Tajemnicza tabliczka sprzed 2800 lat wypełniona dziwnymi symbolami
Stela z Montoro - grawerowana kamienna płyta znaleziona niedaleko Kordoby w 2002 r. - to jedno z najbardziej tajemniczych znalezisk archeologicznych. Od lat naukowcy starają się odszyfrować znaczenie zapisanych na niej symboli. Do tej pory było to bezskuteczne, ale wreszcie nastąpił przełom.
Stela z Montoro to lingwistyczny bałagan. Wraz z kilkoma abstrakcyjnymi rycinami zawiera elementy kultury hiszpańskiej, greckiej, iberyjskiej, arabskiej czy kananiejskiej. Wszystkie te elementy można zidentyfikować na steli w różnych miejscach. To czyni ze steli coś na kształt słynnego kamienia z Rosetta, który stanowi mieszankę egipskich hieroglifów i pisma starożytnych Greków.
Problem ze stelą z Montoro jest taki, że naukowcy nie wiedzą, co oznaczają pojedyncze glify. Pomimo użycia znanych nam symboli językowych, glify są umieszczone bez żadnego zauważalnego wzoru, więc nie jest jasne czy całościowo tworzą "frazy" lub "słowa", które mają jakieś znaczenie. Po ponad dekadzie badań i analiz, wreszcie nastąpił przełom. Opierając się na programie "chemicznej charakterystyki, obrazowania cyfrowego, analizy geolitologicznej i epigraficznej", zespół uczonych z Uniwersytetu w Sewilli przedstawił dwie hipotezy wyjaśniające znaczenie symboli steli z Montoro. Naukowcy stwierdzili, że stela została stworzona już w czasach żelaza, a konkretnie między IX a III stuleciem p.n.e. W oparciu o znane nam ścieżki migracji ludności z tamtych czasów, uczeni zakładają, że twórcami steli była grupa zwykłych ludzi. Obrazy odwzorowane na płytce są bezpośrednim wizerunkiem tego, co widzieli podczas swojej podróży. Trend takich praktyk został zapoczątkowany przez Fenicjan, którzy zamieszkiwali południe Półwyspu Iberyjskiego. Fenicjanie są uważani za wynalazców pierwszego "alfabetu".Inna teoria zakłada, że stela powstała w późniejszej epoce żelaza, kiedy Imperium Rzymskie poszerzało znacząco swoje tereny w Europie i Afryce Północnej. Rzymianie walczyli o terytorium z Kartaginami, którzy w większości byli potomkami Fenicjan.Trudno powiedzieć, która hipoteza jest bardziej prawdopodobna w tym momencie - obie są całkowicie wiarygodne. Zarówno mieszkańcy Kartaginy, jak i Fenicjanie stanowili konglomeracje różnych plemion, z własnymi językami i kulturami, stąd tak wiele różnych symboli na steli z Montoro.Najnowsze badania rzucają nowe światło na tajemnicę steli z Montoro, ale wszystko możliwe, że wszystkich sekretów tej płyty nie poznamy nigdy.
