W Australii zabić może cię nawet roślina
Australia jest miejscem występowania najniebezpieczniejszych zwierząt na świecie. Okazuje się jednak, że zabójcze mogą być także tamtejsze rośliny.
Naukowcy z Uniwersytetu w Queensland odkryli, że parzące drzewa, występujące w północno-wschodniej części kraju, mogą wstrzyknąć nieostrożnym turystom toksyny podobne do tych, które występują u skorpionów, pająków czy drapieżnych ślimaków.
Drzewa, o których mowa, w języku rdzennych mieszkańców nazywają się Gubbi Gubbi. Biolodzy zaliczają je do rodzaju Dendrocnide, który zawiera 37 różnych gatunków krzewów i drzew z rodziny pokrzywowatych. Wystarczy przypadkowe dotknięcie liści lub pnia, aby wywołać reakcję drażniącą i ból przez kilka godzin lub nawet dni. W niektórych przypadkach zgłaszano, że ból utrzymywał się przez kilka tygodni.
Użądlenie Gubbi Gubbi początkowo pali, a po kilku godzinach przechodzi w ból przypominający ten, który odczuwamy, gdy zatrzasniemy sobie palec. Ostatni etap, zwany alodynią, występuje kilka dni po kontakcie z rośliną. Wtedy to powszechne czynności, jak drapanie czy branie prysznica wywołują poważny dyskomfort i ból.
Rośliny z rodzaju Dendrocnide są pokryte drobnymi igiełkowatymi włoskami, które są wzmocnione krzemionką. Podobnie jak zwykłe pokrzywy, włoski te zawierają szkodliwe substancje. Wcześniejsze badania nad gatunkiem Dendrocnide moroides zidentyfikowały cząsteczkę zwaną moroidyną, która powoduje ból.
Teraz naukowcy z Uniwersytetu w Queensland odkryli, że w roślinach z rodzaju Dendrocnide występują minibiałka zwane gimpietydami. Mają one skomplikowaną budowę strukturalną, która nadaje gimpietydom stabilność. To sprawia, że po wstrzyknięciu do organizmu ofiary, substancje te przez długi czas pozostają nienaruszone.
Istnieją anegdoty mówiące o tym, że nawet 100-letnie okazy parzących drzew przechowywane w zielnikach, nadal mogą powodować bolesne ukłucia.
Toksyny produkowane przez rośliny mogą działać w podobny sposób, jak neurotoksyny pochodzące od skorpionów, pająków i drapieżnych ślimaków. Gimpietydy zakłócają ważne szlaki przewodzenia sygnałów bólowych w organizmie.
