Indiana Jones i Scooby-Doo na Marsie. Jak NASA nadaje nazwy miejscom które bada?
Duże formacje skalne na Marsie otrzymują oficjalne "poważne" nazwy. Ale oprócz nich pojawiają się też nieco luźniejsze, które nadawane są przez zespoły eksplorujące Czerwoną Planetę. Znajdziemy więc tu Scooby-Doo i Indianę Jonesa.
18 lutego 2021 roku łazik NASA Perseverance wylądował na Marsie, aby rozpocząć tam poszukiwania życia. Miejsce to otrzymało nazwę Octavia E. Butler, na cześć autorki science fiction.
Odkąd NASA wysyła łaziki na Marsa, nadaje nazwy miejscom i formacjom skalnym. Oprócz neutralnie brzmiących, takich jak Krater Jezero, na cześć miejscowości w Bośni i Hercegowinie oraz słowa oznaczającego "jezioro" po chorwacku, czy Endurance, na cześć statku ekspedycji Ernesta Shackletona na Antarktydę, pojawiają się także nazwy nieco "mniej poważne".
Mars kryje ogromną liczbę różnych form, które NASA nazywa. To nie tylko masywne wzgórza i rozległe kratery, ale także większe głazy, czy niewielkie kamienie, po których przemieszczają się łaziki. W jakim celu dosłownie wszystkiemu nadaje się nazwę? Okazuje się, że w tym szaleństwie jest metoda, którą wyjaśnił Ashwin Vasavada, naukowiec projektu misji Curiosity w Laboratorium Napędu Odrzutowego NASA:
Oficjalne nazwy zostały zatwierdzone przez Międzynarodową Unię Astronomiczną (tę, która zdegradowała Plutona do planety karłowatej). Obowiązują tu ścisłe zasady, np. kratery o średnicy większej niż 60 kilometrów są nazwane imionami znanych naukowców lub autorów science fiction, podczas gdy mniejsze kratery są nazwane miastami o mniejszej populacji.
Poza tymi oficjalnymi nazwami, naukowcy NASA mogli wykazać się kreatywnością, nie tylko konstruując pojazdy. Tak np. kamień, który przemieścił się podczas lądowania misji InSight otrzymał nazwę Rolling Stones Rock. Znajdziemy również Indianę Jonesa, Barnacle Bill (tytuł amerykańskiej piosenki o piciu alkoholu z lat 30. XX w.), Scoobiego-Doo, Kacpra (tak, chodzi o tego sympatycznego duszka) czy skałę Yogi.
Jednak nazwy te nie zawsze są humorystyczne. Jedno z marsjańskich wzgórz naukowcy nazwali na cześć Rafaela Navarro-Gonzáleza, kolegi z zespołu, który zmarł z powodu komplikacji związanych z COVID-19. Więcej, wydaje się, że humorystyczne nazwy (poza rzadkimi wyjątkami) już odeszły do historii.
Po wylądowaniu misji geolodzy, nawiązując do rzeźby terenu, tworzą mapę w kształcie kwadratu, który jest dodatkowo podzielony na mniejsze kwadraciki o boku 1,2 km. Nazwy w całym takim duży kwadrancie są tematycznie powiązane.
W przypadku najnowszego kwadrantu łazika Curiosity zespół łazika wybrał motyw nazwany na cześć Roraimy, najbardziej wysuniętego na północ stanu Brazylii, oraz góry Roraima, najwyższego szczytu w górach Pacaraima, położonego w pobliżu granicy Wenezueli, Brazylii i Gujany.
Poniższa przykładowa mapa pokazuje wszystkie motywy kwadrantu łazika marsjańskiego Curiosity, który obecnie znajduje się w kwadrancie Roraima widocznym na dole. Czerwony owal wskazuje elipsę lądowania, na której łazik miał wylądować w 2012 roku. Żółte ćwiartki to obszary, przez które łazik przejechał od tamtego czasu.
W przypadku Perseverance naukowcy zdecydowali się na motywy parków narodowych. Łazik bada teraz kwadrant Gór Skalistych, a ostatnio wiercił w skałach w miejscu noszącym przydomek Powell Peak Parku Narodowego Gór Skalistych.
Polecamy na Antyweb | Nowy rozdział w historii Netflixa rozpocznie się jeszcze w tym roku?
