Snajperzy na celowniku

Strzelec wyborowy i snajper to dwie różne specjalności. Wielu wysokich rangą dowódców i sztabowców nie zdaje sobie z tego sprawy. Taktyka działania jednego i drugiego jest odmienna. Diametralnie różni się także ich wyposażenie. Na ironię zakrawa więc to, że w wykazie specjalności korpusu osobowego Wojsk Lądowych naszej, doświadczonej misjami iracką i afgańską, armii nie istnieje funkcja snajpera. Znajdziemy w nim strzelca wyborowego oraz obsługi wielkokalibrowego karabinu maszynowego, karabinu maszynowego i granatnika automatycznego.

Snajpera jednak nie ma. Taką specjalność przewidziano tylko w korpusie osobowym Wojsk Specjalnych, dla podoficerów i szeregowych.

Choć w języku potocznym nie ma między snajperem a strzelcem wyborowym żadnej różnicy i słowa te są stosowane zamiennie, to jednak obie funkcje diametralnie się od siebie różnią. Snajper to żołnierz działający albo samo, albo w małej, 2-3 osobowej grupie. Działa samodzielnie, niezależnie od innych oddziałów. Jego głównym zadaniem jest zwiad i obserwacja oraz eliminacja wybranych, ważnych celów, np. dowódców grup terrorystów czy sprzętu przeciwnika.

Strzelec wyborowy, to natomiast żołnierz piechoty działający w ramach drużyny piechoty. Jego zadaniem jest wspieranie drużyny ogniem na dalszych dystansach. Różnica między snajperem, a strzelcem wyborowym jest więc bardziej niż znacząca.

W 2007 roku ujawniliśmy, że w 17 Wielkopolskiej Brygadzie Zmechanizowanej (17 WBZ) powstanie pierwszy w naszych siłach zbrojnych ośrodek szkolenia w strzelaniu precyzyjnym. Pisaliśmy, że opracowuje się już struktury i programy szkolenia. Dowodzący wówczas 17 WBZ generał brygady Mirosław Różański uznał, że w związku ze zbliżającym się udziałem jego żołnierzy w kilku turach misji irackiej dobrze wyszkoleni strzelcy precyzyjni mogą stanowić atut w prowadzeniu akcji asymetrycznych.

Ówczesny dowódca Wojsk Lądowych generał broni Waldemar Skrzypczak zgodził się, by nie tylko utworzyć taki ośrodek, lecz także wyłączyć żołnierzy tej specjalności ze składów drużyn i sformować z nich odrębne, etatowe sekcje w kompaniach wsparcia. Wydawało się, że pomysły te szybko zostaną zrealizowane. O ile jednak strzelców wyborowych połączono w sekcje już we wszystkich brygadach, o tyle ośrodek szkoleniowy nie powstał do dziś.

To błąd, że tworzenia ośrodka oraz reorganizacji pododdziałów nie poprzedzono jasnym uregulowaniem nazewnictwa i opracowaniem zakresu zadań dla żołnierzy tej specjalności w Wojskach Lądowych. Zamiarem pomysłodawcy było bowiem powołanie specjalistycznej placówki dla snajperów, a nie strzelców wyborowych. Nie mogło to jednak nastąpić, bo taka specjalność w wykazie stanowisk korpusu osobowego Wojsk Lądowych wtedy nie istniała. Szkołę strzelców wyborowych zaczęto więc tworzyć z konieczności, a taka jej nazwa już na wstępie zawężała zakres przewidzianego szkolenia.

W 2007 roku nikt jednak nie zwracał większej uwagi na nazewnictwo. Zainteresowani cieszyli się, że ośrodek nauki precyzyjnego strzelania w ogóle powstał, że znalazły się stanowiska dla instruktorów i rozpoczęto zajęcia praktyczne. Minęło wiele miesięcy, zanim stworzono jego etat. A gdy już powstał, ktoś omyłkowo zamiast do 17 WBZ przydzielił nowe stanowiska komendzie poligonu Wędrzyn. Kilka miesięcy trwało odkręcanie tej decyzji. Wytypowana do pracy w ośrodku kadra instruktorska nie traciła czasu. Czekając na krążący gdzieś etat, przyszli instruktorzy układali programy szkolenia, plany strzelań, pisali konspekty.

Merytoryczne podstawy edukacji tworzyli pod kątem szkolenia snajperów, bo żołnierze tej specjalności potrzebni byli w kontyngentach. W oficjalnych dokumentach cały czas posługiwano się jednak nazwą Ośrodek Szkolenia dla Strzelców Wyborowych.

Po kilkunastu miesiącach od rozpoczęcia pracy nad tworzeniem placówki zaczęło się w niej szkolenie praktyczne. Nie mówiło się już jednak o zajęciach w szkole dla specjalistów, lecz o przygotowywaniu żołnierzy na kursie strzelców wyborowych. Gdzieś po drodze ubyło kilku stanowisk dla nowego ośrodka i jego ranga straciła na znaczeniu.

Galimatias w Wojskach Lądowych związany z fachowcami od precyzyjnego strzelania trwa nadal. Dowództwo z Cytadeli próbuje sprawę unormować. Niedawno zwróciło się do Sztabu Generalnego Wojska Polskiego z prośbą, aby do wykazu specjalności wojskowych w korpusie osobowym Wojsk Lądowych (grupa osobowa pancerno-zmechanizowana) dopisać nową - snajper. Propozycja spotkała się z odmową. Zarząd Organizacji i Uzupełnień - P1 SGWP uznał, że "wnioski organizacyjno-etatowe Dowództwa Wojsk Lądowych ograniczały się faktycznie do zmiany nazw wszystkich sekcji strzelców wyborowych i wszystkich stanowisk "strzelec wyborowy" na sekcje snajperów i stanowiska "snajper". Nie pozostawiono żadnych stanowisk przeznaczonych dla strzelców wyborowych".

Prawdopodobnie przez niezrozumienie tematu lub z pośpiechu ktoś próbował wylać dziecko z kąpielą i wprowadzić w jednostkach Wojsk Lądowych dla wszystkich specjalistów precyzyjnego strzelania funkcję snajper, likwidując tym samym bezpowrotnie specjalność strzelec wyborowy. Odmowa SGWP była więc zasadna. "Nie można zaakceptować propozycji, która wiązałaby się tylko z automatyczną zmianą nazewnictwa stanowisk i komórek wewnętrznych w jednostkach. Ograniczeniem we wprowadzeniu struktur dla snajperów są zapisy rozporządzenia MON z 11 grudnia 2009 roku w sprawie korpusów osobowych, grup osobowych i specjalności wojskowych, w których nie występuje specjalność snajper".

Dlatego nie może być ona w strukturach Wojsk Lądowych. Okres przejściowy na wdrożenie rozporządzenia został określony do końca 2012 roku. W tym czasie będą zbierane uwagi i doświadczenia z wprowadzania nowego podziału kadry na korpusy osobowe i grupy osobowe. Dopiero pod koniec tego okresu zostaną one uwzględnione w nowelizacji rozporządzenia. Zarząd Organizacji i Uzupełnień - P1 w korespondencji z Dowództwem Wojsk Lądowych nie odrzucił zatem pomysłu. Dodał, że istnieje możliwość uwzględnienia nowej specjalności w nowelizacji rozporządzenia. Dojdzie do tego pod warunkiem, że zadania dla snajperów i sekcje snajperów zostaną wyodrębnione oraz oddzielone od struktur strzelców wyborowych, co wymaga dodatkowej pracy koncepcyjnej ze strony Dowództwa Wojsk Lądowych. Szkoda, że trzeba czekać jeszcze dwa lata, aby żołnierze ze specjalnością snajper pojawili się wśród zmechanizowanych i pancerniaków.

Po trzech latach starań rozpoczął działalność zaledwie zalążek szkoły dla specjalistów precyzyjnego strzelania - kurs strzelców wyborowych.

Zgodnie z pierwotnymi założeniami funkcjonuje w ramach 17 BZ w Wędrzynie. Kieruje nim kapitan Wojciech Jagielski. Oprócz komendanta stanowiska ma tam trzech instruktorów i szefa kursu. W czasie ważniejszych szkoleń do pomocy etatowemu personelowi delegowani są instruktorzy służący na co dzień w pododdziałach 17 BZ i innych jednostkach Wojsk Lądowych.

Przez dwa lata na kursach szkolili się głównie żołnierze wyjeżdżający na misje. Turnusów było kilka, ale tylko jeden, ostatni, dziewięciotygodniowy, zasługuje na miano w pełni profesjonalnego. Wzięli w nim udział żołnierze zespołów snajperskich z 11 Dywizji Kawalerii Pancernej udający się na VIII zmianę kontyngentu do Afganistanu. Mimo ciągłego braku specjalności snajper i stwierdzenia w dokumentacji, że mamy do czynienia z kursem strzelców wyborowych, faktycznie trenowali tam snajperzy, bo takich potrzeba w tej misji. Życie znów więc wyprzedziło urzędników i sztabowców.

Polskim instruktorom podczas całego kursu pomagali specjaliści ze szkoły snajperów wojsk lądowych Kanady. Nieprzypadkowo. Współpraca obu armii trwa już ponad rok.

W kanadyjskim centrum kilka razy szkolili się polscy instruktorzy, a podoficerowie z tamtejszego ośrodka przeprowadzili w jednostkach naszych Wojsk Lądowych kilkanaście wykładów dla dowódców różnych szczebli na temat wykorzystania snajperów w warunkach bojowych. Nasi specjaliści strzelectwa precyzyjnego byli zapraszani do Kanady również na zawody. Można powiedzieć, że w przygotowaniu snajperów korzystamy ze sprawdzonego, kanadyjskiego modelu. Niestety, formowanie szkoły strzelców wyborowych czy - poprawniej - snajperów, szkolenie batalionowych zespołów snajperskich i przejmowanie kanadyjskich wzorców nie idzie w parze z edukacją dowódców różnych szczebli.

Często dochodzi do sytuacji, gdy w skład pododdziału czy grupy bojowej wchodzą wyszkoleni snajperzy, których dowódcy nie potrafią użyć. To dlatego, że specjalistów z tej dziedziny mamy w wojsku od niedawna. O wykorzystaniu snajperów zbyt mało mówi się dowódcom także podczas przygotowań do misji.

Bogusław Politowski, "Polska Zbrojna" nr 48/2010