Dlaczego zmieniamy czas dwa razy w roku i czy to nadal ma sens?
Oprac.: Tomasz Kromp
Jesienna zmiana czasu w 2023 roku przypada na noc z 28 na 29 października. Głównym założeniem zmiany czasu i stosowania czasu letniego jest efektywniejsze wykorzystanie światła słonecznego. Jednak to rozwiązanie, stosowane już od ponad stu lat w wielu krajach na świecie, ma sporo wad. O co chodzi ze zmianą czasu i dlaczego go zmieniamy?
Spis treści:
Kiedy jest zmiana czasu na letni, a kiedy na zimowy?
Zmiana czasu w Polsce następuje dwa razy w roku. Dzieje się to w ostatnią niedzielę marca (zmiana czasu z zimowego na letni) oraz w ostatnią niedzielę października (zmiana czasu z letniego na zimowy). Tak samo jest w całej Unii Europejskiej. Z kolei w innych krajach poszczególne daty zmiany czasu mogą się różnić.
Kiedy będzie zmiana czasu w Polsce w 2023 roku? Zegarki trzeba będzie przestawić w niedzielę 29 października (a konkretniej w nocy z 28 na 29 października), z godziny 3:00 na 2:00.
O co chodzi ze zmianą czasu i dlaczego go zmieniamy?
Zmiana czasu na czas letni następuje wówczas, gdy dni stają się coraz dłuższe, a tym samym noc zapada później. Wprowadzenie tego rodzaju praktyki początkowo argumentowane było możliwością zaoszczędzenia energii. Przesunięcie czasu miało umożliwić mniejsze zużycie energii elektrycznej na oświetlenie.
Okazuje się jednak, że współcześnie oszczędności te są bardzo niskie, ponieważ w przeciągu lat powstały energooszczędne źródła światła, takie jak między innymi lampy LED. Poza tym, większość energii elektrycznej w gospodarstwach domowych pobierają różnego rodzaju sprzętu, które działają bez względu na porę dnia. Mowa tu o zmywarkach, kuchenkach elektrycznych, pralkach czy piecykach podgrzewających wodę.
Jednak warto pamiętać, że w skali kraju nawet 1% zaoszczędzonej energii to sporo. W 2008 roku Departament Energii Stanów Zjednoczonych wskutek przeprowadzonych analiz doszedł do wniosku, że czas letni pozwolił zaoszczędzić 0,5% krajowej energii elektrycznej dziennie. Taka ilość energii mogłaby zasilać 100 tys. gospodarstw domowych przez rok.
Wysokie koszty związane ze zmianą czasu ponoszą przedsiębiorstwa transportowe, takie jak firmy kolejowe czy linie lotnicze. Praktyka przesuwania wskazówek w zegarach często jest także problematyczna dla banków. Wiele z nich wstrzymuje na czas zmiany swoje usługi. Wobec tego pierwotny powód wprowadzenia zmiany czasu, jakim jest oszczędność, może już nie być aktualny.
Jak zmiana czasu wpływa na zdrowie?
Okazuje się, że zmiana czasu może również mieć wpływ na zdrowie. W szczególności dotyczy to osób mających problemy z zasypianiem oraz tych z zaburzonym rytmem dobowym. W ich przypadku zmiana czasu może wywołać negatywne skutki i jeszcze bardziej utrudniać zasypianie. Przesunięcie czasu o godzinę do przodu lub do tyłu może spowodować zakłócenia w zegarze biologicznym. Pogorszeniu ulega też jakość snu, która jest niezmiernie istota w kontekście samopoczucia.
Jak wynika z badań naukowych, zmiana czasu na letni może być przyczyną większego ryzyka zawału u określonych osób. Mowa tu o ludziach, którzy przeszli w przeszłości zawał lub wykorzystywali inhibitory konwertazy angiotensyny w terapii nadciśnienia tętniczego lub chorób serca. Jednak, aby potwierdzić te wyniki, potrzeba większej liczby badań.
Zmiana czasu może również spowodować obniżenie koncentracji. Tym samym istnieje zwiększone ryzyko wystąpienia różnych wypadków komunikacyjnych.
W ilu krajach na świecie jest zmiana czasu?
Obecnie zmianę czasu przeprowadza się niemal w całej Europie, a także między innymi w Stanach Zjednoczonych (oprócz Hawajów i części Arizony), Nowej Zelandii, Egipcie, Izraelu i części Australii. Wiele krajów wycofało się ze stosowania czasu letniego. To między innymi Brazylia, Argentyna, Iran czy Maroko.
Temat zmiany czasu był często poruszany w parlamencie Unii Europejskiej. Instytucja ta opowiedziała się nawet za zniesieniem tej praktyki. Jednak skomplikowane procedury są przyczyną tego, że zmiana czasu nadal obowiązuje. Przypuszcza się, że w najbliższym czasie sytuacja ta nie ulegnie zmianie.
Przeczytaj też:
