Pomóż dziecku przeżyć rozwód

Rozwód to niesłychanie trudna sytuacja dla wszystkich członków rodziny, także dla dzieci. Nie można przy tej okazji o nich zapominać - koniecznie trzeba z nimi rozmawiać. Dobrze jest, jeśli podczas rozmowy o rozstaniu, obecni są oboje rodzice. Podczas informowania dzieci o rozpadzie więzi, rodziców obowiązywać powinno kilka zasad. Oto one:

Dzieci mają prawo wiedzieć, dlaczego rodzice będą się rozwodzić. Jednak należy unikać rozwlekłego tłumaczenia i podawania szczegółów na przykład z życia intymnego, na zasadzie: "bo mama przestała być atrakcyjna" lub "bo tata znalazł sobie kochankę". Rozstanie dwojga ludzi wynika przede wszystkim z powodu zaniku więzi, a zachowania są tylko tego przejawem. Należy więc dzieciom powiedzieć właśnie o tym, na przykład w taki sposób: "Nie możemy się już dogadać, jest nam trudno ze sobą żyć". Oczywiście, informacja musi być dostosowana do wieku dziecka. Małe dziecko łatwiej zaakceptuje ogólne informacje, nastolatki będą potrzebowały więcej szczegółów. Nieważne, jak dużo lub jak mało zdecydujesz się powiedzieć swoim dzieciom - pamiętaj, że informacje powinny być, przede wszystkim, zgodne z prawdą.

Wydaje się to banalne i oczywiste, ale w oczach dziecka niesłychanie istotne jest zapewnienie, że utrata więzi między rodzicami nie oznacza porzucenia emocjonalnego dziecka. Poczucie przynależności jest podstawową potrzebą ludzką i zapewnienie dziecka o niezmiennie trwającej miłości do niego zmniejsza poczucie lęku i bezsilności.

Dzieci również muszą usłyszeć, iż rozwód nie wynika z ich winy, że całą odpowiedzialność za niego ponoszą rodzice. Należy zapewnić dzieci, iż nadal będziemy się nimi opiekować pod każdym względem - od ustalania ich śniadania, przez pomoc w odrabianiu prac domowych, w decyzjach łatwych i trudnych.

Dzieci należy przygotować do zmian w ich życiu poprzez wyjaśnienie, że pewne rzeczy będą teraz wyglądały trochę inaczej, a niektóre pozostaną takie same. Warto przygotować się z byłym partnerem do takiej rozmowy, tak, aby nowe ustalenia miały spójny obraz.

Warto również uwzględnić zdanie dzieci, pozwolić zadać sobie wszystkie trudne pytania i ze spokojem próbować na nie odpowiedzieć. Istotne jest podawanie realnych i aktualnych informacji dotyczących zmian warunków mieszkaniowych, szkoły, zajęć, czy odwiedzin drugiego rodzica.

Dzieci, nawet gdy są ofiarami przemocy, próbują utrzymać wewnętrzny obraz rodzica, który jest dobry. Nie należy zatem odbierać im poczucia, że drugi rodzic jest tak samo dobry, jak ten, z którym pozostaną. Rozpad związku najczęściej wynika z działania obu stron - zarówno kobiet, jak i mężczyzn - więc dalsze szukanie "odpowiedzialnej/odpowiedzialnego" za zaistniałą sytuację przesłania właściwe działanie - pomoc dzieciom w trudnej sytuacji.

Po przekazaniu informacji o rozwodzie należy zapewnić dzieci, że mają prawo do przeżywania negatywnych emocji, takich jak smutek czy złość i że wcale nie oznacza to, że są złymi dziećmi, gdy złoszczą się na rodziców.

Ważne, by wiedziały, że w trudnych sytuacjach ludzie przeżywają różne emocje, że część z nich nie jest pozytywna ani przyjemna, jednak te emocje są normalną reakcją na takie zdarzenia. Takie wsparcie dla dzieci pomoże im wyrazić emocje w znaczący sposób, a także złagodzi skutki traumy. Wsparcie to będzie również naszym zapewnieniem, że są akceptowane nawet wtedy, gdy nie są miłe i usłużne.

Istotną sprawą jest to, by dzieci usłyszały, że może teraz jest im trudno i ciężko, ale to się zmieni, i po pewnym czasie uda im się odnaleźć w tej nowej sytuacji. Dziecko musi mieć poczucie, że trudne sytuacje nie trwają wiecznie, że istnieje rozwiązanie, które przyjdzie z czasem. Jednak musi go trochę upłynąć.

Korzyści z harmonogramu i organizacji dnia dla młodszych dzieci są powszechnie dostrzegane, ale wiele osób nie zdaje sobie sprawy, że starsze dzieci również doceniają rutynowe grafiki. Dzięki temu dzieci czują się bezpieczniej, ponieważ wiedzą, czego się spodziewać następnego dnia. Jest to niezwykle istotne w sytuacji rozwodu, ponieważ niesie ona utratę poczucia stałości i przewidywalności. Należy zapewnić dzieciom stałość w ich codziennym funkcjonowaniu, ponieważ może to znacząco wpłynąć na poczucie sprawstwa u dzieci i powoli odbudować poczucie bezpieczeństwa.

Wszelkie zmiany w początkowym okresie po rozstaniu rodziców mogą budzić lęk, agresję, uciekanie we własny świat.

Szczególnie należy zwrócić tutaj uwagę na ponowne wchodzenie mamy czy taty w nowe związki. Trzeba najpierw dać czas zarówno sobie, jak i dziecku na przeżycie rozpadu rodziny, dać możliwość uporania się z własnymi emocjami, a jeśli to konieczne, zasięgnąć porady specjalisty.

Oprac. MT, na podstawie rozmowy z psychologiem, Agatą Tarnowską