Już wiadomo, dlaczego chemioterapia nie zawsze działa
Nieskuteczność chemioterapii w leczeniu niektórych typów nowotworów jest poważnym problemem. Naukowcy dowiedzieli się, dlaczego dzieje się ak w przypadku jednego powszechnie stosowanego specyfiku. To może pomóc opracować nowe, lepiej działające leki.
5-fluorouracyl (5-FU) jest najczęściej stosowanym cytostatykiem wykorzystywanym w leczeniu raka piersi, jelita grubego i kilku rzadkich nowotworów. Jego użycie ratuje życie wielu osób, ale w wielu przypadkach także je zabiera. Niektóre nowotwory rozwijają oporność na 5-FU powodując, że leczenie jest nieskuteczne, co znacznie pogarsza rokowania. Przyczyny tego mechanizmu do tej pory pozostawały niezrozumiałe.
Dr Hamsa Puthalakath z Uniwersytetu La Trobe porównał nowotwory oporne na 5-FU z tymi, które są podatne na leczenie. Różnica tkwi w aktywności białka BOK.
- Zawsze wierzyłem, że natura utrzymuje białka z jakiegoś powodu. Nasze badania pokazują, że BOK wiąże się z enzymem zwanym UMPS, zwiększając zdolność komórek do proliferacji. Bez BOK komórki walczą o syntezę DNA i nie mogą się rozmnażać. Dzięki temu samemu procesowi BOK przekształca 5-FU w formę zabijającą komórki - powiedział Puthalakath.
Niektórym nowotworom udaje się wyłączyć białko BOK, co sprawia, że 5-FU nie spełnia swojego zadania. Z wyłączonym białkiem BOK, enzym UMPS jest 3-5 razy mniej skuteczny, co także spowalnia proliferację, ale tylko tymczasowo. Jeżeli nowotwory przetrwają wystarczająco długo w tym stanie, może rozwinąć się u nich mutacja genu p53, przez co zyskują dodatkowych zdolności. Jeżeli ponownie włączą białko BOK na tym etapie, nic nie da się zrobić.
Naukowcy pracują nad opracowaniem nowych leków zawierających aktywną formę 5-FU, ale na ten moment takie rozwiązanie jest znacznie droższe. Oznacza to długie lata badań laboratoryjnych, a następnie próby z udziałem zwierząt zakończone badaniami klinicznymi na ludziach. To potrwa.
Hamsa Puthalakath ma jednak inny pomysł, jak poprawić skuteczność stosowanych cytostatyków. Można stworzyć prosty test na obecność BOK, który szacuje prawdopodobieństwo wystąpienia oporności na stosowane leki. Tam, gdzie jest ono wysokie, 5-FU można zastąpić alternatywną chemioterapią, nie trując pacjenta niepotrzebnie.
