Gra dwóch resortów

W planowaniu priorytetowo potraktowano: ochronę obiektów państwowych o szczególnym znaczeniu, a także najważniejszych linii komunikacyjnych, zabezpieczenie realizacji przez MSW określonych zadań technicznych związanych z zablokowaniem łączności, osłonę aglomeracji miejskich uznanych za najbardziej zagrożone oraz jednostek MO w toku działań przywracających naruszony porządek publiczny, przejęcie kierowania ruchem lotniczym na obszarze kraju, zabezpieczenie samolotów Aeroklubu PRL i uszczelnienie granicy morskiej państwa. Do wymienionych zadań planowano użyć około 70 tysięcy żołnierzy.

Do tego celu zaplanowano użyć ponad 10 tysięcy żołnierzy, w większości (7,2 tysiąca) z jednostek Obrony Terytorialnej Kraju. Z wojsk operacyjnych planowano wykorzystać około tysiąca żołnierzy (wśród nich z wojsk powietrznodesantowych) którzy mieli przejąć i ochraniać najważniejsze obiekty łączności rządowej oraz Polskiego Radia i Telewizji, głównie w Warszawie.

Systemem odbioru produkcji specjalnej objęto dziewięć najważniejszych zakładów: Zakłady Przemysłu Metalowego imienia H. Cegielskiego w Poznaniu, Zakłady "Predom-Prespol" w Niewiadowie koło Łodzi, Zakłady Mechaniczne w Radomiu, Zakłady Mechaniczne w Skarżysku Kamiennej, Hutę Batory, Hutę Łabędy, Hutę Stalowa Wola, Fabrykę Obrabiarek Specjalnych "Ponar-Tarnów" i Fabrykę Maszyn Rolniczych "Agromet" w Czarnej Białostockiej.

Zadanie zorganizowania wojskowych ośrodków koordynacji ruchu lotniczego w przestrzeni powietrznej kraju oraz nadzór nad cywilnymi ośrodkami kierowania i załogami wież kontrolnych na lotniskach: Warszawa, Babice, Gdańsk, Zegrze Pomorskie, Mierzęcice, Wrocław, powierzono jednostkom wojsk OPK. Nadzór nad obsadami wież kontrolnych na lotniskach: Warszawa-Okęcie, Kraków, Rzeszów, Poznań, Babimost, Goleniów, Bydgoszcz, powierzono jednostkom Wojsk Lotniczych.

Oddzielny problem stanowiły lotniska i samoloty Aeroklubu PRL, który w całym kraju posiadał 32 lotniska, gdzie bazowało ponad 220 samolotów różnych typów. Ponadto był współużytkownikiem ośmiu lotnisk wojskowych oraz dwóch należących do zakładów WSK PZL Świdnik i Mielec, na których znajdowało się około 90 samolotów aeroklubu. Maszyny z 30 lotnisk aeroklubowych zaplanowano przebazować na lotniska wojskowe, a z dwóch lotnisk (Zamość i Lublin) - na lotnisko Wytwórni Sprzętu Komunikacyjnego PZL Świdnik.

Niezwykle ważnym i złożonym problemem była organizacja blokady lotnisk cywilnych i współużytkowanych przez lotnictwo wojskowe, PLL LOT i Aeroklub PRL. Zaplanowano blokadę powietrzną wszystkich lotnisk cywilnych lub samolotów na lotniskach.

Blokowanie maszyn dotyczyło pięciu lotnisk cywilnych oraz czternastu współużytkowanych. Samoloty PLL LOT i Aeroklubu PRL na lotniskach współużytkowanych miały być blokowane przez jednostki lotnictwa wojskowego, będące głównymi użytkownikami. Podobne zadania miał realizować 49 Pułk Śmigłowców (na lotniskach cywilnych Gdańsk i Kętrzyn), 47 Szkolny Pułk Śmigłowców i 60 Lotniczy Pułk Szkolny (lotniska Rzeszów, Mielec i Świdnik). Lotnisko Kętrzyn miał blokować 41 Pułk Lotnictwa Myśliwskiego z Malborka, a lotniska Mielec i Świdnik - 58 Lotniczy Pułk Szkolno-Bojowy.

W procesie planowania dużo uwagi poświęcono uszczelnieniu i ochronie granicy morskiej. Z udziałem specjalistów z Marynarki Wojennej Sztab Generalny WP zorganizował wzmożony reżim rozpoznania i nasłuchu radiowego w strefie operacyjnej Marynarki Wojennej i pomocniczych jednostek pływających. Zamierzano to osiągnąć przez rozwinięcie systemu dozorów bliskich i redowych, wzmocnienie rozpoznania i ochrony wojskowych basenów portowych (w tym okrętów przebazowanych do stoczni remontowej MW), ześrodkowanie jednostek pływających gospodarki narodowej w portach Gdynia, Gdańsk, Kołobrzeg i Świnoujście oraz zorganizowanie ich kontroli i ochrony. Do wykonania tych zadań przewidziano użycie 78 okrętów I linii i 27 okrętów II linii (w tym siły i środki Morskiej Brygady Ochrony Pogranicza) oraz około 1250 żołnierzy.

Argumentem przeciw obcej interwencji było między innymi zapewnienie niezakłóconego zaopatrywania wojsk radzieckich stacjonujących w Polsce i NRD oraz wymiany towarowej między Polską a ZSRR. Ochroną zaplanowano objąć najważniejsze węzły kolejowe, drogowe, stacje towarowe i rozrządowe, wiadukty i mosty na trzech drogach samochodowych (łącznie 1790 kilometrów) i trzech liniach kolejowych (łącznie 1750 kilometrów).

Za najważniejsze uznano trasy samochodowe prowadzące:

od Małaszewicz przez Siedlce, Warszawę, Kutno, Poznań do Kostrzyna;

od Hrubieszowa przez Kielce, Katowice, Brzeg do Zgorzelca;

od Kutna przez Włocławek, Bydgoszcz, Grudziądz do Gdańska.

Do najważniejszych linii kolejowych zaliczono linie prowadzące:

od Małaszewicz przez Łuków, Skierniewice, Kutno, Poznań do Słubic;

od Hrubieszowa przez Zamość, Staszów, Katowice, Wrocław do Zgorzelca;

od Kutna przez Toruń, Bydgoszcz do Gdańska.

Każda z wymienionych tras była podzielona na odcinki o długości od 300 do 400 kilometrów, za których ochronę odpowiadali dowódcy jednostek wojsk kolejowych i drogowych. System ochrony składał się z posterunków ochronnych oraz wojskowych punktów kontroli ruchu.

W celu zapewnienia niezakłóconego przepływu informacji między centralnymi władzami i wojewódzkimi zorganizowano awaryjny system łączności, zaplanowano wykorzystanie radiostacji stacjonarnych 15 garnizonowych węzłów łączności w 15 wojewódzkich sztabach wojskowych oraz 34 radiostacje polowe średniej mocy oddziałów i pododdziałów łączności w 34 pozostałych WSzW.

Przygotowano również i utrzymywano w gotowości do działania system przewozu poczty specjalnej transportem lotniczym i samochodowym. W opracowanych planach określono osiem tras przelotu samolotów i śmigłowców oraz 13 samochodowych. Do tego celu wydzielono trzy samoloty An-2 z WL, pięć An-2, dziesięć śmigłowców Mi-2 i osiem Mi-8 z Pułku Lotniczego MSW na każdą trasę oraz po jednym samochodzie.

W celu wzmocnienia niektórych jednostek i instytucji wojskowych planowano rozwinąć lub uzupełnić mobilizacyjnie 85 batalionów oraz innych pododdziałów przeznaczonych głównie do ochrony obiektów, 10 dywizyjnych piekarni polowych, 43 sądy, prokuratury i sekcje Wojskowej Służby Wewnętrznej. Uzupełnieniu podlegały też wszystkie WSzW.

Od początku prac organizacyjno-planistycznych współpraca z resortem spraw wewnętrznych odbywała się między wydzieloną grupą oficerów Sztabu Generalnego WP, Zarządem I Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Komendą Główną MO. Uznawano, że podstawę współdziałania mogą stanowić przyjęte w 1974 roku "Zasady współpracy między MON i MSW". Wymagały one jednak uaktualnienia, co czyniono na bieżąco w miarę postępu prac nad przygotowaniami stanu wojennego.

W ramach zabezpieczenia kwatermistrzowskiego oddziałów prewencyjnych MO przygotowano do wydania 21 tysięcy łóżek, śpiworów oraz podgłówków i materacy, a także kilkadziesiąt tysięcy kompletów bielizny pościelowej i koców oraz kilkadziesiąt cystern wodnych. Wyznaczone jednostki wojskowe miały przyjąć na zakwaterowanie i wyżywienie około 14 tysięcy funkcjonariuszy MO.

Franciszek Puchała

Śródtytuły pochodzą od redakcji portalu INTERIA.PL