Sonda Galileo przeleciała przez strumień cząsteczek z Europy

Choć od zakończenia misji sondy Galileo minęło już niemal 15 lat, to historyczne dane z archiwum sondy wciąż potrafią zaskakiwać. Nowe uzyskane informacje na temat wyrzutów cząsteczek wody z Europy pozwolą na lepsze zaprojektowanie sondy Europa Clipper.

Misja Galileo rozpoczęła się w 1989 roku. Sonda została wyniesiona podczas misji wahadłowca STS-34. Następnie po odpaleniu stopnia rakietowego napędzanego paliwem stałym opuściła niską orbitę okołoziemską i udała się w długą podróż, w której uzyskała asystę grawitacyjną kolejno od Wenus i dwa razy od Ziemi. Do celu, systemu Jowisza, sonda dotarła w 1995 roku. Po drodze obserwowała m.in. uderzenie komety Shoemaker-Levy 9 w powierzchnie Jowisza, jak również wykonał pierwsze w historii obserwacje planetoid z bliska (Gaspra, Ida, Daktyl).

Przez 8 lat sonda krążyła wokół Jowisza i jego księżyców wykonując szereg obserwacji za pomocą 12 różnych instrumentów naukowych (m.in. kamer, spektrometrów, radiometrów, magnetometrów, liczników cząstek, detektorów plazmy). Sonda w tym czasie wykonała 35 orbit wielokrotnie przelatując koło wielu księżyców Jowisza i prowadząc obserwacje z bliska.

Jednym z nich jest Europa, jeden z czterech księżyców galileuszowych, pokryty wielokilometrową pokrywą lodu. Poniżej znajduje się płynny ocean. Uczeni od dawna podejrzewali że z pęknięć w pokrywie lodowej przedostawała się wyrzucana przez gejzery woda. Nowa publikacja w piśmie Nature Astronomy wskazuje na przelot sondy Galileo przez chmurę cząsteczek wody.

Badanie zostało przeprowadzone przez Xianzhe Jia z Uniwersytetu Michigan, który pracuje również przy rozwoju dwóch instrumentów sondy Europa Clipper. W 1997 roku sonda Galileo podczas przelotu nad Europą zmierzyła niewyjaśnioną, krótką zmianę pola magnetycznego. Wówczas badacze nie zakładali, że może tam dochodzić do wyrzutu wody. Z badań sondy Cassini, która krążyła wokół Saturna od 2004 do 2017 roku, wyniki że podczas wyrzutu cząsteczek wody z Enceladusa, dochodzi do ich jonizacji.

Zespół Xianzhe wykonał trójwymiarową symulację wyrzutu z Europy w której mierzono zjawiska magnetyczne i plazmowe. Okazało się, że wyniki dokładnie odpowiadają tym, zebranym przez instrumenty Galileo.

Jest to przykład, że analiza starych danych historycznych wciąż potrafi przynieść nieoczekiwane wyniki. Najnowsze badania wpłyną na lepsze zaprojektowanie misji Europa Clipper, która zostanie wystrzelona między 2022 a 2025 rokiem i skupi się na badaniu tego ciekawego księżyca Jowisza.