Archeolodzy sprawdzili prawdziwość zapisów Biblii o historii antyku

Sięgające czasów starożytności miasto Gezer w południowym Lewancie na terenie Izraela to bogate stanowisko archeologiczne, w których można znaleźć relikty epoki brązu i żelaza. Zostało opisane w wielu tekstach egipskich, asyryjskich i biblijnych.

Przedstawiają ono to miejsce jako centrum wielkich wydarzeń historycznych, gdzie o władzę walczyły czołowe postacie starożytności. Teraz grupa austriackich archeologów sprawdziła faktyczność tych starożytnych zapisków, również tych ze Starego Testamentu. Jak tego dokonali??

Autorzy badań wskazali, że wykopaliska w Gezer z ostatnich lat odkryły ciąg warstw, które pozwoliły na ustalenie chronologii wydarzeń w tym mieście za pomocą metody datowania radiowęglowego.

Na zachowanych materiałach organicznych ustalili aż 35 różnych dat z siedmiu różnych warstw historycznych, rozciągających się na okres od XIII do IX w. p.n.e. Daty te zostały powiązane z wieloma kluczowymi wydarzeniami w historii miasta, zakładającymi jego zburzenie i odbudowę. "To pozwala nam po raz pierwszy umieścić historię Gezer na ustalonej osi czasu".

Jak wskazali archeolodzy wykryte datowanie mogli porównać z licznymi zapiskami o Gezerze. Pozwalają także sprawdzić, czy daty bezwzględne można powiązać z wydarzeniami historycznymi, takimi jak zniszczenie miasta i jego odbudowa. Badania pozwoliły, chociażby obalić, że jeden z epizodów zburzenie miasta Gezer nie jest powiązany z kampanią króla Chazaela, władcy Damaszku a egipskiego faraona Merenptaha, który panował w okolicach XII w. p.n.e. Przeczy to wersji Starego Testamentu.

Jednak szczególnie interesująca jest kwestia potężnych bram, które stały u wejścia do Gezer, a także miast Meggido i Hazor. Przez lata archeolodzy debatowali, kto wzniósł tak wielkie budowle, sugerujące scentralizowaną władzę. Nowe badania radiowęglowe wskazują, że brama z Gezer powstała w pierwszej połowie X w. p.n.e., a za jego budowę mógł odpowiadać król Salomon. Odpowiadałoby to zapisowi ze Starego Testamentu, wedle którego Salomon odbudował Gezer po jednym z najazdów.

Faraon, król Egiptu, zaatakował i zdobył Gezer. Podpalił je. Zabił jego kananejskich mieszkańców, a następnie podarował je w prezencie ślubnym swojej córce, żonie Salomona. Salomon odbudował Gezer.

---

Oczywiście autorzy zaznaczają, że samo datowanie radiowęglowe nie powie nam dokładnie, kto zbudował elementy Gezer w określonym okresie. Niemniej datowanie bram na okres X w. p.n.e. zaprzecza wcześniejszym teoriom, że odpowiada za nie izraelski ród Omrydów. Same badania zaś faktycznie są w tym aspekcie zbieżne z zapiskami z Biblii.

"Data 10 wieku p.n.e. oparta na 14C dla wczesnej ekspansji w Szeherezadzie w szczególności wyklucza związek z północną izraelską dynastią Omrydów, jednak jest chronologicznie zgodna z Saulem, Dawidem lub Salomonem, których datowanie oparte na tekście (choć przybliżone) przypada na 10 wiek p.n.e. (być może także późny 11 wiek p.n.e.)" - głosi fragment badań.

To stawia Dawida i Salomona z powrotem na świeczniku jako zaangażowanych w przynajmniej część monumentalnej architektury w okolicy, a przynajmniej nie możemy ich wykluczyć w sposób, w jaki te wyniki wydają się wykluczać Omrydów.

---

Niemniej nie można tego traktować jako pewnik, a bardziej rozwinięcie debaty nt. faktyczności wydarzeń i postaci opisanych w Biblii. Jak już zresztą wspomnieliśmy te same badania zaprzeczyły opisom Starego Testamentu co do zniszczenia Gezer przez króla Chazaela. Jednak nie jest tak szokujące, że przynajmniej część zapisów z Biblii może się pokrywać z faktyczną historią, gdyż była spisywana z ujęciem wydarzeń historycznych.