Masz zepsuty zegar biologiczny? Winowajcą może być twoja wątroba
Naukowcy znaleźli dowody, że komórki wątroby mają jeszcze większy wpływ na nasz organizm. Mogą odpowiadać za rytm okołodobowy, regulując podstawowe funkcje życiowe. Stoi to w kontrze do wcześniejszych teorii, że odpowiada za to tylko mózg.
Rytm okołodobowy to swoisty regulator pracy naszego organizmu, który wytworzył się w wyniku milionów lat naszego życia na Ziemi. Jest zsynchronizowany z 24-godzinnym układem dnia i nocy. Odpowiadają za niego procesy biochemiczne, które umożliwiają naszym komórkom przewidywanie naturalnie zachodzących zmian w trakcie dnia, wydobywając z organizmu najwięcej energii.
Ten rytm poniekąd nastawia nasz zegar biologiczny. Kontroluje większość funkcji, w tym sen, wydzielanie hormonów, temperaturę ciała czy metabolizm. Dokładne poznanie zasad jego mechanizmu może pozwolić ludziom pozbyć się wielu problemów, które wiążą się z "rozregulowanym zegarem biologicznym".
Eksperyment pokazujący działanie rytmu dobowego
Do tej pory zakładano, że za rytm okołodobowy u ssaków odpowiada tylko centralny zegar, składający się z grupy komórek mózgowych zwanych jądrem nadskrzyżowaniowym. Teorię tę jednak zburzyła międzynarodowa grupa badaczy Uniwersytetu Queensland i Université Paris Cité. Zauważyli, że w "nakręcaniu" naszego zegara biologicznego wpływ mają także komórki w wątrobie.
W swoich badaniach, opisanych na łamach czasopisma Science Advances, wszczepili komórki z ludzkiej wątroby, do wątroby myszy. Od razu zobaczyli wielkie zmiany w rytmie okołodobowym gryzonia, który naturalnie ma nocny tryb życia. Wszystkie jego aktywności "cofnęły się w czasie".
Myszy mają nocny tryb życia, ale kiedy ich komórki wątroby zostały zastąpione komórkami ludzkimi, ich zegar dobowy przesunął się o dwie godziny - jadły i spały o innych porach niż myszy bez tych przeszczepionych komórek
Wątroba reguluje rytm okołodobowy
Autorzy badań twierdzą, że komórki ludzkiej wątroby zadziałały w zmodyfikowanych myszach jako zegar centralny, modyfikując zegar biologiczny. Tym samym taki mechanizm powinien działać także u ludzi, jako forma wsparcia. Badanie wskazuje, że regulacja rytmu okołodobowego przez nasz organizm jest bardziej skomplikowana, niż nam się wydaje.
Co ważniejsze, badanie może otworzyć nowe formy terapii dla ludzi z "rozregulowanym" zegarem biologicznym. Okazuje się, że pomocna może być nie tylko zmiana swojego trybu życia czy terapia neurologiczna, ale także leczenie schorzeń wątroby. Być może w naszym organizmie istnieją inne źródła regulacji rytmu okołodobowego.
Choroby wątroby i choroby metaboliczne, takie jak cukrzyca i otyłość, są związane z zaburzeniami snu, nieregularnym jedzeniem i zaburzeniami zegara dobowego. To badanie sugeruje, że nieprawidłowa czynność wątroby prawdopodobnie napędza ten zaburzony rytm. Nasze badanie pogłębia nasze zrozumienie mechanizmów hormonalnych i neuronalnych zaangażowanych w rolę wątroby w kontrolowaniu rytmów okołodobowych. Sugeruje to, że przywrócenie fizjologii wątroby może korzystnie wpłynąć na zdrowie i samopoczucie pacjentów
