Przełom w polskiej astronomii. PAN otwiera swoje obserwatorium w Chile
28 listopada Centrum Astronomiczne PAN po trzech latach prac otwiera obserwatorium astronomiczne, które znajduje się na środku pustyni Atakama w Chile. Inauguracja ma się odbyć w siedzibie CAMK PAN, wydarzenie transmitowane jest w sieci.
Pustynia Atakama jest jednym z najsuchszych miejsc na świecie i jednocześnie jest jednym z najlepszych miejsc do obserwacji kosmosu. Występuje tu ponad 340 bezchmurnych nocy w roku, a atmosfera jest w tym miejscu wyjątkowo stabilna. Zapewnia to niemal idealne warunki dla astronomów.
Właśnie na środku pustyni w Chile przez trzy lata prowadzono budowę Obserwatorium Cerro Armazones (OCA), które obecnie składa się z pięciu teleskopów. Kompleks jest zarządzany przez Centrum Astronomiczne im. Mikołaja Kopernika PAN.
Dodaje: - Obserwatorium jest inwestycją w przyszłość, zarówno w przyszłość badań naukowych, jak i w przyszłość młodego pokolenia naukowców, którzy korzystając z teleskopów OCA, będą mieli szansę dokonywać pomiarów na najwyższym światowym poziomie.
Na pustyni Atakama znajduje się dziesięć obserwatoriów (w tym OCA), aczkolwiek aż siedem z nich to kompleksy budowane i prowadzone przez wielkie międzynarodowe konsorcja. Polska obok USA jest jedynym krajem, który posiada własne obserwatorium na obszarze Atakamy. Stany Zjednoczone mają Cerro Tololo i Las Campanas.
17 stycznia 2020 roku została podpisana umowa między Centrum Astronomicznym im. Mikołaja Kopernika PAN, a European Southern Observatory i Uniwersytetem Ruhr w Bochum. Przez następne lata prowadzono budowę OCA. Tworzenie placówki było trudne ze względu na dużą odległość od osad ludzkich i trudne warunki środowiskowe. Jednocześnie właśnie z tego względu pracownicy będą musieli polegać głównie na własnej infrastrukturze.
OCA będzie działać w ramach projektu Araucaria, który jest międzynarodowym przedsięwzięciem mającym na celu kalibrację kosmicznej skali odległości. Prowadzone będą tutaj m.in. analizy wyznaczania odległości do bliskich galaktyk.
Jak już wspomniano, obecnie działa pięć teleskopów. Docelowo ma być ich sześć, a ostatni ma zostać oddany do użytku w 2025 roku. Warto podkreślić, że będzie miał on 2,5-metrowe zwierciadło, co będzie go czynić największym teleskopem w historii polskich obserwacji Wszechświata. Aktualnie wybudowany został dla niego specjalny filar, zaś realizacja kolejnych etapów jest zaplanowana na lata 2024-2025. Teleskopy są zlokalizowane na wysokości 2817 m n.p.m.
Ponadto na obszarze kompleksu zamontowano 65 sztuk paneli słonecznych o łącznej powierzchni około 106 metrów kwadratowych. Tutaj też należy zwrócić uwagę, że OCA jest obecnie jedynym obserwatorium na Ziemi, które jest w pełni zasilane tzw. zieloną energią.
Projekt jest finansowany przez Ministerstwo Edukacji i Nauki oraz z europejskiego grantu naukowego ERC Synergy. Otwarcie OCA będzie transmitowane na kanale Youtube CAMK od godz. 10:30.
