Tajemnice kamienia łupanego. Pradawne narzędzia starsze niż sądziliśmy
Archeologowie nie mają wątpliwości co do tego, że kamienne narzędzia kultury olduwajskiej i aszelskiej to najstarsze tego typu obiekty w naszej historii. Okazuje się jednak, że mogą liczyć sobie więcej lat, niż dotychczas myślano. O ile więcej? Jakieś dziesiątki tysięcy lat. Jeśli to prawda, nasze spojrzenie na początki losów człowieka na Ziemi może ulec znaczącej zmianie.
Najstarsze kultury archeologiczne, z których pochodzą pierwsze narzędzia naszych odległych przodków to kultura olduwajska i aszelska. Ta pierwsza, jak dotychczas uważano, miała swój początek około 2,61 mln lat temu, druga 1,7 mln lat. Dane powstały na podstawie określenia wieku pierwotnych narzędzi z kamienia łupanego, w obu przypadkach znalezionych na terenie dzisiejszej Etiopii.
Kamienne narzędzia, pomimo tego, iż ewidentnie nie były zbyt skomplikowane, stanowiły ogromny skok cywilizacyjny dla prehistorycznych hominidów. Pomagały w zdobywaniu pożywienia i obróbce przeróżnych materiałów potrzebnych do przeżycia.
Jednak trójka badaczy - Alastair Key, David Roberts i Ivan Jarić z University of Kent’s School of Anthropology and Conservation - twierdzi, że właśnie te obiekty, dzięki których ustalono, kiedy hominidy zaczęły stosować pierwotne techniki obróbki narzędzi i kiedy sposoby ich tworzenia ewoluowały, są o wiele starsze, niż sądzono.
W raporcie opublikowanym na łamach "Journal of Human Evolution" naukowcy opisują zastosowanie nowo opracowanych modeli statystycznych, za pomocą których dotarli do swoich wniosków. Środki te dopiero niedawno zostały wprowadzone do użycia i jest to jeden z pierwszych przypadków zastosowania ich w archeologii.
Dzięki innowacyjnym technikom badawczym zespół z Kent doszedł do wniosku, że narzędzia kultury olduwajskiej odnalezione na stanowiskach w Afryce mają od 2,617 do nawet 2,644 mln lat, co oznaczałoby, że są nawet 63 tys. lat starsze, niż przypuszczano.
Analogicznie, kamienne znaleziska, będące pozostałościami po kulturze aszelskiej miałyby zdaniem uczonych mieć pomiędzy 1,815 a 1,823 mln lat. Gdyby tak było, powstałyby 55 tys. lat wcześniej, niż mówią dotychczasowe badania.
- Technika Optimal Linear Estimation (OLE) to oryginalne narzędzie opracowane przeze mnie i mojego kolegę z uczelni, pierwotnie służące do określania daty wyginięcia gatunków - wyjaśnia współautor badań, dr David Roberts. - Metoda sprawdziła się w przypadku żyjących stworzeń, ale jej zastosowanie do oszacowania wieku przedmiotów to ekscytujący przełom. Chcielibyśmy, żeby można było używać jej na gruncie archeologii.
- Nasze badania niosą ze sobą najdokładniejsze jak dotąd wyniki, pozwalające na określenie, kiedy nasi odlegli przodkowie zaczęli wytwarzać narzędzia z kamienia - tłumaczy z kolei dr Alastair Key. - To bardzo ważne z wielu powodów, przynajmniej dla nas.
- Przede wszystkim przez to, że pokazuje to, jak wiele rzeczy pozostało jeszcze nieodkrytych i czeka na wyjaśnienie - dodaje. - Być może już przebadane artefakty kryją w sobie nowe tajemnice.
- Autorzy badań podkreślają, że ich odkrycie może zmienić nasze wyobrażenie o najwcześniejszych kulturach i wytwarzaniu pierwszych, pierwotnych narzędzi. Wyniki analiz sprawiają też, że na nowo aktualnym staje się pytanie o to, jak ewoluowały ludzkie umiejętności związane z technologią i ujarzmianiem sił natury do naszych potrzeb.
