Wiercą otwór na Podhalu. Na głębokości 5 km znaleźli gorące źródło

W Szaflarach (województwo małopolskie) położonych na południe od Nowego Targu drążony jest najgłębszy odwiert geotermalny na świecie. Zagłębiono się dotychczas na 5 kilometrów, gdzie natrafiono na poziom o temperaturze 120 st. C. Według dra inż. Piotra Długosza, projektanta odwiertu, który pełni nadzór i dozór geologiczny, to bardzo optymistyczna wiadomość. Pierwszy poziom wodonośny miał temperaturę 85 st. C.

To jednak nie koniec. Ostatecznie odwiert ma mieć 7 kilometrów głębokości. Eksperci spodziewają się tam kolejną, trzecią warstwę wodonośną, jednak na razie jest on jeszcze niezbadany. Nie ma odwiertu porównawczego, dlatego nie ma pewności, co geolodzy napotkają po drodze.

Każdego dnia udaje się powiększyć otwór o kolejne 40 metrów. Ostatni etap prac wiercenia ma się rozpocząć w lutym przyszłego roku. Wówczas osiągnięta zostanie docelowa głębokość i zakończy się cały proces. Następnie wykonana zostanie analiza i podjęty zostanie wybór, który zbiornik będzie wykorzystany i rozpoczną się prace wykończeniowe przy największym w Polsce odwiercie.

Wiercenie 7-kilometrowego otworu rozpoczęto w kwietniu 2023 roku. Geolodzy zakładają, że na dnie odwiertu  znajduje się warstwa wodonośna o temperaturze przekraczającej 150 st. C. Pozyskana w ten sposób gorąca woda będzie wykorzystana do ogrzewania budynków w Nowym Targu i gminie Szaflary, a niewykluczone, że posłuży także do produkcji prądu. Całkowity koszt inwestycji to 132 mln zł.

Polska jest krajem zasobnym w wody termalne i posiada istotny potencjał energetyczny. - tłumaczy dr Mariusz Socha z Państwowego Instytutu Geologicznego - Najbardziej perspektywiczne obszary dla naszego kraju dla wykorzystania w geotermii to Niż Polski, w szczególności rejon od Szczecina, przez Poznań, aż po Góry świętokrzyskie. Kolejnym obszarem perspektywicznym dla geotermii w naszym kraju są Sudety. Warto jednak zaznaczyć, że jest to obszar, jak do tej pory słabo rozpoznany.

Jak tłumaczy geolog, wyjątkowym obszarem dla geotermii jest Niecka Podhalańska. Układ warstw skalnych umożliwia wodom opadowym wnikanie w głąb ziemi (infiltrację) i zasilanie podziemnych warstw wodonośnych przez uskoki, nasunięcia i szczeliny w skałach.

Wszyscy, którzy odwiedzali jaskinie, z pewnością pamiętają, że latem temperatura w nich jest znacznie niższa niż na zewnątrz. Dlaczego więc woda znajdująca się głęboko w skałach ma tak wysoką temperaturę? Jeśli zejdziemy na pewną głębokość pod ziemię, gdzie nie ma dostępu do promieni słonecznych czy ciepłego powietrza, temperatura jest w miarę stała i związana ze średnią temperaturą danego miejsca w ciągu roku. Pamiętajmy, że pod twardą litosferą znajdują się roztopione skały płaszcza ziemskiego. Im niżej zagłębiamy się w skały, tym bliżej jesteśmy gorącego wnętrza naszej planety.

Na pewnej wysokości temperatura pod ziemią zaczyna rosnąć. To, o ile metrów musimy się przesunąć w głąb Ziemi, aby temperatura wzrosła o 1 st. C, określa stopień geotermiczny. Dla Polski jest to średnio ok. 47 metrów. W kopalniach na głębokości 1 tys. metrów panuje temperatura ok. 30 st. C.

Ale dlaczego woda może mieć temperaturę powyżej 100 st. C? Wszystko przez panujące tam ciśnienie. Gdy podgrzewamy wodę w czajniku, wrze ona w temperaturze ok. 100 st. C. Im niższe ciśnienie, tym wrzenie zachodzi w niższej temperaturze. Warstwa wodonośna pod ziemią ograniczona jest od dołu i góry skałami nieprzepuszczalnymi, znajduje się pod dużym ciśnieniem. Pomimo tego, że jest nieustannie podgrzewana przez ciepło z wnętrza ziemi, wciąż pozostaje w ciekłym stanie skupienia i nie zamienia się w gaz.