Rusza kwalifikacja wojskowa. Komisje wezwały 230 tysięcy Polaków

Kwalifikacja wojskowa to ocena zdolności do służby w wojsku, którą przeprowadza kilkuosobowa komisja.

Każdy obywatel Polski, który dostanie na nią wezwanie, musi stawić się przed komisją w określonym miejscu i terminie lub przedstawić dokumenty, które usprawiedliwią nieobecność. Kwalifikacja wojskowa jest więc obowiązkowa. 

Kto dostaje wezwanie na kwalifikację wojskową? 

• mężczyźni, którzy w danym roku kończą 19 lat;
• osoby, które nie mogły stawić się przed komisją w uprzednio wyznaczonym terminie;
• osoby, które podczas wcześniejszej kwalifikacji uznano za czasowo niezdolne do służby;
• mężczyźni, którzy skończyli 19 lat rok wcześniej, ale z jakichś przyczyn nie otrzymali wezwania.

Jeżeli mamy skończone 18 lat (górna granica to 60 lat), to możemy też zgłosić się do kwalifikacji wojskowej na ochotnika. Przed komisję mogą też zostać wezwane kobiety z wykształceniem przydatnym dla wojska. Mogą to być lekarki i pielęgniarki, ale także rehabilitantki, psycholożki czy tłumaczki.

Jak podaje na swoich stronach główny zainteresowany – Wojsko Polskie, celem kwalifikacji wojskowej jest "wprowadzenie danych do ewidencji wojskowej oraz określenie zdolności fizycznej i psychicznej do pełnienia służby wojskowej osób podlegających obowiązkowi stawienia się do kwalifikacji wojskowej, oraz tych, które zgłosiły się w trybie ochotniczym do pełnienia służby wojskowej, a mają ukończony 18 rok życia".

Kwalifikacja wojskowa nie jest równoznaczna z poborem do wojska, została wprowadzona właśnie po to, żeby podkreślić odejście od służby obowiązkowej. Mimo to nie można jej zignorować, jeżeli nie stawimy się przed komisją mimo otrzymania wezwania, musimy liczyć się z grzywną, a nawet doprowadzeniem na kwalifikację przez Policję. 

Przede wszystkim "na komisję" trzeba zabrać dokument tożsamości. Osoby cierpiące na wszelkie choroby przewlekłe, czy z wydanym orzeczeniem o niezdolności lub niepełnosprawności powinny zabrać ze sobą posiadaną dokumentację medyczną. W innym przypadku komisja zażąda ich przedstawienia w późniejszym terminie – niedopełnienie tego obowiązku także może skończyć się grzywną.

W zdecydowanej większości przypadków kwalifikacja przebiega szybko i ogranicza się do bardzo podstawowych badań i kilku pytań. Po okazaniu dowodu lekarz zmierzy nam ciśnienie, zważy, zmierzy, a potem każe rozebrać się do bielizny (bez skarpetek). W ten sposób komisja może stwierdzić czy nie mamy żadnych deformacji fizycznych, chorób skóry, zweryfikować ogólną budowę sylwetki, symetrię ciała itd. Żeby nie tracić czasu zwykle już w trakcie oględzin komisja zadaje kilka pytań dotyczących ogólnego stanu zdrowia, przebytych chorób, operacji, sposobów leczenia czy naszego stylu życia.

Jeżeli coś zainteresuje lekarzy, wywiad może się przeciągnąć, mogą też oni wysłać wezwanego na dodatkowe badania, wizytę u specjalisty czy nawet obserwację szpitalną (to oczywiście rzadkie sytuacje). Zwykle po kilkunastu minutach otrzymamy zaświadczenie o stawiennictwie i nadanej kategorii zdolności do służby oraz uregulowanym stosunku do służby wojskowej.

Komisja wojskowa może nadać wezwanemu jedną z czterech kategorii, które określa art. 58 Ustawy o obronie Ojczyzny:

• kategoria A - zdolny do służby wojskowej, co oznacza zdolność do odbywania lub pełnienia określonego rodzaju służby wojskowej, o której mowa w art. 129, a także zdolność do odbywania służby zastępczej;
• kategoria B - czasowo niezdolny do służby wojskowej, co oznacza przemijające upośledzenie ogólnego stanu zdrowia albo ostre lub przewlekłe stany chorobowe, które w okresie do 24 miesięcy od dnia badania rokują odzyskanie zdolności do służby wojskowej, o której mowa w pkt 1, w czasie pokoju;
• kategoria D - niezdolny do służby wojskowej, o której mowa w pkt 1, w czasie pokoju, z wyjątkiem niektórych stanowisk służbowych przeznaczonych dla terytorialnej służby wojskowej;
• kategoria E - trwale i całkowicie niezdolny do służby wojskowej, o której mowa w pkt 1, w czasie pokoju oraz w razie ogłoszenia mobilizacji i w czasie wojny.

Co roku kwalifikacja wojskowa jest ogłaszana na podstawie rozporządzenia ministra obrony. Zgodnie z ustawą o obronie Ojczyzny kwalifikacja musi zostać ogłoszona przynajmniej 14 dni przed jej rozpoczęciem. W tym roku termin ogłoszenia kwalifikacji wojskowej wyznaczono na 12 stycznia.

Kwalifikacja wojskowa w 2024 roku rozpoczyna się 1 lutego i potrwa do 30 kwietnia. 

Odpowiedzialność za dostarczenie wezwań spoczywa na wójtach, burmistrzach i prezydentach miast. Zgodnie z przepisami muszą być one dostarczone co najmniej 7 dni przed wyznaczoną datą kwalifikacji. W 2024 roku wezwania do stawienia się przed komisją mają trafić do 230 000 obywateli. Tegoroczna kwalifikacja obejmie przede wszystkim mężczyzn urodzonych w 2005 roku.

Podczas komisji szef wojskowego centrum rekrutacji albo jego upoważniony przedstawiciel może prowadzić nabór do ochotniczych rodzajów służby wojskowej. Jest to oczywiście tylko dodatkowa możliwość dla zainteresowanych.