Dzieciątko, Mikołaj, Aniołek, Gwiazdor. Kto przynosi prezenty pod choinkę?
Oprac.: Tomasz Wróblewski
Kto przynosi prezenty pod choinkę? No przecież święty Mikołaj! - wykrzyknie większość dzieci w Polsce. Większość, ponieważ nie w każdym regionie podarki rozdaje staruszek z brodą w czerwonym stroju. Podobnie jest na świecie - w niektórych krajach maluchy czekają na Mikołaja, w innych zaś na krasnala, Dziadka Mroza, a nawet na... świąteczną wiedźmę!
Spis treści:
Kiedy dzieci dostają prezenty?
W Polsce tradycją jest wręczanie prezentów świątecznych w Wigilię, 24 grudnia. Zwykle pojawiają się znienacka pod choinką, gdy dzieci są czymś zajęte. Jednak niekiedy święty Mikołaj pojawia się w domu osobiście! Wyjmuje podarunki z worka i wręcza je w zamian za zaśpiewanie piosenki czy opowiedzenie wierszyka.
W innych krajach, na przykład w Stanach Zjednoczonych i Wielkiej Brytanii, dzieci otrzymują prezenty w Boże Narodzenie, czyli 25 grudnia. Z kolei w niektórych państwach na otrzymanie podarunków dzieciaki czekają aż do stycznia.
Kto przynosi prezenty pod choinkę polskim dzieciom?
Choć najczęściej mówi się, że prezenty przynosi święty Mikołaj, w wielu regionach Polski zachowały się tradycje, zgodnie z którymi podarki dostaje się od innej postaci.
- Święty Mikołaj - w wigilijną noc pojawia się przede wszystkim u dzieci mieszkających na Mazowszu oraz w zachodniej Polsce. Najczęściej jest ubrany w czerwony kubrak, ma ciężkie buty, białą brodę i czapkę. Wchodzi kominem, ale może też zostawić prezenty całkiem niepostrzeżenie.
- Gwiazdor - 24 grudnia pojawia się u dzieci z Wielkopolski, Kaszub, Kujaw i ziemi lubuskiej, czyli na terenach dawnego zaboru pruskiego. Tradycyjny Gwiazdor pochodził z dawnej grupy kolędniczej, w której był postacią niosącą gwiazdę, skąd zresztą wywodzi się jego nazwa. Był ubrany w kożuch, czapę z futra, miał twarz umazaną sadzą, w ręku dzwonek, wór z prezentami i rózgę dla niegrzecznych dzieci. Dzisiaj z dawnego Gwiazdora w większości przypadków została tylko nazwa - wygląda on bowiem coraz częściej jak święty Mikołaj.
- Aniołek - przychodzi do dzieci mieszkających na terenie Małopolski i Podkarpacia, a także na Śląsku Cieszyńskim. Wywodzi się od postaci Anioła Stróża. Jest niewidzialny - zostawia prezenty i wraca do nieba.
- Dzieciątko, symbolizujące narodzonego Jezusa, przynosi prezenty dzieciom z Górnego Śląska.
- Gwiazdka, która podobnie jak Gwiazdor wywodzi się z grupy kolędniczej, przynosi prezenty najmłodszym na Dolnym Śląsku i w opolskiej części Śląska.
- Dziadek Mróz - choć w Polsce rzadko się go już spotyka, wciąż czasem zagląda do domów dzieci ze wschodniej Polski. Ten starszy człowiek roznosi podarunki ze swoją wnuczką, Śnieżynką. Jego postać wywodzi się ze wschodniosłowiańskiego folkloru.
Kto przynosi świąteczne prezenty dzieciom na świecie?
Postaci, które przynoszą prezenty dzieciom na świecie są bardzo zróżnicowane. Wywodzą się z różnych tradycji - nie tylko katolickiej.
- Santa Claus to chyba najbardziej spopularyzowana przez kulturę postać rozdająca prezenty. Wręcza on podarunki dzieciom w Ameryce i Australii, choć trzeba przyznać, że wygląd "naszego" polskiego świętego Mikołaja jest do niego bardzo zbliżony.
- Dzieciątko, symbolizujące narodzonego Jezusa, odwiedza dzieci w Czechach, na Słowacji, a także na Węgrzech, we Włoszech, Chorwacji oraz w katolickiej części Niemiec i Luksemburgu.
Choć popkultura forsuje postać świętego Mikołaja jako starszego pana w czerwonym kubraku i z brzuchem, międzykulturowe bożonarodzeniowe tradycje dotyczące otrzymywania prezentów wciąż mają się dobrze. W wielu krajach dzieci odwiedzają postaci, które wywodzą się z miejscowego folkloru, legend i oczywiście wiary.
