Odkryto tajemnicę starożytnych gwiazd
Najnowsze odkrycie naukowców zweryfikowało naszą wiedzę na temat niezwykłych gwiazd typu RR Lyrae – jednych z najstarszych obiektów we wszechświecie.
Gwiazdy mogą występować pojedynczo lub w układach podwójnych. W tym drugim przypadku dwa obiekty znajdują się w bliskim sąsiedztwie i oddziałują na siebie grawitacyjne - krążą wokół wspólnego środka masy. Choć nam świeci tylko jedno Słońce, to gwiazdy podwójne są we wszechświecie w zdecydowanej przewadze.
Jeszcze do niedawna sądzono, że wyjątkiem są gwiazdy typu RR Lyrae - pulsujące olbrzymy, które mogą liczyć ponad 10 mld lat. Badania międzynarodowego zespołu naukowców sugerują jednak coś zupełnie innego. Stwierdzono bowiem istnienie aż 20 układów podwójnych gwiazd RR Lyrae.
- W bliskim sąsiedztwie Słońca co druga gwiazda ma towarzysza. Z gwiazdami typu RR Lyrae jest zupełnie inaczej, ponieważ tylko jedna na 100000 odkrytych obiektów znajduje się w układzie podwójnym. Jedna na 100000 - to naprawdę intrygowało astronomów na całym świecie - powiedział Gergely Hajdu, główny autor badań.
W swoim badaniu naukowcy posłużyli się metodą o nazwie "light-travel time effect", która wykorzystuje niewielkie różnice w czasie, który jest potrzebny światłu gwiazd na dotarcie do Ziemi.
- Gwiazdy RR Lyrae pulsują regularnie, czemu towarzyszy naprzemienne zwiększanie i zmniejszanie ich romiaru, temperatury i jasności. Dzieje się to w czasie zaledwie kilku godzin. Kiedy taka gwiazda pulsuje w układzie podwójnym, to na obserwowane przez nas zmiany jasności może mieć wpływ jej położenie względem drugiej gwiazdy. W konsekwencji światło potrzebuje więcej czasu na dotarcie do Ziemi, jeśli obiekt znajduje się w najdalszym punkcie swojej orbity - wyjaśnia Hajdu.
Na podstawie tych obserwacji możemy być niemal pewni, że 12 z 20 potencjalnych kandydatów jest w układzie podwójnym. Co ciekawe, dane wykorzystane w badaniu zostały zgromadzone w ramach polskiego projektu OGLE, zlokalizowanego w Las Campanas Observatory w Chile.
Ze względu na wiek gwiazdy typu RR Lyrae mają ogromne znacznie dla astrofizyków. Były świadkami powstawania galaktyk, w tym również Drogi Mlecznej. - Mogą nam opowiedzieć wiele ciekawych historii. Są również łatwe w obserwacji, ponieważ mają charakterystyczne wahania jasności - dodaje Hajdu.
