Operacja NetTraveler - wykryto globalną kampanię cyberszpiegowską

Grupa NetTraveler zainfekowała wiele różnych organizacji, zarówno z sektora publicznego, jak i prywatnego, łącznie z instytucjami rządowymi, ambasadami, placówkami związanymi z przemysłem olejowym, gazowym oraz wojskowym, centrami badawczymi, a także aktywistami. Zgodnie z danymi Kaspersky Lab, NetTraveler jest aktywny już od 2004 r., jednak największa aktywność tego zagrożenia przypada na okres 2010 - 2013. W ostatnim czasie jednym z głównych działań grupy NetTraveler było szpiegowanie organizacji związanych z eksploracją przestrzeni kosmicznej, nanotechnologią, energią atomową, laserami, medycyną i komunikacją.

Metody infekcji

Do atakowania ofiar wykorzystywane były phishingowe (fałszywe) wiadomości e-mail, przygotowane z myślą o konkretnych odbiorcach, zawierające zainfekowane dokumenty programu Microsoft Office. W dokumentach tych cyberprzestępcy wykorzystali dwie popularne luki w zabezpieczeniach Office’a - CVE-2012-0158 oraz CVE-2010-3333. Mimo że Microsoft załatał już te luki, ciągle są one intensywnie wykorzystywane w atakach ukierunkowanych na różne cele.

Nazwy zainfekowanych załączników uwidaczniają wysiłki grupy NetTraveler mające na celu dostosowanie ataków do profilu poszczególnych ofiar. Oto kilka przykładów: Army Cyber Security Policy 2013.doc, Report - Asia Defense Spending Boom.doc, Activity Details.doc, His Holiness the Dalai Lama’s visit to Switzerland day 4, Freedom of Speech.doc.

Kradzież i ekstrakcja danych

W czasie analizy eksperci uzyskali dostęp do raportów z infekcji znajdujących się na kilku serwerach kontrolowanych przez cyberprzestępców związanych z grupą NetTraveler. Serwery te były wykorzystywane do instalowania dodatkowych szkodliwych programów na zainfekowanych komputerach i wyciągania z nich skradzionych wcześniej danych. Specjaliści szacują, że na serwerach związanych z NetTravelerem przechowywano ponad 22 gigabajty skradzionych danych.

Dane wyciągane z zainfekowanych maszyn zawierały najczęściej spisy plików, ciągi znaków przechwycone podczas wprowadzania informacji z klawiatury, różne pliki i dokumenty (Word, Excel, PDF). Ponadto, zestaw narzędzi ‘NetTraveler Toolkit’ pozwalał na instalowanie dodatkowego szkodliwego oprogramowania kradnącego informacje, które mogło być zdalnie konfigurowane do przechwytywania innych rodzajów wrażliwych informacji, takich jak szczegóły dotyczące konfiguracji komputerów, aplikacji i plików zawierających rozmaite projekty.

Globalne statystyki infekcji

Podczas analizy danych pochodzących z serwerów kontrolowanych przez cyberprzestępców eksperci z Kaspersky Lab wykryli 350 ofiar z 40 krajów na całym świecie. Na liście znajdują się: Stany Zjednoczone, Kanada, Wielka Brytania, Rosja, Chile, Maroko, Grecja, Belgia, Austria, Ukraina, Litwa, Białoruś, Australia, Hong Kong, Japonia, Chiny, Mongolia, Iran, Turcja, Indie, Pakistan, Korea Południowa, Tajlandia, Katar, Kazachstan oraz Jordania.

Poza analizą danych uzyskanych z serwerów kontrolowanych NetTravelera, specjaliści z Kaspersky Lab skorzystali z chmury Kaspersky Security Network (KSN) do zidentyfikowania dodatkowych informacji związanych z infekcjami przeprowadzanymi w ramach omawianej kampanii cyberszpiegowskiej. Pierwsza dziesiątka zaatakowanych krajów zidentyfikowanych przez KSN to Mongolia, Rosja, Indie, Kazachstan, Kirgistan, Chiny, Tadżykistan, Korea Południowa, Hiszpania oraz Niemcy.

Dodatkowe odkrycia

Podczas analizy eksperci zidentyfikowali sześć ofiar, na komputerach których obecny był nie tylko NetTraveler, ale także Red October - szkodliwy program wykorzystywany w ramach kampanii cyberszpiegowskiej przeanalizowanej przez Kaspersky Lab w styczniu 2013 r. Mimo że nie odkryto bezpośredniego związku między cyberprzestępcami stojącymi za kampaniami NetTraveler oraz Red October, sam fakt obecności tych dwóch szkodliwych programów na komputerach tych samych ofiar wysokiego szczebla świadczy o tym, że wielu różnych cyberprzestępców nieustannie poluje na najbardziej poufne i tajne dane na całym świecie.