Ospa prawdziwa - eradykowana, ale czy kiedyś wróci?
DNA ze szczątków znalezionych na Litwie rzuca nowe światło na pochodzenie ospy prawdziwej (czarna ospa). Wiele wskazuje na to, że choroba ta nie jest tak stara, jak nam się do tej pory wydawało.
Międzynarodowy zespół naukowców odkrył jedną z najwcześniejszych znanych próbek ospy prawdziwej (czarnej ospy) w DNA zmumifikowanego dziecka żyjącego w XVII wieku. Jeżeli wyniki te okażą się prawdziwe, będzie to oznaczać, że choroba pojawiła się tysiące lat później, niż pierwotnie sądzono.
Chociaż ostatni znany przypadek ospy prawdziwej miał miejsce w 1978 r., a choroba ta jest uznawana za eradykowaną w 1980 r., naukowcy wciąż zaskakująco mało wiedzą o tym, jak rozprzestrzeniała się ona wśród ludzi i kiedy stała się zjadliwa. Analiza szczątków dziecka, które zostały znalezione wewnątrz kościelnej krypty na Litwie, może pomóc poznać historię wirusa.
- Naukowcy nie wiedzą, skąd pochodzi ospa prawdziwa i jak pojawiła się u ludzi. Badanie to daje pewne interesujące możliwości poprawy naszej percepcji tej choroby - powiedział Hendrik Poinar z Uniwersytetu McMaster, główny autor badań.
Ospę prawdziwą odkryto w zwłokach na Litwie przypadkowo. Naukowcy badali szczątki prawdopodobnie należące do chłopca, który nie wykazywał żadnych oznak choroby. Pomimo tego, naukowcy byli w stanie odtworzyć genom choroby obecnej u chłopca, dostając jeden z najstarszych dowodów istnienia ospy prawdziwej. Następnie porównali go z próbkami wirusa z 1940 r. oraz tego u kresu jego panowania - czyli z późnych lat 70. ubiegłego wieku.
Udało się stworzyć ewolucyjną mapę choroby. Odkryto, że wszystkie przebadane szczepy mają wspólnego przodka z ok. 1500 r. Co stało się wcześniej - jak ospa prawdziwa przedostała się z innego zwierzęcia na człowieka - nadal nie wiadomo.
Wcześniejsze badania sugerowały, że na ospę prawdziwą chorowali już mieszkańcy starożytnego Egiptu, ok. 3000-4000 lat temu. Wnioski te opierały się jednak na analizach blizn z ciał mumii, a nie obecności samego wirusa.
Nowe odkrycie sugeruje, że ospa prawdziwa nie jest tak stara, jak nam się wydawało, a rozprzestrzenianie tego wirusa u ludzi zaczęło się dopiero w XV wieku.
Naukowcy wciąż nie wiedzą, jakie zwierzę jest pierwotnym rezerwuarem wirusa ospy i kiedy po raz pierwszy pojawił się on u ludzi.
