To najstarsza broń palna w Ameryce. Opowiada historię zapomnianej bitwy

Wygląda na to, że hiszpański konkwistador Francisco Vásquez de Coronado, pierwszy eksplorator i odkrywca dzisiejszych stanów Nowy Meksyk, Arizona, Kolorado i Kansas, zostawił za sobą coś więcej niż tylko niemiłe wspomnienie. Przemierzał on tereny obecnych Stanów Zjednoczonych, zainspirowany opowieściami o legendarnych miastach pełnych skarbów, w tym Siedmiu Miastach Cibola rozsławionych przez franciszkanina Marcosa z Nicei.

I choć miasta te nigdy nie istniały, a członkowie jego ekspedycji często umierali z głodu, nie powstrzymało to Coronado przed zajmowaniem ziemi i zniewalaniem lokalnych grup rdzennych mieszkańców. Teraz zaś zespół badaczy odkrył w Arizonie armatę z brązu powiązaną z tą postacią, co czyni ją najstarszą bronią palną znalezioną w kontynentalnych Stanach Zjednoczonych, bo mówimy najpewniej o latach 1539-1542.

Co ciekawe, armatę - o długości 1,07 m i wadze 18 kg - do której obsługi potrzebne były najpewniej dwie osoby i statyw, znaleziono po prostu na podłodze hiszpańskiego budynku z kamienia i cegły w południowej Arizonie. Jak ustalili archeolodzy, jej wiek wskazuje właśnie na czasy Coronado. Z tego powodu natychmiast zaczęli się zastanawiać, dlaczego tak kosztowna broń w dobrym stanie została porzucona przez Hiszpanów, którzy najpierw zadali sobie ogromny trud, aby ją tam dostarczyć - ich ustalenia opublikowane zostały w czasopiśmie International Journal of Historical Archaeology.

Do momentu odnalezienia tej konkretnej armaty, nie odkryto żadnej broni palnej związanej z ekspedycją Coronado. Nie znaleziono też żadnej broni palnej z tego wczesnego okresu na terenie USA ani całego kontynentalnego lądu - komentuje dla Gizmodo archeolożka i główna autorka badania, Deni Seymour. 

---

Jak dodaje badaczka, wszyscy profesjonaliści, którzy widzieli te dowody i byli na miejscu, zgadzają się, że jest to lokalizacja związana z Coronado i że znalezione dowody wskazują na bitwę w obronie „hiszpańskiej” osady. Osada, zaatakowana przez miejscową ludność Sobaipuri O’odham, wciąż nosić ma „obfite” ślady bitwy, jak bełty kuszy, groty strzał, ołowiane kule i fragmenty broni. Jej zdaniem ma to ogromne znaczenie, bo armata i toczona z jej udziałem bitwa mogą reprezentować pierwsze udane powstanie rdzennych Amerykanów na kontynencie - Hiszpanie nie wrócili tam przez 150 lat.

Jeśli zaś chodzi o samą broń, projekt działa pochodzi z połowy lub końca XV wieku, co czyni je „praktycznie przestarzałym” w czasach ekspedycji Coronado. Może to tłumaczyć, dlaczego armata została porzucona w Arizonie, zamiast być dalej transportowana w głąb kontynentu lub z powrotem do Meksyku, gdy ekspedycja wracała. W dokumentacji nie ma wzmianki o tym, by wyprawa Coronado zabierała wozy transportowe, co oznacza, że cały sprzęt był noszony przez ludzi i zwierzęta. Nawet tak stara broń była jednak zbyt cenna, by ją porzucić w normalnych okolicznościach, co potwierdza, że osada mogła zostać zaatakowana, a Hiszpanie zmuszeni do ucieczki.

Mamy również drugą armatę, która prawdopodobnie została wykonana w tym samym odlewnictwie, ponieważ wygląda bardzo podobnie. Druga armata znajdowała się na polu bitwy i eksplodowała podczas walki - powiedziała Seymour. 

---

Co więcej, prosty projekt tej artylerii zasugerował zespołowi, że działa zostały odlane w Meksyku lub na Karaibach, a nie w Hiszpanii, gdzie broń tego typu byłaby bardziej ozdobna. Jeśli badacze potwierdzą, że armata została wykonana po tej stronie Atlantyku, może się okazać najstarszą istniejącą bronią palną wyprodukowaną w Nowym Świecie.

***

Bądź na bieżąco i zostań jednym z 88 tys. obserwujących nasz fanpage - polub Geekweek na Facebooku i komentuj tam nasze artykuły!