Gwiazda

Środa, 22 listopada 2023 (12:15) Aktualizacja Środa, 27 grudnia 2023 (13:52)
Gwiazda to astronomiczne ciało niebieskie, które świeci własnym światłem wynikającym z procesów jądrowych zachodzących w jego wnętrzu. Procesy te polegają głównie na przemianach jądrowych, w trakcie których wodór przekształca się w hel, uwalniając przy tym ogromne ilości energii w postaci światła i ciepła.
Gwiazda - najważniejsze informacje
Piękny obraz Słońca z sondy Solar Orbiter. To gwiazda Układu Słonecznego. /ESA /materiały prasowe

Gwiazda - najważniejsze informacje

Główny etap życia gwiazdy, kiedy zachodzą procesy fuzji jądrowej przekształcające wodór w hel, charakteryzuje stabilna emisja światła. Kiedy wodór w jądrze się wyczerpuje, dalszy los gwiazdy zależy od jej masy i może prowadzić do stania się białym karłem lub czarną dziurą.
 
Etapy życia gwiazdy można opisać następująco: 

  • Formowanie. Gwiazdy powstają z obłoków gazu i pyłu kosmicznego, zwanego mgławicą. W wyniku grawitacyjnego zapadania się tych obłoków, materia zaczyna się koncentrować, tworząc protogwiazdę.
  • Sekwencja główna. Większość życia gwiazdy spędza w fazie, w której przemiany jądrowe zamieniają wodór w hel. Gwiazdy tej fazy nazywamy gwiazdami sekwencji głównej.
  • Etap późniejszy. Kiedy w centrum gwiazdy zaczyna brakować wodoru, następują kolejne etapy życia gwiazdy, które różnią się w zależności od jej masy (czerwone olbrzymy, białe karły, gwiazdy neutronowe, czy czarne dziury).
Informacje o gwiazdach, takie jak ich temperatura czy jasność, są zdobywane głównie przez analizę emitowanego promieniowania, przy czym kluczowym narzędziem w klasyfikacji gwiazd jest diagram Hertzsprunga-Russella.
 
Wiele gwiazd tworzy układy podwójne lub wielokrotne, a ich rozmieszczenie we Wszechświecie jest nierównomierne, koncentrując się w strukturach jak gromady czy galaktyki.
 
Słońce, najbliższa Ziemi gwiazda jest centralnym punktem Układu Słonecznego, świecąc z odległości około 150 mln km od naszej planety i przyćmiewając inne gwiazdy w dzień.
 
Gwiazdy na nocnym niebie, percepcyjnie punktowe i migoczące z powodu atmosfery Ziemi, wykazują ogromne zróżnicowanie pod względem jasności ze względu na różnice w odległościach i wielkościach absolutnych. 

Na przykład, Alfa Centauri, jedna z najbliższych Ziemi gwiazd, jest mniej jasna niż bardziej oddalony Syriusz. Przy sprzyjającej pogodzie gołym okiem możemy dostrzec od 3 do 4 tys. gwiazd, a ich widoczność zależy od lokalizacji i pory roku, z pewnymi regionami nieba, takimi jak Droga Mleczna, wykazującymi wyższe zagęszczenie gwiazd.
 
W zależności od położenia obserwatora i kierunku patrzenia, różne czynniki, takie jak obecność Pasu Goulda, lokalizacja Układu Słonecznego w ramieniu Oriona czy mgławice blokujące światło gwiazd, mogą wpływać na widoczność gwiazd.

Jakiego koloru są gwiazdy?

Gwiazdy występują w różnych kolorach, które są wynikiem ich temperatury: czerwone są stosunkowo chłodne, natomiast błękitne i białe są bardzo gorące. Niektóre gwiazdy, zwane gwiazdami zmiennymi, zmieniają swoją jasność w określonych, regularnych odstępach czasu.

Ile żyją gwiazdy?

Czas życia gwiazd może być ekstremalnie różny- od kilku milionów lat (dla największych i najgorętszych gwiazd) do bilionów lat (dla najmniejszych czerwonych karłów). Czerwone karły są najliczniejszym typem gwiazd we wszechświecie. Mimo niewielkich rozmiarów i bladego światła, stanowią około 70-80% wszystkich gwiazd.

Jak duże są gwiazdy?

Gwiazdy różnią się rozmiarami od małych czerwonych karłów do olbrzymich gwiazd typu supergigant, które mogą mieć średnicę nawet kilkaset razy większą niż Słońce.
 
Gwiazdy neutronowe są jednymi z najbardziej ekstremalnych i dziwacznych obiektów we wszechświecie, z gęstością tak wielką, że łyżeczka "materii" gwiazdy neutronowej mogłaby ważyć miliardy ton na Ziemi.

Temat Gwiazda znajdziesz również w serwisie:

Gwiazda - Wiadomości