Odkryto pierwszą taką planetę w historii - co jest z nią nie tak?
Naukowcy odkryli gigantyczną egzoplanetę na odległej orbicie od gwiazdy macierzystej. Jest to najdalej orbitująca od swojej gwiazdy planeta (spośród wszystkich znalezionych).
Większość z ponad 4300 odkrytych egzoplanet ma przynajmniej jeden element wspólny. Znajdują się na stosunkowo bliskiej orbicie wokół gwiazdy macierzystej. Planeta oznaczona jako HD 106906 b ma masę 11 razy mniejszą niż Jowisz (jest tzw. superjowiszem). Okrążą ona układ podwójny żółto-białych gwiazd HD 106906. Liczą one tylko 15 mln lat i okrążają się nawzajem w 100 dni. Układ HD 106906 jest oddalony od Ziemi o 300 lat świetlnych.
HD 106906 b okrąża gwiazdę HD 106906 w odległości ok. 650 j.a. (jednostek astronomicznych) i nie jest podobna do niczego znanego wcześniej oraz nie pasuje do żadnego modelu formowania się planet. Rozważano teorie, iż może być to drugi ze składników gwiazdy podwójnej - ale stosunek masy planety do gwiazdy wynosi 1:100, więc nie pasuje do modelu powstawania gwiazd podwójnych.
To zupełnie inne środowisko niż Układ Słoneczny. Mimo tego, ogromna orbita HD 106906 b przypomina nieuchwytny obiekt, który astronomowie próbują namierzyć od dawna. Mowa o Planecie X, znanej także jako Dziewiąta Planeta.
- Ten układ jest podobny do Układu Słonecznego. Planety są umieszczone na ekscentrycznej i bardzo szerokiej orbicie, jak hipotetyczna Planeta Dziewiąta znana z naszego otoczenia. Obiekt ten rodzi pytanie o to, jak te planety uformowały się i ewoluowały - powiedział Meiji Nguyen, astronom z Uniwersytetu Kalifornijskiego w Berkeley.
Powodem, dla którego większość egzoplanet, które znajdujemy, znajduje się stosunkowo blisko swoich gwiazd, jest dość prosta sprawa i ma związek z tym, jak zwykle znajdujemy i potwierdzamy egzoplanety. Dominują dwie metody poszukiwań: tranzytu - w których teleskopy wypatrują spadków jasności gwiazdy spowodowanych przejściem przez jej tarczę planety i spektroskopii dopplerowskiej (na podstawie pomiarów prędkości radialnej). Tylko obiekty na wąskich orbitach wokół swojej gwiazdy macierzystej udaje się zaobserwować w ten sposób. Planety krążące na orbitach szerszych są niemożliwe do wychwycenia.
Planeta HD 106906 b, która została odkryta w 2013 r., to rzadki przypadek. Została namierzona za pomocą bezpośredniej obserwacji. Jej okres orbitalny wynosi 13 539 lat. To nie koniec niezwykłych właściwości HD 106906 b. Naukowcy odkryli, że planeta ma dużą inklinację (kąt między płaszczyzną orbity a płaszczyzną odniesienia).
- Wystarczy spojrzeć na Układ Słoneczny i zobaczyć, że wszystkie planety leżą mniej więcej w tej samej płaszczyźnie. Byłoby dziwne, gdyby, powiedzmy, Jowisz po prostu był nachylony o 30 stopni względem płaszczyzny, w której krąży każda inna planeta. To rodzi wiele pytań o to, jak planeta HD 106906 b znalazła się na tak pochylonej orbicie - powiedział Nguyen.
Jedyną możliwością jest, że planeta HD 106906 b nie narodziła się w tym miejscu, a układ podwójny gwiazd nie jest jej macierzystym układem. To by oznaczało, że HD 106906 b jest przykładem tzw. samotnej planety. Taką samą planetą może być hipotetyczna Dziewiąta Planeta, ukrywająca się gdzieś na rubieżach Układu Słonecznego.
Przypomnijmy, że tzw. Planeta X ma masę ok. 5-10 razy większą od Ziemi i okrąża Słońce na orbicie wynoszącej ok. 300-700 j.a. Istnieją poważne wątpliwości co do istnienia Dziewiątej Planety, ale HD 106906 b pokazuje, że takie "dziwne" orbity są możliwe.
-----------------------------------------------
Samochód 20-lecia na 20-lecie Interii!
ZAGŁOSUJ i wygraj ponad 20 000 złotych - Kliknij!
Zapraszamy do udziału w 5. edycji plebiscytu MotoAs. Wyjątkowej, bo związanej z 20-leciem Interii. Z tej okazji przedstawiamy 20 modeli samochodów, które budzą emocje, zachwycają swoim wyglądem oraz osiągami. Imponujący rozwój technologii nierzadko wprawia w zdumienie, a legendarne modele wzbudzają sentyment. Bądź z nami! Oddaj głos i zdecyduj, który model jest prawdziwym MotoAsem!
