Krótka historia języków programowania

Zapewne część użytkowników spotkała się z pojęciem programowania, bo przecież wszystkie te programy nie biorą się znikąd, a są one wynikiem pracy niekiedy całych grup programistów. W swej pracy programiści wykorzystują określony język programowania, którego wybór jest uzależniony od indywidualnych upodobań programisty, polityki firmy lub od zadań, jakie ma wykonywać dana aplikacja. Mówiąc krótko, język programowania pozwala programiście na precyzyjne przekazanie maszynie, jakie dane mają być przetwarzane i jakie czynności ma podejmować aplikacja w określonych warunkach.

Jak to było na początku?

Pierwsze programy komputerowe były przygotowywane dla konkretnej maszyny, dlatego też nie można było ich wykorzystywać na innych, co wiązało się z pisaniem programów dla każdej maszyny oddzielnie. Kolejnym utrudnieniem, z jakim musieli radzić sobie ówcześni programiści był fakt, że program musiał być napisany w kodzie binarnym. System ten opiera się na ciągach zer i jedynek. W przypadku maszyn jedynka oznacza, że w obwodzie płynie prąd a zero oznacza, że nie płynie. Przełom nastąpił w 1954 roku, kiedy to stworzono pierwszy język programowania wysokiego poziomu FORTRAN. Język ten dawał programiście możliwość bezpośredniego formułowania wyrażeń matematycznych w podobnym stylu, do jakiego jesteśmy przyzwyczajeni, np. : y=n^2+5*x-7. Było to możliwe dzięki kompilatorowi, który tłumaczył tekst programu do postaci zrozumiałej dla maszyny.

W kolejnych latach powstawały następne języki programowania, często zorientowane na tworzenie konkretnych typów aplikacji. Początek ery komputerów to nie tylko problemy związane z pisaniem programów, ale także ich wprowadzaniem do pamięci. Pierwszymi nośnikami danych były karty dziurkowane lub papierowe taśmy. Dopiero pod koniec lat 60. pojawiły się pierwsze urządzenia do elektronicznego przechowywania informacji oraz terminale komputerowe, które pozwoliły na bezpośrednie wprowadzanie kodu źródłowego za pomocą edytora tekstu. Lata osiemdziesiąte to czasy pierwszych komputerów osobistych i związanego z nimi rozwoju oprogramowania.

Jeden z najstarszych języków programowania - Lisp

Lisp jest drugim po Fortranie najstarszym językiem, który jest wykorzystywany do dziś. Jednakże przez wiele lat podlegał on zmianom i dziś jest to raczej rodzina "dialektów Lisp". Sam język zorientowany jest na programowanie funkcyjne. Lisp powstał w 1958 roku, a jego twórcą był John McCarthy. Pierwotnie Lisp został stworzony dla komputerów IBM 704. Dzięki elastyczności i wyrazistości Lisp stał się popularnym środowiskiem związanym ze sztuczną inteligencją. Jednak Lisp ma też swoją wadę, a jest nią tworzenie znacznej ilości danych pośrednich, co powoduje zajmowanie pamięci. Doprowadziło to w latach siedemdziesiątych, między innymi dzięki dotacjom rządu USA, do stworzenia maszyn Lispa - sprzętu dedykowanego do uruchamiania programów "lispowych". W latach 70. i 90. podjęto wysiłki mające na celu ujednolicenie dialektów Lispa w jednym nowym języku. Doprowadziło to w 1994 roku do opublikowania przez ANSI (American National Standards Institute - organizację ustalającą normy techniczne obowiązujące w USA) standardu Lisp pod tytułem ANSI X3.226-1994 Information Technology Programming Language Common Lisp. Niestety, do tego czasu światowa popularność Lispa stała się znacznie mniejsza niż w czasach jego rozkwitu.

BASIC

Każda osoba, która miała kiedyś styczność z komputerem Commodore 64, miała również styczność z językiem BASIC. Jest to język programowania wysokiego poziomu opracowany w 1964 przez Johna George'a Kemeny'ego i Thomasa E. Kurtza w Dartmouth College. Założeniami projektu BASIC-a były: łatwość użytkowania, wszechstronność zastosowań, interaktywność i dobra komunikacja z użytkownikiem poprzez jasne komunikaty błędów. Język ten stał się czołowym językiem do zastosowań amatorskich i półprofesjonalnych po wprowadzeniu na rynek mikrokomputera Altair 8800.

Warto wspomnieć, że twórcami dialektu BASIC-a dla tej maszyny byli Bill Gates i Paul Allen. Język ten trafił też do komputerów firmy Apple. Obecnie można spotkać odmianę BASIC-a występującą pod nazwą Visual Basic for Windows. Oczywiście istnieją również alternatywne interpretatory i kompilatory tego języka dla platformy win32 (Power BASIC, DarkBASIC itp).

C i C++

C jest językiem stworzonym przez Dennisa Ritchie'ego do programowania systemów operacyjnych i innych zadań niskiego poziomu. Jako pierwszy okres rozwoju języka C określa się lata 1969-1973. W 1973 roku w języku C udało się stworzyć jądro systemu operacyjnego Unix, czyli podstawową część systemu operacyjnego odpowiedzialną za wszystkie jego zadania. Język ten zyskał swoją popularność po 1980 roku i stał się dominującym językiem programowania systemów operacyjnych i aplikacji. Z języka C wywodzi się język C++ będący jednym z najpopularniejszych języków programowania ogólnego przeznaczenia.

Jest on wykorzystywany zarówno do zastosowań komercyjnych, jak i hobbystycznych. Projekt tego języka stara się zachować jak największą zgodność z językiem C. Język C++ został stworzony w latach osiemdziesiątych jako obiektowe rozszerzenie języka C. Programowanie obiektowe to metoda programowania polegająca na tworzeniu programów za pomocą obiektów (w pojęciu programistycznym obiektem nazywamy strukturę zawierającą dane oraz funkcje służące do wykonywania tych danych). Standard języka C++ powstał w 1998 roku (ISO/IEC 14882-1998 "Information Technology - Programming Languages - C++"). Obecnie trwają prace nad rozszerzeniem standardu C++, które mają dotyczyć przede wszystkim biblioteki standardowej języka.

Pascal oraz jego rozwinięcie - Delphi

Nazwa tego języka wywodzi się od nazwiska francuskiego fizyka, matematyka i filozofa Blaise Pascala. Jest to uniwersalny język wysokiego poziomu ogólnego zastosowania. Twórcą tego języka był Niklaus Wirth, który stworzył go w 1970 roku.

Pierwotnie Pascal został stworzony do nauki programowania strukturalnego. Programowanie to jest rodzajem programowania polegającym na hierarchicznym dzieleniu kodu na moduły, które komunikują się ze sobą jedynie przez dobrze określone połączenia.

W Polsce Pascal zyskał większą popularność niż w innych krajach dzięki łatwej dostępności do kompilatorów, prostocie oraz promowaniu go przez wyższe uczelnie. Jednym z popularniejszych kompilatorów tego języka jest produkt firmy Borland International - Turbo Pascal.

Obecnie dość mocno rozpowszechniony jest obiektowy dialekt języka Pascal - Object Pascal, osadzony w Delphi oraz Kyliksie (również wyprodukowanych przez Borland International). Delphi jest zintegrowanym środowiskiem programistycznym typu RDA, przeznaczonym do pracy pod kontrolą Microsoft Windows. Natomiast Kylix jest odpowiednikiem Delphi dla Linuksa. Tworzenie programu w Delphi odbywa się na zasadzie obsługi zdarzeń; każde polecenie (np. kliknięcie myszą) generuje zdarzenie, które poprzez wewnętrzne mechanizmy programu przesyłane są do odpowiedniego komponentu, a zadaniem programisty jest tylko dołączenie odpowiedniego kodu umożliwiającego obsługę tego zdarzenia.

Pierwsza wersja Delphi ukazała się w 1995 roku i była przeznaczona dla systemu Microsoft Windows 3.1. W kolejnych wersjach pojawiło się wiele usprawnień począwszy od pakietów, rozszerzenia obsługi baz danych, wspomagania tworzenia aplikacji internetowych, wspomagania tworzenia kontrolek ActiveX (technologia ActiveX pozwala na przekazywanie danych pomiędzy różnymi aplikacjami działającymi pod kontrolą systemów operacyjnych Windows), wprowadzenie środowiska .NET.

Java - język wielu platform

Java jest obiektowym językiem programowania stworzonym przez firmę Sun Microsystems pod kierownictwem Jamesa Goslinga. W przypadku tego języka kod źródłowy jest tłumaczony do postaci kodu bajtowego, czyli takiego, jaki wykonuje wirtualna maszyna. To oznacza, że program napisany w Jawie jest kompilowany do tak zwanego kodu pośredniego, który dopiero maszyna wirtualna przekształca na kod dostosowany do konkretnego systemu operacyjnego.

Jednakże to rozwiązanie ma swoją dużą wadę, ponieważ z powodu konieczności tłumaczenia programów Javy przez wirtualną maszynę, działają one wolniej od programów napisanych tradycyjnie. Warto też wspomnieć, że Java znalazła zastosowanie nie tylko w przypadku komputerów, ale jest także stosowana w urządzeniach przenośnych, takich jak choćby telefony komórkowe.

Języki skryptowe

JavaScript jest to obiektowy skryptowy język programowania stworzony przez firmę Netscape. Najczęściej jest on spotykany na stronach WWW, gdzie zapewnia większą interaktywność. JavaScript umożliwia także tworzenie pełnoprawnych aplikacji. Języka JavaScript nie należy mylić z językiem Java pomimo, że dzięki zastosowanej w przeglądarkach Netscape, Mozilla i Opera technologii LiveConnect skrypty JavaScript i aplety Java mogą się komunikować.

Następnym językiem skryptowym jaki pragniemy zaprezentować jest PHP. Jest to język służący do tworzenia stron WWW wykonywanych po stronie serwera. Skrypty tworzone w języku PHP są najczęściej umieszczane w dokumentach tekstowych (w formacie HTML lub XHTML). Dzięki modułowej budowie możliwe jest w tym języku tworzenie aplikacji z graficznym interfejsem. PHP potrafi także współpracować z wieloma rodzajami źródeł danych, takich jak na przykład serwery relacyjnych baz danych, pliki tekstowe czy dokumenty XML. Ojcem PHP jest duński programista Rasmus Lerdorf, który 8 czerwca 1995 roku udostępnił kod źródłowy pod nazwą PHP Tools 1.0.

Ostatnim językiem skryptowym o jakim pragniemy wspomnieć jest ActionScript. Jest to obiektowy skryptowy język programowania wykorzystywany w Adobe Flash do sterowania animacjami i aplikacjami. ActionScript i JavaScript bazują na tej samej składni, jednakże ich modele klienckie są całkowicie odmienne: JavaScript steruje formularzami i oknami, a ActionScript klipami, polami tekstowymi i dźwiękiem. Po raz pierwszy ActionScript pojawił się w Macromedia Flash 5.

Wielojęzykowe narzędzia programistyczne

Poza narzędziami programistycznym skupiającymi się na tworzeni aplikacji w wybranym języku istnieją też i takie narzędzia, które umożliwiają wybór spośród kilku języków w obrębie jednego narzędzia. Do takich narzędzi zalicza się Delphi 2006.

Umożliwia on pisanie programów z wykorzystaniem języków Delphi, C, C++ oraz C#. Można też dzięki niemu tworzyć aplikacje internetowe na zasadzie WYSIWYG. Skrót WISIWYG oznacza What You See Is What You Get, co tłumaczy się jako "to co widzisz jest tym co otrzymasz". Kolejnym z tego typu narzędzi jest Microsoft Visual Studio, w skład którego wchodzi: Microsoft Visual C#, Microsoft Visual C++, Microsoft Visual Basic, Microsoft Visual J#.

Narzędzia te nie tylko umożliwiają pisanie aplikacji z wykorzystanie różnych języków, ale także ich kompilacje i testowanie. Wbudowane w nie narzędzia ułatwiają również odnajdywanie błędów i podpowiadają jakich poleceń może użyć programista, przez co znacznie ułatwiają pracę.

Zawód? - Programista

Programowanie jest bardzo interesującym zawodem. Tak Bill Gates (Microsoft), jak i Larry Page (Google) są z zawodu programistami. Nasz kraj może również pochwalić się zdolnymi programistami, którzy zajmują czołowe miejsca na międzynarodowych konkursach programistów.

W dobie internetu jest to też zawód, który można wykonywać dla zagranicznych firm nie opuszczając kraju. Dlatego w czasach emigracji za pracą jest to ciekawa perspektywa. Jednakże polscy programiści niekoniecznie muszą pracować dla firm, które mają swoje siedziby poza granicami Polski, ponieważ zagraniczne firmy coraz częściej zaczynają inwestować w naszym kraju. Miejscem dla tego typu inwestycji ma stać się Wrocław, w którym firma Google zamierza otworzyć swoją placówkę i zatrudnić tam ponad 200 osób. Wasza przyszłość w tej branży zależy tylko od was. Życzymy sukcesów.