Najbardziej niegościnne miejsce na Ziemi

Największe odnotowane kiedykolwiek rekordy pogody, należą do jednego kontynentu. To najzimniejsze, najsuchsze i najbardziej wietrzne miejsce na naszej planecie. O którym kontynencie jest mowa?

Ludzkość na przestrzeni milionów lat podbiła prawie wszystkie kontynenty, za wyjątkiem jednego. Już od starożytności krążyły o nim pogłoski. Wielcy uczeni sądzili, że znajduje się on w rejonie bieguna południowego i stanowi równowagę dla lądów północnej półkuli.

Gdy odkryto Australię zaprzestano dalszych wypraw, sądząc, że to jest właśnie mityczny ląd nazywany Nieznaną Ziemią Południową. Jednak w osiemnastym wieku żeglarze zapuszczający się coraz dalej na południe, zaczęli odkrywać liczne wyspy, które dzisiaj stanowią część Antarktyki.

Przełom nastąpił w latach 70. dziewiętnastego wieku, kiedy brytyjski żeglarz George Strong Nares, zaobserwował na horyzoncie tajemniczy ląd. Niestety nie dotarł do jego brzegów.

Dokonał tego jako pierwszy norweski żeglarz Carsten Borchgrevink w dniu 23 stycznia 1895 roku. Stanął on na Przylądku Adare na Ziemi Wiktorii, nie mając najmniejszego pojęcia jak wielki jest to ląd i jak długo pozostanie niedostępny.

Dzisiaj wiemy, że odkryto Antarktydę, szósty kontynent. Pierwszym człowiekiem, który dotarł do bieguna południowego był norweski badacz Roald Amundsen, co miało miejsce 14 grudnia 1911 roku.

Od tego czasu zaczęły powstawać bazy polarne, początkowo zamieszkane tylko podczas krótkiego lata, a później całorocznie. Dzisiaj Antarktyda to dom dla kilku tysięcy ludzi, którzy przybywają i opuszczają ląd w ramach misji naukowych.

Liczba mieszkańców systematycznie zwiększa się, wraz z budową kolejnych stacji oraz rozwijającą się turystyką. W sezonie letnim do wybrzeży kontynentu dociera nawet 10 tysięcy podróżników. Na mocy Traktatu Antarktycznego ląd pozostanie ziemią niczyją do 2041 roku.

Co stanie się później? Jeśli umowa nie zostanie przedłużona, to najprawdopodobniej rozpocznie się walka o spoczywające w ziemi zasoby naturalne. Podbój Antarktydy będzie jednak bardzo trudny, ponieważ jest to miejsce największych skrajności pogody na naszej planecie.

Antarktyda piastuje miano najzimniejszego, najbardziej suchego i wietrznego miejsca. 21 lipca 1983 roku w rejonie rosyjskiej bazy Wostok zanotowano najniższą temperaturę na Ziemi, aż minus 89,2 stopnia. Jednak naukowcy sądzą, że poza siecią meteorologiczną bywa jeszcze mroźniej.

Najniższe temperatury mogą panować na obszarze nazywanym Dome Argus, rozciągającym się we wschodniej Antarktydzie, między biegunem południowym a Lodowcem Lamberta. Na wysokości ponad 4000 metrów w lodowate noce polarne temperatura może spadać do minus 100 stopni.

Antarktyda jest również najsuchszym miejscem na Ziemi, gdzie lokalnie nie padało od tysięcy lat. Najbardziej niezwykłym obszarem są tzw. Suche Doliny McMurdo, które stale pozostają pozbawione śniegu i lodu. Wilgotne wiatry wiejące znad oceanu unoszą się nad szczytami górskimi, a następnie z impetem opadają ku dolinom, jednocześnie osuszając i ogrzewając powietrze.

Efekt to zupełny brak opadów i porywy wiatru do nawet 320 kilometrów na godzinę. Doliny te zasługują na miano najsuchszych i najbardziej wietrznych miejsc na świecie. Antarktyda skrywa przed nami jeszcze wiele tajemnic, które zapewne w przyszłości będą wnikliwie badane przez meteorologów. Nie ma bowiem żadnych wątpliwości, że zmienią one obecnie obowiązującą listę rekordów pogody.

Najciekawsze rekordy należące do Antarktydy:

- najzimniejsze, najsuchsze i najbardziej wietrzne miejsce na świecie,

- największe ilości śniegu i lodu na świecie,

- 99 procent powierzchni Antarktydy jest pokrytych lodem i śniegiem,

- znajduje się tam 70 procent światowych zasobów słodkiej wody,

- roztopienie lodów zachodniej Antarktydy doprowadziłoby do podniesienia się poziomu mórz o 5 metrów,

- średnia grubość pokrywy śnieżnej wynosi tam 1,5 kilometra,

- Góry Transantarktyczne ciągnące się na dystansie 3,5 tys. km są jednym z najdłuższym pasm górskich świata,

- najwyższa góra, Masyw Winsona, ma prawie 5000 metrów,

- Wulkan Erebus jest najdalej położonym na południe wulkanem na świecie.