Najnowsze odkrycie: Grupa krwi wpływa na... ryzyko wcześniejszego udaru

Wśród poszczególnych grup istnieją subtelne różnice wynikające z mutacji niektórych genów. W badaniu opublikowanym w ubiegłym roku naukowcy odkryli związek pomiędzy genem podgrupy A1 a wcześniejszym udarem.

Na powierzchni czerwonych krwinek, występują pewne zestawy antygenów, czyli cząsteczek powodujących reakcję układu odpornościowego. Cząsteczki te mają przeważnie budowę białkową, a niektóre z nich są silnymi antygenami, tzn. wprowadzone do krwi osoby, która ich nie ma, powodują powstanie skierowanych przeciwko nim przeciwciał, jak informuje Narodowe Centrum Krwi.

Układ grupowy AB0 oznacza, że na powierzchni krwinek mogą występować antygeny oznaczone literami A lub B. Obecność jednego z antygenów pozwala zaliczyć krew do grupy A lub B, dwóch do grupy AB, a brak do grupy 0.

A erytrocytach, czyli krwinkach czerwonych w rzeczywistości występuje wiele charakterystycznych białek (czyli wspomnianych antygenów), a więc istnieje wiele układów krwi. U człowieka dotychczas opisano 32 takie układy, jak informuje serwis krwiodawcy.org.

W obrębie antygenu A istnieje zróżnicowanie na A1, A2, A3, Ax, Am, w obrębie antygenu B - na Bx i Bm. Odmiana A1 występuje u 80%, a A2 u 20% ludzi mających krew grupy A i AB. Pozostałe odmiany występują rzadko. Grupy krwi są niezmienne przez cały czas życia człowieka i są dziedziczne.

Naukowcy zebrali dane z 48 badań genetycznych. W ich trakcie przebadano około 17 tys. osób z udarem oraz niemal 600 tys. z grupy kontrolnej. Wszyscy uczestnicy badań byli w wieku od 18 do 59 lat.

Przeszukiwanie całego genomu ujawniło dwie lokalizacje silnie związane z wcześniejszym ryzykiem udaru. Jeden zbiegł się z miejscem, w którym znajdują się geny grupy krwi.

Kolejna analiza ujawniła, że osoby, których genom kodował odmianę grupy A, mieli o 16 procent większe ryzyko udaru przed 60 rokiem życia w porównaniu z innymi grupami krwi. Wśród szczęśliwców są posiadacze odmiany grupy krwi 01, u nich bowiem ryzyko jest z kolei 12 proc. niższe.

Naukowcy przyznają, że dodatkowe ryzyko udaru mózgu u osób z grupą krwi A jest na tyle niewielkie, że nie ma potrzeby zachowywania dodatkowej czujności czy przeprowadzania dodatkowych badań przesiewowych.

Nadal nie wiemy, dlaczego grupa krwi A wiązałaby się z większym ryzykiem. Ale prawdopodobnie ma to coś wspólnego z czynnikami krzepnięcia krwi, takimi jak płytki krwi i komórki wyściełające naczynia krwionośne, a także inne krążące białka, z których wszystkie odgrywają rolę w rozwoju skrzepów krwi.

---

Aby mieć lepszy obraz zagrożenia, warto zobaczyć na dane. Każdego roku w Stanach Zjednoczonych prawie 800 tys. osób doświadcza udaru mózgu. Około 75 procent (czyli 3 na 4 osoby) ma powyżej 65 roku życia. Ryzyko udaru podwaja się też z każdą dekadą, powyżej 55 roku życia.

Chociaż ilość danych jest wystarczająco duża, by móc zauważyć korelację, to wymagają one pewnego uzupełnienia. Choć badane osoby pochodziły z Ameryki Północnej, Europy, Japonii, Pakistanu i Australii to w rzeczywistości osoby spoza Europy stanowiły zaledwie 35 proc. wszystkich badanych.

Wyraźnie potrzebujemy więcej badań uzupełniających, aby wyjaśnić mechanizmy zwiększonego ryzyka udaru.

---

W trakcie badań porównano też osoby, które przeszły udar przed 60 rokiem życia te, które ten wiek przekroczyły oraz około 25 tys. osób z grupy kontrolnej w wieku powyżej 60 lat, które nie miały udaru. Doszli do wniosku, że udary u młodszych osób są rzadziej spowodowane gromadzeniem się złogów tłuszczu w tętnicach (proces zwany miażdżycą tętnic), a częściej czynnikami związanymi z tworzeniem się skrzepów.

Badanie to wykazało również, że osoby z grupą krwi B były o około 11 procent bardziej narażone na udar w porównaniu z grupą kontrolną (niezależnie od wieku). Wcześniejsze badania pokazują, że geny odpowiadające za grupę A i B jest związana z wyższym ryzykiem powstawania zakrzepów w żyłach.