Zima nadchodzi. Nad Polskę nadciągają śnieżne chmury

Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej zapowiada intensywne opady śniegu na piątek. Wystąpią one na obszarach górskich i podgórskich (Podkarpacie, Małopolska, województwo śląskie) oraz w północno-wschodniej Polsce. W zależności od regionu może spaść od 10 do 20, a w niektórych miejscach nawet 25 cm śniegu.

Śnieg powstaje, gdy temperatura w chmurze spada do zera lub poniżej oraz gdy panuje w niej wilgoć. Wówczas rozpoczyna się proces resublimacji, czyli przemiany pary wodnej bezpośrednio w kryształ lodowy, z pominięciem formy ciekłej. Kryształy łączą się, tworząc większą strukturę zwaną płatkiem śniegu.

By powstał śnieg, potrzebne są jeszcze jądra kondensacji, czyli mikroskopijne ciała stałe na tyle lekkie, by poszybować nad ziemią. Zwykle jest to wywiany kurz, pyłki kwiatowe czy inne niewidoczne drobinki. To do jąder kondensacji przyczepiają się pierwsze zamarznięte cząstki wody.

Dlaczego płatki śniegu mogą przybierać różne kształty? Forma drobin śniegu zależy od temperatury. Przy temperaturze od -10 do -20°C oraz przy dużej wilgotności przybierają postać gwiazdek. Czasem wyglądają jak śnieżynki również wtedy, gdy jest stosunkowo ciepło, czyli temperatura nie spada poniżej -3°C. Gdy temperatura spada i robi się coraz mroźniej, płatki tracą swój urokliwy charakter gwiazdek i zamieniają w igiełki albo słupki lodowe.

Jeśli zastanawiasz się, czy na spacerze przyda ci się czapka, a może czy w ogóle zrezygnować z wychodzenia na dwór - spójrz w niebo. Z chmur można wyczytać niemal bezbłędnie, co za chwilę stanie się z pogodą.

Najczęściej śnieg może się pojawić, jeśli na niebie zaczynają kumulować się chmury z rodzaju Nimbostratus lub Altostratus.

Rozróżnia się cztery podstawowe typy chmur:

• chmury warstwowe (stratus); 
• chmury pierzaste (cirrus); 
• chmury kłębiaste (cumulus),
• mgły. 

Te, które są zwiastunem zbliżających się opadów śniegu należą głównie do chmur warstwowych. Nie tylko zwiastują opady śniegu (lub deszczu), ale również mogą całkowicie zasnuć niebo.

Chmura Nimbostratus (chmura warstwowa)

Chmury z rodzaju Nimbostratus należące do chmur piętra niskiego są ciemnoszare i wyglądają jak ciemna, jednolita warstwa zakrywająca całe niebo. Zaczynają się na wysokości nawet 200 metrów, dlatego są szczególnie niebezpieczne w górach, gdyż niezwykle mocno ograniczają widoczność. Towarzyszy im mgła lub postrzępione obłoki (tak zwane Stratus fractus) u podstawy, dlatego całkowicie zasłaniają Słońce. Zwiastują ciągły, ale dosyć słaby lub umiarkowany opadu deszczu bądź śniegu, który może trwać od kilku do nawet kilkunastu godzin.

Chmura Altostratus (chmura warstwowa)

Chmury z rodzaju Altostratus należą do chmur piętra średniego i znajdują na wysokości 2,5 - 6 km. Są szare lub niebieskoszare. Zazwyczaj Altostratusy rozciągają się na niebie aż po horyzont, całkowicie je zasnuwając. Chmury te nie przepuszczają wystarczającej ilości światła, przez co na Ziemi nie ma zjawiska cienia (słaby kontrast i widoczność), a słońce jest widoczne jakby za matowym szkłem. Zwykle pada z nich opad ciągły: zimą jest to śnieg, w pozostałych porach roku deszcz.

Chmura Cumulonimbus (chmura kłębiasta)

Choć głównie kojarzone z gwałtownymi burzami, ulewami i gradem, cumulonimbusy mogą również wywoływać opady śniegu i zamiecie śnieżne. Dzieje się tak zwłaszcza wtedy, gdy powstają w chłodniejszych warunkach atmosferycznych. Cumulonimbusy mogą sięgać od niskich poziomów atmosfery aż po stratosferę, osiągając wysokości nawet do 15 kilometrów, ale zimą nie są aż tak rozbudowane, osiągając maksymalnie 4-6 km. Najczęściej mają kształt kowadła z szeroką podstawą i górną warstwą chmury.

Chmura Stratus (chmura niska)

Chmura stratus to chmura niska warstwowa. Zwykle tworzy równomierną, jednolitą warstwę pokrywającą duże obszary nieba. Stratusy często wyglądają jak mgliste, rozległe i jednolite warstwy bez wyraźnych struktur lub konturów, formują się kilkaset metrów nad powierzchnią ziemi. To chmury typowe dla szarych dni. Zwykle przynoszą lekkie opady, mżawkę lub słaby deszcz. Jednak w odpowiednich warunkach atmosferycznych, zwłaszcza zimą, także stratusy mogą produkować lekkie opady ziarnistego śniegu (krupy śnieżne).