20 lat od odkrycia bakterii w marsjańskim meteorycie

Cała historia rozpoczyna się wcześniej, w 1984 roku. Wówczas na Antarktydzie amerykańska wyprawa poszukiwawcza o nazwie ANSMET poszukiwała różnych meteorytów. W rejonie o nazwie Allan Hills ta wyprawa znalazła meteoryt, którego oznaczyła ALH84001. Ten meteoryt został zaklasyfikowany do grupy SNC (shergottyty, nakhlity, chassignity), których źródłem prawdopodobnie jest Mars. W momencie odkrycia ALH84001 miał masę prawie 2 kg.

Naukowcom udało się ustalić, że ALH84001 powstał z bardzo starej skały, o wieku ponad 4 miliardów lat. Pochodzi ona zatem z wczesnego Układu Słonecznego, z czasów, gdy na Marsie z dużym prawdopodobieństwem panowały warunki odpowiednie dla podtrzymania życia. Na podstawie analizy izotopowej udało się także ustalić, że podróż ALH84001 w kierunku Ziemi rozpoczęła się stosunkowo niedawno, 17 milionów lat temu po uderzeniu innego meteorytu w Marsa. Lądowanie na Antarktydzie nastąpiło zaledwie 13 tysięcy lat temu. Od tego czasu ALH84001 czekał na mroźnych polach lodowych, z dala od ciekłej wody i życia.

Dwanaście lat później, 6 sierpnia 1996 roku, ALH84001 pojawił się w doniesieniach prasowych na całym świecie. Stało się to za sprawą naukowca NASA – Davida McKay’a, który w swojej publikacji naukowej na łamach czasopisma Science przedstawił podłużne struktury znalezione wewnątrz ALH84001. Te struktury przypominały bakterie (ściśle – skamieniałości po nich) i miały długość 50-100 nanometrów.

Odkrycie śladów życia rozpaliło wyobraźnie naukowców i szerszej społeczności na całym świecie. W kolejnych miesiącach i latach pojawił się szereg publikacji naukowych dotyczących śladów w ALH84001. Nie wszystkie z nich były zgodne z wnioskami Davida McKay’a. Pojawiły się także wyniki eksperymentów, których wynikiem były twory podobne do tych z ALH84001, jednak powstały w jałowych warunkach, bez udziału życia.

Do dziś nie ma zgody w środowisku naukowym co do śladów w ALH84001. Carl Sagan powiedział kiedyś „nadzwyczajne twierdzenia wymagają niezwykłych dowodów”, co świetnie pasuje do ALH84001 i kwestii poszukiwania życia we wszechświecie. Niemniej jednak badania tego meteorytu zbiegły się z początkiem ziemskiej „inwazji” na Marsa (jak na razie tylko misji bezzałogowych) i rewolucji w naszym rozumieniu możliwości utrzymania się życia w różnych, często ekstremalnych warunkach.