Ryzykanci tyją szybciej
Z najnowszych badań wynika, że osoby impulsywne, agresywne, lubiące ryzyko i cyniczne tyją szybciej. Dlaczego?
Bazując na Pięcioczynnikowym Modelu Osobowości zwanym Wielką Piątką, psycholodzy określili, jak różne cechy wpływają na wagę. Okazało się np., że ludzie wysoce neurotyczni i mało sumienni mają tendencję do przechodzenia w ciągu życia przez cykle tycia i tracenia na wadze.
Pięć ważnych czynników
Badani objęci Baltimore Longitudinal Study of Aging byli zdrowi i dobrze wykształceni - średnio uczyli się przez 16,53 roku. Siedemdziesiąt jeden procent próby stanowili przedstawiciele rasy białej, a 22 proc. czarnej. Połowę grupy stanowiły kobiety, połowę mężczyźni. Wszyscy wypełniali kwestionariusz osobowości. Każdy z 5 czynników (neurotyczność, ekstrawersja, otwartość na doświadczenie, ugodowość i sumienność) składa się z 6 cech (w sumie ochotnicy odpowiadali więc na pytania w ramach 30 skal). Naukowcy systematycznie ważyli badanych. W ciągu półwiecza zgromadzili kilkanaście tysięcy pomiarów.
Przeanalizowali 50 lat
Analizując dane z 50 lat, które zebrano w ramach Baltimore Longitudinal Study of Aging, zespół doktor Angeliny R. Sutin z Narodowego Instytutu Starzenia stwierdził, że bycie impulsywnym stanowi najsilniejszy prognostyk nadwagi.
Impulsywni tyją szybciej
Wyniki pokazują, że waga zwiększała się z wiekiem, ale osoby impulsywne, lubiące ryzyko i nastawione antagonistycznie (zwłaszcza cyniczne, współzawodniczące i agresywne) ważyły więcej od pozostałych. Sutin wyjaśnia, że wcześniejsze studia ujawniły, że impulsywni ludzie mają tendencję do objadania się i wypijania dużych ilości alkoholu, co w dużej mierze tłumaczyłoby ich przybieranie na wadze. Sumienni badani byli szczupli, a waga nie wpływała na zmiany osobowościowe w okresie dorosłości.
Trudna kontrola
Ludzie, którzy znaleźli się w górnych 10 proc. najbardziej impulsywnych badanych, ważyli średnio o 10 kg więcej od osób z dolnych 10 proc. rozkładu cechy. Jednostki z taką konstelacją cech mają skłonność do ulegania pokusom i brakuje im samodyscypliny, żeby zostać na właściwej ścieżce, gdy pojawiają się trudności i frustracja. By utrzymać zdrową wagę, trzeba przeważnie przestrzegać zdrowej diety i stale realizować program aktywności fizycznej, a jedno i drugie wymaga zaangażowania oraz opanowania. Taka kontrola może być trudna dla wysoce impulsywnych osób.
Zespół z NIA uważa, że wpływ cech osobowościowych nie jest wyłącznie behawioralny i poza zachowaniem w grę wchodzi zapewne jakiś mechanizm fizjologiczny.
Anna Błońska
