Mieczysław Garsztka - polski as w niemieckiej służbie
Mieczysław Garsztka przeszedł bardzo podobny szlak bojowy jak inni Polacy służący w armiach zaborców. W pewnym momencie trafił do lotnictwa, gdzie wsławił się jako jedyny as myśliwski Jagdstaffel 31.
Przyszły as myśliwski urodził się w znanej rodzinie bydgoskich lekarzy 31 grudnia 1896 roku. Po ukończeniu nauki w Dȕsseldorffie i Wiesbaden zamierzał kontynuować naukę na studiach medycznych, jednak zamach w Sarajewie i jego następstwa spowodowały, że musiał zrezygnować z tych planów.
Jako 19-letni poborowy został powołany do służby w Armii Cesarstwa Niemieckiego w listopadzie 1915 roku. Początkowo, jak wielu przyszłych asów myśliwskich, służył w piechocie - w 110. Wiesbadeńskim Pułku Piechoty, a od 1916 roku w 87. Pasawskim Pułku Piechoty. Walczył na froncie zachodnim, głównie przeciwko oddziałom francuskim.
Następnie, ze względu na swe predyspozycje dowódcze, został wysłany na kurs dla podchorążych. Po kursie dostał się do szkoły oficerskiej, którą ukończył 24 kwietnia 1917 roku.
Natychmiast po powrocie do okopów objął dowodzenie nad kompanią I. batalionu w 87 Pułku Piechoty. Niestety, niezbyt długo cieszył się nowym stanowiskiem - po kilku tygodniach, w kolejnym szturmie na alianckie pozycje, został ranny. Za bohaterstwo na polu walki odznaczono go Krzyżem Żelaznym II klasy.
Myśliwiec
W sierpniu 1917 roku, mimo nie do końca wyleczonej kontuzji, złożył podanie o przeniesienie do lotnictwa. Dowództwo zgodziło się, a komisja lekarska nie miała żadnych przeciwwskazań zdrowotnych. Nie może to dziwić, ponieważ wszystkie strony konfliktu cierpiały na deficyt lotników. Przeciętna długość służby pilota bojowego na wiosnę 1917 roku wynosiła zaledwie 92 godziny...
W listopadzie 1917 roku trafił do podpoznańskiej Ławicy na kurs podstawowego pilotażu. Szkołę myśliwską w Nivelles ukończył wiosną następnego roku, a 7 czerwca trafił do Jagdstaffel 31, jednostki stacjonującej na lądowisku opodal Saint Loup we Francji. Pierwsze swoje zwycięstwo powietrzne odniósł 16 lipca na Albatrosie DV - nad linią frontu zestrzelił francuskiego SPAD-a.
Po przezbrojeniu eskadry w najnowsze Fokkery D VII odniósł jeszcze 5 zwycięstw. 18 września zestrzelił brytyjski myśliwiec S.E.5a i bombowiec DH-9. 25 września posłał w płomieniach do ziemi następny DH-9. Dzień później mógł się cieszyć z tytułu pierwszego asa myśliwskiego służącego w Jagdstaffel 31 - niedaleko linii frontu zestrzelił swój piąty samolot - brytyjskiego Sopwith Camela. Cztery dni później, wieczorem, zwyciężył jeszcze raz - w płomieniach spadł S.E.5a z 92. Dywizjonu RAF.
2 października spotkał w powietrzu trzech asów myśliwskich z 46. Dywizjonu RAF - Donald MacLarena, Jamesa Leitha i Cyrila Sawyera. Fokker pilotowany przez Polaka został poważnie uszkodzony, a pilot zmuszony do awaryjnego lądowania. Poważnie ranny wtedy Garsztka nie wrócił już do latania w lotnictwie Kaisera. Został jedynym asem myśliwskim latającym w Jagdstaffel 31 i jednym z pięciu pilotów, którzy odnieśli w niej zwycięstwa. Łącznie eskadra zestrzeliła 14 samolotów alianckich przy stracie 15 maszyn.
W wolnej Polsce
Po wojnie przedostał się do odradzającej się Polski. Od grudnia 1918 roku służył jako instruktor w Wojskowej Szkole Lotniczej w Warszawie. Po wybuchu Powstania Wielkopolskiego, od stycznia do kwietnia, był instruktorem na lotnisku Ławica.
Jego usilne prośby o przeniesienie do jednostki liniowej spowodowały, że znalazł się na froncie polsko-ukraińskim, gdzie latał na samolotach bombowo-rozpoznawczych LVG C. VI.
10 czerwca 1919 r. Mieczysław Garsztka zginął w katastrofie podczas oblatywania we Lwowie świeżo wyremontowanego eks-rosyjskiego myśliwca SPAD VIIC1.
W służbie pod biało-czerwoną szachownicą nie dane było mu zestrzelić samolotu przeciwnika. Pośmiertnie, za zasługi dla powstania polskiego lotnictwa, został odznaczony Krzyżem Srebrnym Orderu Wojennego Virtuti Militari.
Źródła:
Norman Franks; "Albatros Aces of World War 1"; Osprey Publishing, 2000.
Norman Franks, Greg Van Wyngarden; "Fokker D VII Aces of World War Part 1"; Osprey Publishing, 2003.
Tomasz J. Kopański; "Mieczysław Garsztka - polski as Kajzera"; Militaria vol.4 No.1/1999
-----
Materiał przygotowany przy współpracy Muzeum Lotnictwa Polskiego w Krakowie, organizatora wystawy Skrzydła Wielkiej Wojny.
