którymi będziesz mógł kierować się już w trakcie nabywania.

Miłej lektury!

Zastosowanie - ważna rzecz

Obecnie dostępne tanie monitory LCD oferują zazwyczaj przyzwoite parametry pracy i nie stanowią sprzętu, od którego trzeba trzymać się z daleka. Za niewielkie pieniądze kupisz panel, który okaże się w pełni zadowalający do surfowania w internecie, pisania i odczytywania listów elektronicznych oraz - ogólnie - do pracy. Wystarczy że będzie oferował odpowiednio dobrą rozdzielczość oraz możliwość ustawienia jasności, kontrastu i kilku innych funkcji. O taki monitor dzisiaj naprawdę nie trudno.

Droższe monitory oferują już lepszą jakość obrazu, jak również wiele dodatkowych, niepotrzebnych niektórym użytkownikom funkcji. Są to np. porty USB 2.0, możliwość obracania ekranu o 180 stopni (pivot) i in. Z kolei najdroższe modele trafiają zazwyczaj do rąk użytkownika wraz z różnymi certyfikatami, czy też kalibracją kolorów, by świetnie odwzorowywać barwy (jest to wymagane dla np. pracownika biura DTP, aby złożone na komputerze magazyny wyglądały tak samo po wydrukowaniu).

I właśnie dlatego zawsze przed zakupem musisz dokładnie określić, do jakich zadań będziesz używał swojego monitora.

CRT kontra LCD

Dawniej zawodowi graficy używali monitorów CRT, ponieważ cechowały się one znacznie lepszym odwzorowywaniem kolorów oraz oferowały wyższe rozdzielczości pracy. Obecnie jednak mnóstwo tego rodzaju pracowników wykorzystuje panele LCD , które gwarantują równie świetne odwzorowywanie barw, zużywając przy tym o połowę mniej (lub nawet jeszcze mniej) mocy. Ponadto, producenci oprogramowania przygotowali wiele aplikacji, dzięki którym profesjonalni graficy mogą przeprowadzić kalibrację kolorów i przejść na panel ciekłokrystaliczny.

Ludzie pracujący głównie z tekstem zawsze interesują się bardziej monitorami LCD, ponieważ piksele w tych panelach mają łatwe do rozpoznania krawędzie, co w rezultacie oznacza, że litery są ostre. Natomiast niektórzy gracze nadal preferują CRT, twierdząc że LCD znacznie wolniej przetwarzają poszczególne sceny, co może powodować niepożądany efekt ducha (tzw. smużenie). Niemniej jednak czas reakcji plamki LCD nieustanie się zmniejsza - aktualnie smużenie nie dokucza już nawet w bardzo dynamicznych grach, choć w sprzedaży nadal znajdują się modele, w których nie wyeliminowano tej dolegliwości.

Pracownicy biurowi nadal wykorzystują monitory CRT, ponieważ te kosztują po prostu mniej niż LCD. Cechują się także - zdecydowanie - szerszymi kątami widzenia (nawet pod kątem 178 stopni kolory nie są przekłamane). Panele LCD nie są w stanie tego zaoferować - dopiero OLED mają taką zaletę. Jednak nieustannie spadające ceny LCD, fakt, że są płaskie (przez co zajmują znacznie mniej miejsca na biurku) oraz mniejszy apetyt na prąd sprawiają, że wielu pracowników decyduje się już właśnie na ten rodzaj monitora.

Z tych wszystkich powodów nasz poradnik jest ukierunkowany wyłącznie w stronę monitorów LCD.

Słowa-klucze

Rozdzielczość natywna (lub też nominalna)

Obraz tworzony przez matrycę LCD prezentuje się najlepiej wyłącznie wtedy, gdy monitor pracuje w swojej natywnej rozdzielczości - domyślnej, ustalonej przez producenta. Panele 17-, 18- i 19-calowe pracują przeważnie w rozdzielczości natywnej 1280 x 1024 pikseli, zaś 23- i 24-calowe panoramiczne LCD oferują domyślną rozdzielczość na poziomie 1920 x 1200 pikseli. Modele 30-calowe mają już rozdzielczość 2560 x 1600 pikseli. Coraz popularniejsze monitory, czyli 20- i 22-calowe panoramy, pracują natomiast w rozdzielczości 1680 x 1050 pikseli.

Jeśli ustawisz na monitorze rozdzielczość inną niż natywna, chcąc np. powiększyć wyświetlane małe czcionki, jakość obrazu na pewno znacząco się pogorszy. Sytuacja ta spowodowana będzie faktem, że monitor zacznie wówczas wykorzystywać tylko mieszczącą się w danym obszarze część pikseli, które zostaną następnie przeskalowane do takiego poziomu, by wypełnić cały obraz.

Dlatego musisz pamiętać, że podczas zakupu monitora LCD jego natywna rozdzielczość pracy będzie jedyną-słuszną i tylko z niej powinieneś korzystać. Dlatego nie będziesz w stanie móc oglądać filmów Full HD na panelu, którego natywna rozdzielczość pracy wynosi np. 1680 x 1050 pikseli.

Choć wada ta została odkrywa już kilka lat temu, nadal na rynku nie pojawił się żaden model, który jest od niej uwolniony. Posiadacze Windows XP i starszych systemów dostrzegą ją na pewno, natomiast użytkownicy Windows Visty - także. W przypadku Visty jakość obrazu nie spada jednak aż tak drastycznie, ale i tak nie będziesz zadowolony z efektów.

Proporcje ekranu

Do niedawna większość monitorów LCD oferowała proporcje ekranu 5:4, czyli w zasadzie takie jak u typowych odbiorników TV. Z kolei panoramiczne modele z proporcjami 16:10 były i są zbliżone bardziej do HDTV.

Panoramiczne modele są obecnie rozchwytywane i cieszą się większą popularnością niż "typowe" LCD. Oferują one lepszą powierzchnią roboczą: możesz rozmieścić więcej okienek na pulpicie, przyjemniej pracuje się z wieloma zaawansowanymi programami, zmieszczą się też różne paski narzędziowe. Wielu użytkowników zdecydowało się na monitor panoramiczny, wymieniając używany wcześniej tandem składający się z dwóch ustawionych obok siebie i współpracujących ze sobą standardowych modeli.

Bardzo ważny jest za to fakt, że panoramiczny monitor jest wprawdzie szerszy od typowego odpowiednika, ale jest też niższy. Oznacza to, że 21-calowy panoramiczny LCD oferuje tyle samo pikseli, co 19-calowy monitor o standardowych proporcjach 5:4. Dlatego w niektórych przypadkach panorama niekoniecznie sprawdzi się lepiej ? np. podczas surfowania w internecie będziesz zmuszony do częstszego przewijania stron WWW.

Kolejna istotna rzecz to gry. Bodajże dopiero wraz z premierą Half-Life 2 w końcu można było grać w panoramicznych rozdzielczościach. Wszystkie nowe tytuły wspierają już takie proporcje, jednak miłośnicy starszych gier nie będą zadowoleni. Dlaczego? Ponieważ brak obsługi natywnej rozdzielczości LCD wymusi konieczność grania w innych ustawieniach, co będzie wiązało się z dużą utratą jakości obrazu. Tutaj trzeba też wspomnieć o kolejnym problemie: jeżeli decydujesz się na monitor pracujący z wysoką rozdzielczością (np. 1680 x 1050), a często grasz w gry, musisz zadbać o to, by komputer oferował wystarczającą wydajność do płynnej animacji w natywnej rozdzielczości. Innymi słowy, chcąc grać w najnowsze tytuły (np. Crysis), będziesz zmuszony zakupić drogą kartę graficzną i ogólnie drogie komponenty.

Kąty widoczności

Mierzone w stopniach, określają one pod jakim kątem możesz spoglądać na ekran (zarówno w pionie, jak i w poziomie). Jeśli monitor dysponuje bardzo szerokimi kątami widoczności (czyt. 178 stopni), może przed nim zasiadać więcej niż jeden użytkownik. Im szersze kąty (więcej stopni), tym lepiej.

Niestety nawet w przypadku modeli, w których producent określa wartość kątów widoczności na 178 stopni (patrzyć na ekran pod kątem większym niż 180 stopni się przecież nie da), to jednak nie można znaleźć na rynku monitora, jaki przy 178 wyświetla kolory bez żadnych przekłamań.

W celu polepszenia tych parametrów każdy producent określa kąty widoczności według własnych kryteriów - nie ma jednej metody znanej w całym przemyśle komputerowym. Dlatego trudno jednoznacznie określić, jakiej marki monitor oferuje najlepsze kąty widoczności. Kryteria przyjęte do mierzenia tego parametru mogą się jednak przydać, gdy zastanawiasz się nad zakupem monitora jednego producenta - wówczas, porównując modele tej samej firmy, łatwo znajdziesz ten oferujący największą ilość stopni.

Najlepiej ocenisz kąty widoczności tylko wtedy, gdy możesz zobaczyć monitor na własne oczy. Uwaga: im większy monitor, tym szersze kąty widzenia powinien oferować. Przy panelach 17-calowych i większych, krawędzie ekranu obejmują użytkownika siedzącego na wprost. Dla takich osób wystarczy zakres 150 stopni. Jeśli jednak lubisz pokazywać lub musisz pokazywać efekty swojej pracy innym użytkownikom czy też klientom, powinieneś zadbać o to, by monitor miał przynajmniej kąty widoczności sięgające 170 stopni.

Wówczas kolory będą nieco zniekształcone, ale na pewno zostaną zaprezentowane lepiej niż na gorszym pod tym względem urządzeniu.

Najgorsze (najwęższe) kąty widoczności oferują panele bazujące na matrycach TN. Urządzenia te nadają się wyłącznie dla użytkowników pracujących w pojedynkę. Wystarczy bowiem, że nieco się wychylisz (w jakąkolwiek stronę) i już będziesz mógł zaobserwować oszukane barwy.

Aktualnie sprzedawane monitory z matrycami TN mają już ulepszone wersje tej technologii, dzięki czemu cechują się m.in. szerszymi kątami, często porównywalnymi do innych, droższych paneli, opartych na innych matrycach.

Jasność

Parametr mierzony w kandelach na m2 (cd/m2). Niemal wszystkie monitory LCD mają jasność na poziomie 250 cd/m2 lub wyższą, co oznacza, że jest ona bardziej niż wystarczająca. (Dla porównania podamy, że monitory CRT zazwyczaj miały jasność rzędu 100 cd/m2.)

Producenci zachwalają zazwyczaj swoje urządzenia, podając maks. poziom jasności, by zaimponować klientom. Wysoka jasność może być stosowana przy filmach wideo lub grach, ale przy normalnej pracy będzie mało przyjazna dla oka - zwłaszcza dla osób, które pracują z tekstem i surfują w internecie. Mniej więcej po tygodniu pracy samemu przekonasz się, że jasność jest dla ciebie za wysoka i obniżysz jej poziom (np. na moim monitorze, który oferuje jasność 300 cd/m2, ustawiłem ją na poziomie 25 proc.).

Wielu producentów oferuje specjalne predefiniowanie tryby jasności w swoich monitorach ? możesz ustawić np. jasność dla gier, filmów, tekstu i in. Wszystko po to, by uzyskać jak najlepszą jakość obrazu.

Cyfrowy kontra analogowy

Jeśli twoja karta graficzna ma cyfrowe wyjście wideo, oznacza to, że posiadany przez ciebie komputer ma nie więcej niż 2 lata. W takim przypadku wybierz monitor LCD z wejściem DVI. Dzięki temu obraz nie będzie przekonwertowywany z analogowego na cyfrowy i na odwrót, co sprawi, że będzie czystszy. Co zaś ważne, nawet jeśli nie masz karty graficznej z wyjściem DVI, warto wybrać monitor weń wyposażony. Następna karta jaką kupisz będzie bowiem już na 100 proc. miała takie złącze.

Obecnie sprzedawane monitory mają zazwyczaj obydwa wejścia, a jeśli nie ? mają na pewno dołączoną stosowną przejściówkę.

Musisz jednak zwracać uwagę na rodzaj DVI w monitorze LCD. A znaleźć można dwa: DVI-D i DVD-I. Ten pierwszy wspiera wyłącznie sygnał audio, więc nie będzie mógł pracować ze starszą kartą graficzną, która ma wyjście analogowe (D-Sub). Ten drugi zaś wyróżnia większa elastyczność, ponieważ może on współpracować z sygnałem analogowym - by podłączyć do niego taki sygnał potrzebna będzie wspomniana wyżej przejściówka.

Użytkownicy notebooków powinni zwrócić szczególną uwagę na obecność DVI-I w monitorze LCD, ponieważ komputery przenośne mają zazwyczaj analogowe wyjście D-Sub. Jeśli więc chciałbyś później podłączyć zewnętrzny monitor do laptopa, DVI-I okaże się konieczne.

Czas reakcji

Do niedawna był to główny parametr, na który zwracano uwagę podczas zakupu. Czas reakcji to czas (mierzony w milisekundach) jaki potrzebny jest do zmiany pikseli. Teoretycznie, im szybciej operacja ta zostanie przeprowadzona (im niższy czas reakcji), tym lepiej. Wówczas gry czy filmy akcji pozbawione będą dokuczliwego efektu ducha, czyli tzw. smużenia.

Niestety producenci w tym przypadku także stosują inne metody, by określić czas reakcji. Z tego powodu trudno porównać dwa różne panele LCD. Na szczęście obecnie sprzedawane monitory LCD nie cechuje już ta wada - przynajmniej zdecydowanej większości z nich.

Na naszym redakcyjnym monitorze nie występuje efekt smużenia w żadnej grze i filmie, choć wartość ta wynosi u niego 8 ms. Tymczasem w wielu sprzedawanych aktualnie modelach wartość ta sięga 2 ms, więc tym bardziej nie powinieneś oczekiwać "duchów".

Wielkość

To wydaje się oczywiste. Miej jednak na uwadze fakt, że duży monitor niekoniecznie zmieści się na twoim biurku. Mamy tutaj na myśli nie tylko miejsce dostępne na blacie biurka, ale także odległość, z jakiej powinieneś spoglądać na ekran.

Wskazówki kupującego

Poniżej przedstawiamy jeszcze kilka porad, którymi warto kierować się podczas zakupu monitora LCD.

Wypróbuj przed kupnem! Jeśli chodzi o kupowanie monitora, z którego będziesz korzystał przez kilka lat, tylko twoje oczy mogą dać ci najlepszą rekomendację związaną z jakością obrazu, rozdzielczością oraz odpowiednią dla ciebie wielkością ekranu. Nie kupuj monitora przez internet, kiedy nie miałeś okazji zobaczyć go wcześniej na własne oczy. (Później możesz to zrobić, co nawet polecamy, bo uda ci się kupić wybrany model z pewnością znacznie taniej.)

Powierzchnia robocza bardzo ważna. Upewnij się, czy dany monitor zaoferuje ci wystarczająco dużą powierzchnię roboczą. Pamiętaj, że w monitorach CRT 2 cale były zawsze ukryte pod obudową, co znaczy, że 19-calowy model CRT oferuje taką samą powierzchnię roboczą co 17-calowy LCD (pod warunkiem, że pracują one w tej samej rozdzielczości). Miej to na uwadze, bo być może nie potrzebujesz tak dużego panelu, jak początkowo może ci się wydawać. Obecnie w pełni zadowalającą powierzchnię roboczą gwarantują 20-22-calowe panoramiczne LCD oraz 19-calowe LCD o standardowych proporcjach. Taka wielkość ekranu i rozdzielczość wystarcza większości użytkownikom.

Rozważ obecność protów USB. Porty USB na wyposażeniu monitora LCD mogą, ale nie muszą być przez ciebie wykorzystywane. Jeśli wiesz, że będziesz chciał z nich korzystać, bo masz urządzenie peryferyjne, które wygodnie będzie ci podłączać do monitora, upewnij się czy interesujący cię model ma USB 2.0. W sprzedaży znaleźć można jeszcze takie LCD, które mają starszy standard USB - 1.1. Zewnętrzne twarde dyski czy nagrywarki DVD będą wprawdzie pracować z USB 1.1, ale będą też oferowały mniejszą wydajność/szybkość pracy.