Palce nieboszczyka. Grzyb jak wystająca ręka w lesie
Na widok tego organizmu w polskim lesie możemy popaść nie tyle co w konsternację, co nawet solidnie się przerazić na jego widok! Jednak okaże się, że oglądamy grzyb, który tylko przypomina wysuwającą się spod mchu rękę. Próchnilec maczugowaty (Xylaria polymorpha), zwany potocznie palcami nieboszczyka, jest powszechnie spotykanym grzybem w Polsce i znanym od wieków. Czemu jednak on jest tak ogromnym postrachem niejednego grzybiarza, zwłaszcza początkującego?
Próchnilec maczugowaty (Xylaria polymorpha) jest powszechnie występującym na całym świecie grzybem. Występuje na wszystkich kontynentach poza Afryką i Antarktydą.
Grzyb jest znany już od 1797 roku, kiedy został odkryty i opisany przez mykologa z RPA - Christiaana Hendrika Persoona. Polską nazwę próchnilca maczugowatego nadali mu biolodzy Barbara Gumińska i Wojciech Wojewoda.
Próchnilec maczugowaty - jak wygląda?
Przypominający niekiedy filmową "Rączkę" z filmu "Rodziny Adamsów" grzyb budzi zainteresowanie każdego, kto go zobaczy w lesie. Palce nieboszczyka mogą wyrastać maksymalnie do 8 cm, a średnica "palców" wynosić 1-3 cm.
Owocniki próchnilca mają biały, twardy i korkowaty miąższ. Powierzchnia palców jest o teksturze ziarenkowatej. U młodych okazów na wiosnę jest ona blada z białym szczytem, który przypomina paznokieć na palcu. W późniejszych etapach życia grzyb staje się coraz bardziej ciemny, aż na końcu jest całkiem czarny i pomarszczony.
Nazwa grzyba ma swoje źródło w tym, że jest on saprotrofem, czyli żywi się martwymi organizmami. W tym przypadku palce nieboszczyka żywią się butwiejącym drewnem i najczęściej właśnie tam możemy je napotkać.
Martwe drewno drzew liściastych, zwłaszcza buka czy dębu, jest najlepszym podłożem dla próchnilca. Zobaczymy go na starych pniakach, korzeniach, niekiedy liściach. Czasami wyrasta na drewnie zagrzebanym w ziemi, dzięki czemu sprawia wrażenie, że rośnie z ziemi.
Czy próchnilec maczugowaty jest jadalny?
Palce nieboszczyka są niejadalnym grzybem, zatem nie zachęcamy do ich zbierania podczas grzybobrania w lesie.
Z uwagi na jego olbrzymią rolę w środowisku naturalnym (rozkład butwiejącego, starego drewna) najlepiej pozwolić próchnilcowi spokojnie rosnąć i funkcjonować w leśnym otoczeniu.
