Ucieczka z krainy okienek
Znowu problemy z Windowsem? Chciałbyś skorzystać z innego systemu operacyjnego? Mamy dla was wszystkie możliwe alternatywy.
- Windows doprowadzał mnie do szału - wspomina była użytkowniczka systemu operacyjnego spod znaku Microsoft, zapewne wypowiadając na głos, co myślą tysiące osób korzystających z okienek każdego dnia. - Miałam już dość kolejnych komunikatów o błędach. Mój brat odinstalował Windowsa i postawił na komputerze jedną z dystrybucji Linuksa. To było jak odzyskanie wolności - opisuje ucieczkę ze świata Okienek obecna użytkowniczka dystrybucji Linuksa o nazwie Aurox.
Przełamujemy "Esperanto Gatesa"
Według globalnych analiz około 90 proc. korzystających z komputerów ma na swoim komputerze zainstalowany system operacyjny spod znaku Windows. Microsoft udało się zdominować rynek. To swoistego rodzaju "esperanto Gatesa" ma swoje dobre strony, ale w ostatecznym rozliczeniu okazuje się, że użytkownicy chcący skorzystać z czegoś innego niż Windows mają małe pole do manewru. Przynajmniej teoretycznie - alternatywy jak najbardziej istnieją.
Aż 91 polskich internautów korzysta z Windows XP. Jeśli zajrzymy na statystyki systemów operacyjnych wykorzystywanych przez osoby czytające serwis Nowe Technologie w INTERIA.PL uzyskamy podobny obraz:
1 Windows 98,11%
2. Linux 1,31%
3. Macintosh 0,43%
4. SymbianOS 0,02%
5. iPhone 0,01%
6. SunOS >0,00%
7. FreeBSD > 0,00%
8. iPod > 0,00%
9. Playstation 3 > 0,00%
10. PSP > 0,00%
Ranking na bazie Google Analytics
Przewaga Windows jest miażdżąca, widzimy jednak 3 inne systemu operacyjne - Linux (różne jego dystrybucje), rodzinę systemów operacyjnych Apple Mac OS X (co ciekawe - jest to system uniksopodobny) oraz rodzinę Unix (FreeBSD oraz SunOS). Pozostałe pozycje na liście to mobilny system wykorzystywany w telefonach komórkowych (SymbianOS), a także własne systemy urządzeń takich jak iPod, PlayStation 3 oraz PlayStation Portable. Te ostatnie nie stanowią alternatywy dla Windows - pozostałe, jak najbardziej. Pora omówić OS-y (skrót od Operating System - System Operacyjny), które mogą nam ułatwić ucieczkę ze świata okienek.
RODZINA UNIX
Napisany jeszcze w 1969 roku system operacyjny, którego autorami są Dennisa Ritchie i Kena Thompsona. Unix Time-Sharing System przez ostatnie dekady był wielokrotnie modyfikowany oraz doczekał się wielu klonów i odmian.
Unix traktowany jest przez wielu jako absolutnie pionierski, to dzięki niemu możemy mówić m.in. o wzroście popularności języka C. Obecnie sama nazwa jest zarejestrowanym znakiem towarowym The Open Group. Nie powstrzymało to jednak rozwoju systemu - przez ostatnie lata powstało kilkanaście jego odmian oraz implementacji. Sam Linux jest uniksopodobnym systemem, podobnie jak bazujący na uniksowym Darwinie Mac OS. Można więc powiedzieć, że Unix był ojcem wszystkich konkurentów Windowsa.
Jakie są jego najlepiej rozpoznawane wersje?
FreeBSD/NetBSD - Dwa z kilku systemów operacyjnych opartych o system BSD (Berkeley Software Distribution), czyli OS-ie bazującym na Uniksie, który wypłynął z Uniwersytetu Kalifornijskiego Berkeley oraz z biur firmy AT&T. Skracając całą historię - na bazie kalifornijskiego BSD powstały m.in. FreeBSD, NetBSD, OpenBSD i BSD/OS.
FreeBSD stworzyli - według Wikipedii - Nate Williams, Rod Grimes i Jordan Hubbard. Samą nazwę FreeBSD wymyślił David Greenman z firmy Walnut Creek. Maskotką FreeBSD jest daemon, a hasłem "Potęga, aby służyć".
NetBSD powstał w marcu 1993 roku. Obecnie jest to system bardzo popularny w środowiskach akademickich i edukacyjnych. Co ciekawe, był to pierwszy system BSD, który obsługiwał USB.
Solaris - Opracowany przez Sun Microsystems z myślą o profesjonalnych stacjach serwerowych i roboczych. "Słoneczny" system został wyposażony w środowisko graficzne, a sam SunOS trafił nawet na Międzynarodową Stację Kosmiczną i do amerykańskich wahadłowców. Na początku 2005 roku podjęto decyzję o uwolnieniu kodu źródłowego i aktywacji projektu OpenSolaris. Jakie są założenia tego pomysłu? Stworzenie otwartej wersji systemu operacyjnego na bazie Solaris. Obecnie możemy mówić o sześciu dystrybucjach opartych na OpenSolaris.
DYSTRYBUCJE LINUX
Linux - przez wielu uważany za głównego przeciwnika Windows. W Polsce - najpopularniejsza alternatywa dla produktów Microsoft, bynajmniej nie dlatego, że niektóre oferowane w hipermarketach komputery mają zainstalowane różne dystrybucje Linuksa.
Początki linuksowego jądra sięgają 1991 roku. Jego twórcą jest legendarny już dzisiaj Linus Torvalds. Fin stworzył samo jądro, pozostałe narzędzia pobrano z GNU, czyli kolejnego uniksopodobnego systemu, którego twórcą jest Richard Stallman. Jego oryginalne spojrzenie na świat wolnego oprogramowania można znaleźć w TYM wywiadzie.
Nazwa Linux pochodzi z połączenia słów Linus i Unix, a za jego rozwinięcie można uznać hasło "Linux Is Not UNIX" (GNU korzysta z podobnej gry słów). Często zamiast określenia "Linux" używa się nazwy "GNU/Linux", oddając w ten sposób honory GNU, bez którego zasadniczo Linuks by nie powstał.
Kolejne dystrybucje Linuksa zyskały bardzo dużą popularność nie tylko dzięki wymaganiom czy łatwej instalacji, ale przede wszystkim dzięki ciekawym graficznym interfejsom (dobrze znane środowisko GNOME). Ponieważ dystrybucje Linuksa są uważane za bardzo bezpieczne, z ich "usług" często korzysta wojsko, agencje wywiadowcze, banki oraz różnego rodzaju firmy.
Liczba dystrybucji Linuksa jest bardzo duża - nie sposób omówić wszystkich. Dlatego skupmy się pokrótce na kilku.
Aurox - Tworzona w Polsce dystrybucja systemu GNU/Linux. Całość wywodzi się z dystrybucji Red Hat Linux (teraz Fedora). Jej autorami są Robert Główczyński i Jarosław Górny. Właśnie z tej dystrybucji Linuksa korzysta cytowana w tym artykule użytkowniczka, która zdecydowała się zrezygnować z Windowsa.
Debian - System powstały w 1993 roku. Jego autorem jest Ian Murdock. Pierwsza wersja 1.x pojawiła się 3 lata po starcie systemu. Projekt ten nie jest związany z jakąkolwiek firmą lub instytucją.
Fedora - Następca Red Hat Linux, projekt za którym stoją Fundacja Fedora oraz Red Hat. Wizją jego twórców jest stworzenie systemu operacyjnego bazującego na darmowym oprogramowaniu. Fedora ma funkcjonować niezależnie od komercyjnych projektów Red Hat. Najnowsza wersja Fedory - Werewolf - pojawiła się w listopadzie 2007 roku.
Knoppix - Interesująca dystrybucja autorstwa niemieckiego inżyniera Klausa Knoppera. Knoppix można uruchomić prosto z płyty CD/DVD, bez konieczności instalacji na HDD. Najnowsza wersja tego OS-a ma prawie 2GB danych (skompresowanych). Całość bazuje na Debianie.
Ubuntu - Obecnie najpopularniejsza dystrybucja Linuksa na świecie. Jest ona tworzona z myślą o przeciętnych użytkownikach. Całość bazuje na Debianie, projekt jest sponsorowany przez firmę Marka Shuttlewortha - Canonical Ltd. Nazwa "Ubuntu" wywodzi się od plemion Zulu i Xhosa i oznacza "człowieczeństwo wobec innych". Każda z wersji Ubuntu ma dość zabawną nazwę, najnowsza wersja (7.10) to Gibki Gibon, wcześniejsza - Rozbrykany Jelonek. Planowana na kwiecień tego roku wersja 8.04 została ochrzczona jako Śmiała Czapla.
JABŁUSZKO i MAC OS
Mac OS to uniksopodobna rodzina systemów operacyjnych. Ponieważ jednak jest to w pełni komercyjne oprogramowanie, sprzedawane z komputerami firmy Apple - konieczne jest osobne jego omówienie. Obecnie jest to jedyny komercyjny konkurent systemu Windows.
System operacyjny wyprodukowany przez Apple był pierwszym na świecie OS-em z graficznym interfejsem. Zadebiutował on w 1984 roku wraz z komputerem Lisa. Dokładną historię pierwszych komputerów Apple oraz Mac OS można znaleźć TUTAJ.
Ostatnia wersja Mac OS miała numer 9.2.2. Po jej debiucie Steve Jobs oraz Apple postanowiły dokonać pełnej rewolucji, zupełnie zmieniając interfejs oraz niektóre funkcjonalności Mac OS - tak narodził się Mac OS X 10.0 Cheetah (data premiery - marzec 2001). Dalej na rynku pojawiły się Puma, Jaguar, Panther, Tiger oraz najnowszy Leopard. Na potrzeby tego omówienia interesują nas dwa ostanie.
Mac OS X 10.4 Tiger - System zadebiutował w kwietniu 2005 roku. Nadal znajdziemy go na wielu komputerach Apple. Nowościami w tym systemie był m.in. Spotlight, czyli indeksowa wyszukiwarka. Po wpisaniu w Spotlight nawet jednej litery, zobaczymy indeksowo ułożone pliki, których nazwa zaczyna się od właśnie wpisanej litery. W Viście ta opcja nazywa się Dekstop Search. Kolejnym dodatkiem były widżety, czyli proste aplikacje, które pojawiają się na pulpicie po naciśnięciu klawisza funkcyjnego. Nowością była także opcja Boot Camp, dzięki której możemy zainstalować Windowsa, a przy bootowaniu komputera zadecydować na którym systemie chcemy pracować. Sam system był sprzedawany z aplikacją Front Row umożliwiającą nawigację po filmach, muzyce, zdjęciach oraz płytach DVD. Dokładny test tego systemu oraz jego plusy i minusy można znaleźć TUTAJ.
Mac OS X 10.5 Leopard - System zadebiutował w Październiku 2007 roku. Przez wielu określany jest mianem "zabójcy Visty". Po ponad dwóch latach od debiutu "Tygrysa" Apple udało się wprowadzić spory wachlarz nowości. Mowa m.in. o Stosach umożliwiających porządkowanie swoich plików; Przestrzeniach Roboczych dających szansę na stworzenie kilku paneli ułatwiających pracę oraz Time Machine - aplikacji dającej szansę na odzyskanie utraconych danych. W sumie Apple wprowadziło 300 innowacji - pełen test "Leoparda" można znaleźć TUTAJ.
Ciemna strona alternatywy
- Kiedy pracownicy firmy zakładającej mi internet zobaczyli, że mam zainstalowaną jedną z dystrybucji Linuksa, zapytali: "Czy nie mogłaby Pani zmienić systemu na Windows?". Przez trzy dni szukali osoby, która wiedziała, jak obsługiwać Aurox - opowiada przywołana na początku artykułu użytkowniczka Linuksa. To chyba największa z przeszkód w używaniu alternatywnych systemów operacyjnych - trzeba się ich nauczyć praktycznie od nowa.
Przeskoczenie tej bariery nie jest jednak trudne. Dodatkowo trzeba będzie jeszcze m.in. walczyć z konwersją plików, poszukiwaniem substytutów najpopularniejszych na Windowsie programów oraz zrezygnować z najnowszych gier komputerowych. Taka jest cena za systemy operacyjne, które są darmowe, bo tworzone przez grupy zapaleńców (aczkolwiek do tego grona nie zalicza się Mac OS X oraz nieliczne z wymienionych dystrybucji Linuksa i Uniksa). Często kłócących się ze sobą grup zapaleńców - dodajmy. Ale to już zupełnie inna historia.
Podsumujmy raz jeszcze największe zalety alternatywnych systemów operacyjnych:
- małe wymagania systemowe (także w przypadku Mac OS X),
- darmowe oprogramowanie,
- większa stabilność (aczkolwiek to dyskusyjna kwestia),
- znacznie większe bezpieczeństwo niż w przypadku komercyjnych systemów,
- bezproblemowa współpraca z innymi systemami.
Podsumowanie
"Nie napisaliście o wszystkim" - mogą zauważyć niektórzy z internautów. To prawda, temat jest bardzo obszerny - poruszyliśmy jedynie najważniejsze wątki. Wiemy, że czyta nas wielu zwolenników alternatywnych systemów operacyjnych. Napiszcie dlaczego wybraliście właśnie ten OS zamiast Windowsa. Podzielcie się z innymi internautami informacją, jakie są jeszcze alternatywy wobec Windowsa. Jakie są plusy i minusy alternatywnych systemów. Zapewne także fani Windowsa będą mieli swoje 3 grosze do dorzucenia.
Dyskusję można uznać za otwartą!
