Metadon - co to jest? Działanie i stosowanie

Metadon to organiczny związek chemiczny znany jako opioidowy lek przeciwbólowy. Jego głównym zastosowaniem jest farmakologiczne leczenie uzależnienia od narkotyków opiatowych — szczególnie morfiny oraz heroiny. Metadon pozwala na złagodzenie objawów występujących po odstawieniu wspomnianych wcześniej używek.

Stosowanie metadonu w leczeniu osób uzależnionych od opiatów umożliwia uzyskanie podobnego działania w organizmie, co w przypadku używek — efekt ten jest jednak nieco słabszy i rozłożony w czasie, dzięki czemu osoba go przyjmująca może skuteczniej uwolnić się od chęci sięgnięcia po wcześniej stosowaną substancję. Niestety, metadon sam w sobie jest równie mocno uzależniający.

Choć metadon został wynaleziony jeszcze w 1937 roku, to jako substytut narkotyków i preparat leczniczy zaczął być wykorzystywany dopiero w drugiej połowie XX wieku w USA. Do Polski trafił w 1992 roku, za sprawą pierwszej terapii substytucyjnej przeprowadzonej przez Instytut Psychiatrii i Neurologii w Warszawie.

O ile metadon może być i jest stosowany w terapii farmakologicznej, to pozytywne rezultaty może przynieść jedynie w odpowiednich i zalecanych przez lekarzy dawkach. Substancja ta potrafi być bardziej uzależniającą od podobnych z grupy opiatów jak morfina czy heroina.

Stosunkowo łatwy dostęp do metadonu w połączeniu z jego silnym działaniem uzależniającym prowadzi do katastrofalnych skutków. Na uzależnienie narażone są w pierwszej kolejności osoby przyjmujące środek w ramach terapii. Gdy stosowanie nie odbywa się zgodnie z lekarskimi zaleceniami, a substancja jest łączona z innymi używkami, jak np. alkohol, istnieje duże prawdopodobieństwo uzależnienia się od niej.

Osoby uzależnione od metadonu twierdzą, że jego działanie jest podobne do tego odczuwalnego podczas stosowania heroiny. Wśród cech stanu po metadonie najczęściej wymienia się ogólne uczucie błogości, satysfakcji i samozadowolenia. Organizm się rozluźnia i utrzymuje się w takim stanie nawet do 36 godzin.

Uzależnienie od metadonu, podobnie jak w przypadku morfiny czy heroiny, może być tragiczne w skutkach. Początkowe objawy nadużywania i uzależnienia od metadonu to m.in. deregulacja czynności fizjologicznych organizmu jak wydalanie czy przyjmowanie pokarmów. Może pojawić się również zanik miesiączki, a w później również degeneracja narządów wewnętrznych, negatywne zmiany skórne czy próchnica.

Równie niezachęcające są objawy po odstawieniu metadonu. Wymienia się wśród nich napięcie mięśniowe, stres oraz dreszcze. Są one uzupełniane przez bezsenność, skurcze mięśni, a nawet ich zanik. Do tego dochodzi również biegunka i ogólne osłabienie organizmu.

Proces leczenia uzależnienia od metadonu jest trudny i długotrwały. O ile środek ten sam w sobie może pomóc zwalczyć objawy po odstawieniu morfiny czy heroiny, tak organizm uzależniony od metadonu staje przed znacznie trudniejszym wyzwaniem. Obecna praktyka lekarska stosuje pomniejszanie dawek substancji, jednak jest to proces powolny, obarczony dużym obciążeniem dla ciała człowieka i nierzadko kończy się fiaskiem.