Koulrofobia, czyli strach przed klaunami. Dlaczego się ich boimy?

• Strach przed klaunami obecny jest nie tylko wśród najmłodszych, wielu dorosłych przyznaje się, że w jakimś stopniu boją się ich bądź odczuwają związany z nimi niepokój. 
• Skąd bierze się tak zła sława klaunów, czy zawdzięczamy ją tylko sławnym filmom grozy, czy kryje się za tym coś jeszcze? 

Wokół koulrofobii, czyli strachu przed klaunami, narosło wiele mitów. Istnieje wiele teorii, które starają się wyjaśnić, skąd bierze się ten lęk. Jednak nigdy nie przeprowadzono badań z tym związanych. W związku z czym grupa naukowców postanowiła przeprowadzić badania psychologiczne, które miały na celu wyjaśnienie pochodzenie owego strachu.

Za pomocą kwestionariusza strachu przed klaunami przebadano 987 osób w wieku od 18 do 77 lat. Ponad połowa respondentów (53,5 procent) stwierdziła, że przynajmniej w pewnym stopniu boi się klaunów, a 5 procent stwierdziło, że „bardzo się ich boją”.

Co zaskakujące, procent zgłaszający skrajny strach przed klaunami jest nieco wyższy niż zgłaszany w przypadku wielu innych fobii, takich jak zwierzęta (3,8 procent) czy krew, zastrzyki, urazy (3,0 procent). Tak jak w wielu innych przypadkach, koulrofobia zmniejsza się wraz z wiekiem.  

Kwestionariusze uzupełniali respondenci, którzy deklarowali jakikolwiek stopień strachu przed klaunami. Stworzono zestaw pytań, który wyodrębnił osiem prawdopodobnych przyczyn tej fobii.

• Makijaż klaunów wzbudza niepokój, który sprawia, że wyglądają nie do końca jak ludzie. 
• Przesadzone rysy twarzy klaunów wzbudzają niepokój i poczucie zagrożenia. 
• Makijaż klaunów ukrywa ich emocje, co sprawia, że tworzy niepewność co do wysyłanych sygnałów. 
• Jaskrawe kolory makijażu kojarzą się z krwią i zranieniem. 
• Zachowanie klaunów jest często nieprzewidywalne, przez co czujemy się niepewnie. 
• Strachu przed klaunami nauczyli nas członkowie rodziny. Kultura popularna wykreowała obraz „złego” klauna. 
• Przerażające doświadczenia osobiste z klaunem. 

Co interesujące, nie wszyscy badani deklarujący lęk przed klaunami mieli bezpośrednie doświadczenia z nimi związane. Sugeruje to, że istnieją przyczyny fobii niezwiązanej z doświadczeniem życiowym, które staje się niewystarczającym wyjaśnieniem wszelkiego rodzaju lęków.

Przedstawienie wizerunku klauna w popkulturze w sposób negatywny, w znacznym stopniu przyczyniło się do wzrostu leku wobec nich. Z drugiej strony, niektórzy boją się maskotki sieci McDonald's, a przecież ma ona wzbudzać pozytywne emocje, co sugeruje, że mimo wszystko jaskrawość ich postaci wzbudza lęk. Najsilniej oddziałuje makijaż, przez który nie możemy zobaczyć jego "prawdziwej" twarzy, przez co nie rozpoznajemy intencji.