​Choinka: Pogański zwyczaj z Niemiec w każdym polskim domu

Na długo przed pojawieniem się chrześcijaństwa, mieszkańcy północnej półkuli używali iglastych roślin jako dekoracji swoich domostw oraz rekwizytów obrzędowych podczas obchodów przesilenia zimowego. Doba z najkrótszym dniem i najdłuższą nocą w roku owiana była magiczną aurą oraz niosła ze sobą silną symbolikę. Dzień ten był bowiem triumfem światła nad ciemnością, zwycięstwem słońca i przypomnieniem, że po każdej, nawet najcięższej zimie nadejdzie ocieplenie.

I tak starożytni Egipcjanie świętowali przesilenie zimowe, tworząc z liści palmowych kapliczki na cześć boga słońca Ra (tudzież Re). Dla celtyckich druidów iglaste gałęzie symbolizowały nieskończony cykl życia. Na dalekiej północy wikingowie składali wiecznie zielone rośliny w podzięce Baldurowi, synowi Odyna i Frigg, patronowi światła i pokoju.

Okres dookoła przesilenia zimowego był niezwykle ważny dla Rzymian, którzy organizowali w tym czasie Saturnalia. Od 17 do 23 grudnia wyprawiano uczty na cześć boga rolnictwa, Saturna, dziękując mu za plony z mijającego roku i prosząc o obfity zbiór w następnym. Jak łatwo się domyślić - Rzymianie dekorowali wtedy zielenią wszystko, co tylko się dało.

Nietrudno wpaść na to, dlaczego Kościół na początku swego istnienia ustalił, pomimo wielu wątpliwości, że Jezus urodził się akurat 24 grudnia, dzień po Saturnaliach. Wprowadzenie nowego święta do pogańskiego świata było dzięki temu łatwiejsze. Oprócz daty z rzymskiego obrządku najwyraźniej pozostała także tradycja roślinnych dekoracji.

Chrześcijański świat nie jednak przyjął tego zwyczaju od razu. Przez długie stulecia iglaste drzewka nie kojarzyły się za bardzo z Bożym Narodzeniem. Dopiero około XVI wieku mieszkańcy niemieckich landów zaczęli przystrajać swoje domy gałązkami, a później całymi roślinami. Wielkim fanem stawiania w domu świątecznego drzewka, udekorowanego kolorowymi ozdobami, był ponoć sam Marcin Luter.

Ale praktyka ta miała też swoich przeciwników. Luterański teolog Johann Conrad Dannhauer twierdził, że choinka odwraca uwagę od prawdziwego symbolu wiecznego życia - Jezusa Chrystusa. Olivier Cromwell z kolei potępił drzewka jako pogański zwyczaj (razem z kolędami czy generalnie "radowaniem się" w czasie świąt), po czym zakazał używania ich w Wielkiej Brytanii i brytyjskich koloniach w Ameryce Północnej.

Z czasem jednak zakaz ten stracił na znaczeniu, a tradycja stawiania choinki rozprzestrzeniała się za sprawą niemieckich imigrantów. Przywieźli oni zwyczaj ubierania iglastego drzewka za ocean do Ameryki Północnej. Kluczowym momentem współczesnej historii świątecznego drzewka było zamieszczenie w roku 1848 na łamach "Illustrated London News" ryciny przedstawiającej królową Anglii Wiktorię wraz z mężem Albrechtem (swoją drogą, Niemcem) i ich dziećmi stojącymi wokół "świątecznego drzewka". W Europie narodziła się moda na choinkę.

Mniej więcej w samym tym czasie udekorowane iglaste drzewko zyskiwało na popularności na dzisiejszych terenach Polski, również za sprawą przybyszów z Niemiec. Najpierw tradycja choinki pojawiła się na ziemiach zaboru pruskiego, szybko jednak zwędrowała dalej na wschód, wypierając staropolski zwyczaj przyozdabiania domów na czas Bożego Narodzenia wieszanym pod sufitem czubkiem jodły, zwanym podłaźniczką, oraz jemiołą.

Choinka jako świąteczny symbol funkcjonuje więc w Polsce stosunkowo od niedawna, choć ludzkość kojarzyła roślinne ozdoby z grudniowymi uroczystościami już kilka tysięcy lat temu. Biorąc jednak pod uwagę fakt, jak mocno iglaste drzewko zakorzeniło się już w naszej kulturze, zapewne jeszcze przez długi czas pozostanie jednym z symboli Bożego Narodzenia.

----------------------------------------

Trwa wielka loteria na 20-lecie Interii! Weź udział i wygraj! Każdego dnia czeka ponad 20 000 złotych - kliknij i sprawdź »  

W tym roku świętujemy swoje 20-lecie i mamy dla Ciebie niespodziankę. Masz szansę wygrać wielką gotówkę już dziś!  Zapraszamy do udziału w Multiloterii. Każdego dnia do wygrania minimum 20 000 złotych, a w wybrane dni grudnia nawet 40 000 złotych! Dołącz do tysięcy Internautów biorących udział w grze! Kliknij link GRAM o duże pieniądze już teraz!