Czy rozbłysk gamma zabije życie na Ziemi?
450 milionów lat temu z powierzchni Ziemi zniknęło aż 60 proc. gatunków zwierząt. Teraz naukowcy potwierdzili, że odpowiedzialny za to był potężny rozbłysk gamma. W przyszłości podobne zjawisko może zdarzyć się ponownie.
Do tej pory za bezpośrednią przyczynę wielkiego wymierania w Ordowiku było uznawane rozpoczęcie epoki lodowcowej. Naukowcy przez długi czas nie byli jednak w stanie wyjaśnić, co go zapoczątkowało. Teraz wiadomo, że proces ten odpowiadał rozbłysk gamma, jedno z najbardziej niszczycielskich zjawisk ze wszechświecie. Nie tylko znacznie wychłodził on Ziemię, ale i pogorszył warunki życiowe zwierząt, wpływając niekorzystnie na atmosferę naszej planety - czytamy w artykule "Kosmiczne rozbłyski gamma są odpowiedzialne za wymieranie na Ziemi" w serwisie ZmianynaZiemi.pl.
Rozbłyski gamma to jedne z najbardziej tajemniczych zjawisk we wszechświecie. Tajemniczych, bo astronomowie wciąż niewiele o nich wiedzą. Jedna z hipotez zakłada, że rozbłyski gamma są efektem zderzeń gwiazd neutronowych lub czarnych dziur. Inna sugeruje, że potężne emisje promieniowania gamma powstają, gdy supermasywne gwiazdy przemieniają się w czarne dziury. W wyniku rozbłysków gamma, w ciągu minut lub nawet sekund, emitowane jest więcej energii niż Słońce wyprodukuje w przez 10 miliardów lat.
Rozbłyski gamma w przeszłości wpływały niekorzystnie na naszą planetę i to samo może być w przyszłości. Astronomowie wyznaczyli nawet odległość, jaka jest potrzebna, by rozbłysk gamma zniszczył wszystkie organizmy na Ziemi. Takie zjawisko będzie niebezpieczne, jeżeli jego źródło będzie oddalone od naszej planety o mniej niż 6000 lat świetlnych.
Rozbłyski gamma mogą zniszczyć warstwę ozonową poprzez wybicie wolnego tlenu i wytworzenie podtlenku azotu, związku zabójczego dla ozonu. Z tego powodu najsilniejsze promieniowanie UV może osiągnąć powierzchnię naszej planety, a w efekcie zniszczyć wszystkie łańcuchy pokarmowe i zniszczyć wszystko, co żywe na powierzchni i do 2 m w głąb oceanu (np. plankton). To doprowadzi do wymierania organizmów żywych na wielką skalę.
Rozbłyski gamma są bardzo rzadkie, dochodzi do nich najwyżej raz na 100 mln lat. Nie wiadomo, kiedy może zdarzyć się kolejny. W przeszłości nasza planeta doświadczyła skutków rozbłysku gamma co najmniej kilka razy, ale po milionach lat wszystkie pozostałości rozbłysków ostatecznie się rozmyły. Jedną z nielicznych pozostałości może być izotop żelaza-60, którego naukowcy obecnie poszukują.
Opracowane na podstawie "Kosmiczne rozbłyski gamma są odpowiedzialne za wymieranie na Ziemi"
