Coraz bliżej stworzenia szczepionki przeciwko wirusowi HIV
Jesteśmy coraz bliżej stworzenia skutecznej szczepionki przeciwko wirusowi HIV. Naukowcy opracowali osłabioną wersję szczepionki, która wydaje się działać również na silniejsze szczepy.
Naukowcy od kilku lat pracują nad stworzeniem szczepionki przeciwko małpiemu wirusowi upośledzenia odporności (SIV), który jest bardzo podobny do HIV, ale występuje u małp, a nie ludzi. Szczepionka powstała ze zmodyfikowanej wersji cytomegalowirusa (CMV) wywołującego m.in. opryszczkę, która produkuje białka SIV.
Poprzednie badania wykazały, że większość rezusów, którym podano szczepionkę były odporne na SIV, ponieważ ich układ odpornościowy nauczył się zwalczać białka SIV produkowane przez CMV. Zanim szczepionka zostanie przetestowana na ludziach, będzie musiała zostać osłabiona, bo nieatenuowany cytomegalowirus może być bardzo niebezpieczny, szczególnie dla osób o osłabionym układzie odpornościowym czy kobiet w ciąży.
Atenuacja to sztuczne otrzymywanie odmian patogenów (wirusów, grzybów lub bakterii) o obniżonej zjadliwości przy równoczesnym zachowaniu ich działania na organizm. Proces ten stosuje się w celu produkowania szczepionek. Nieattenuowane szczepy to szczepy chorobowe, które mogą doprowadzić do infekcji.
Aby zmodyfikować wirusa, naukowcy usunęli gen Rh110, który uniemożliwił mu replikację poza tzw. cykl lityczny, który w odróżnieniu od cyklu lizogenicznego, nie zakłada wniknięcia materiału genetycznego wirusa do komórki. Podczas testów przeprowadzonych na rezusach, ta forma szczepionki okazała się 1000 razy mniej zdolna do rozprzestrzeniania niż wersja bez atenuacji. Nie była obecna w żadnych wydzielinach małp, więc zwierzęta nie mogły się zarażać między sobą.
Co ciekawe, szczepionka zapewniała taki sam poziom ochrony jak silniejsza wersja i eliminowała SIV u 59 proc. małp. Efekty były długotrwałe, a 9 z 12 zaszczepionych małp pozostawało odpornych na SIV przez co najmniej trzy lata.
Wyniki opublikowane w dwóch oddzielnych artykułach w "Science Tranlational Medicine" sugerują, że choć do badań klinicznych na ludzi dojdzie dopiero za kilka lat, to poczynione postępy stanowią ogromny krok naprzód w dążeniu do stworzenia bezpiecznej i skutecznej szczepionki przeciwko HIV.
