To zarazki zniszczyły mityczne Eldorado

Hiszpańscy konkwistadorzy i późniejsi awanturnicy opowiadali o bogatych miastach ukrytych w południowoamerykańskiej dżungli. Współczesna nauka traktowała te przekazy jak legendy. Ostatnio jednak wiele się na tym polu zmieniło za sprawą zespołu amerykańskich naukowców kierowanego przez dr Mike'a Heckenbergera, wykładowcy stanowego uniwersytetu Florydy w Gainesville. Uczeni ci odkryli w amazońskiej dżungli ślady cywilizacji, która upadła pół tysiąca lat temu.

Nikt dotąd nie podejrzewał, że tam, gdzie dziś rozciąga się brazylijska dżungla, od XIII do XVI w. kwitła cywilizacja. Na ruiny miast i otaczających je satelitarnych osad, naprowadzili badaczy żyjący obecnie w tym regionie Indianie z plemienia Kuikuro. Lud ten, liczący zaledwie ok. 500 osób, znalazł się na skraju wymarcia, naukowcy podejrzewają jednak, że to potomkowie zaginionej cywilizacji.

Wódz Kuikuro, Afukaka, podjął decyzję, aby ujawnić światu ślady wspaniałej przeszłości swego ludu, a uczeni zrewanżowali się wodzowi czyniąc go współautorem artykułu na temat odkryć, który opublikowano na łamach naukowego czasopisma Science.

Zespół dr Heckenbergera, dzięki pomocy okazanej przez lud Kuikuro oraz zdjęć satelitarnych, ustalił, że zaginiona cywilizacja rozwijała się w Mato Grosso, rejonie Xingu w dorzeczu Amzonki na południowym zachodzie Brazylii. Na razie przebadano obszar o powierzchni 60 hektarów, na którym zlokalizowane było miasto, wsie, łączące je drogi oraz pola uprawne i stawy rybne. Odkryto tam wiele artefaktów, szczególnie wyrobów garncarskich.

Prowadzone od trzech lat badania tego regionu Amazonii wskazują, że takich kompleksów tajemniczy lud wzniósł tam więcej. Miasta były ufortyfikowane - otoczone wałami ziemnymi. Każda z osad miała centralny plac oraz główną drogę, która biegła z północnego wschodu na południowy zachód, czyli zgodnie z kierunkiem wschodu słońca podczas letniego przesilenia.

W pobliżu pól znaleziono nie tylko ślady systemów nawadniających, ale także usytuowanych na wydzielonych obszarach wielkich gór kompostu, świadczących o zaawansowaniu rolnictwa i dobrej organizacji społeczności.

- To nie tylko miasta, ale cały zurbanizowany kompleks wznoszony wokół miast - wyjaśnia dr Heckenberger w wywiadzie udzielonym BBC. - Lud ten był doskonale zorganizowany i potrafił znakomicie rozplanować położenie osad i łączących je dróg.

Uczeni porównują osiągnięcia tej cywilizacji do urbanistycznego rozwoju średniowiecznej Europy, czy starożytnej Grecji. Niestety, amazońska cywilizacja nie przetrwała w starciu z hiszpańskimi najeźdźcami. Co jednak intrygujące, w ruinach nie znaleziono śladów działań wojennych.

Naukowcy, wspierając swoją hipotezę przekazami z tradycyjnych opowieści Kuikuro założyli, że istniejącą od XIII w. kulturę doprowadziły do upadku w XVI w. choroby przywleczone przez Hiszpanów do Brazylii. Wg ekspertów, zarazki zabiły w krótkim czasie 2/3 ludności Amazonii. Epidemia mogła w ciągu jednego pokolenia zniszczyć zaawansowaną cywilizację, a dżungla w jeszcze krótszym czasie porosła pola i obróciła miasta w ruinę. Niektórzy badacze dowodzą, że to właśnie miasta Mato Grosso stały się podstawą opowieści o Eldorado, mitycznej krainie bogactw. I że archeologów czeka odkrycie wielkich skarbów.

Tadeusz Oszubski