Znany teatr w Lublinie przejdzie metamorfozę. XIX wiek spotka się z nowoczesnością

Nie ma chyba lubelaka, który nie wiedziałby, gdzie znajduje się Teatr im. Juliusza Osterwy. Budynek, który powstał w 1886 roku, do dziś zachwyca, choć po latach wymaga remontu. Chodzi o modernizację i ucyfrowienie, oraz poprawę efektywności energetycznej budynku. Prace zrealizowane zostaną według dwóch projektów.

- Dla widzów i twórców najważniejszy jest oczywiście remont, przebudowa i rozbudowa kompleksu budynków teatru, adaptacja pomieszczeń niezbędna do prowadzenia działalności kulturalnej oraz dostosowanie do potrzeb osób z niepełnosprawnościami. Warto też podkreślić, że Teatr przejdzie kompleksowy remont wszystkich pomieszczeń nawiązujący do pierwotnych założeń projektowych. Do użytku zostanie przywrócona nieużywana obecnie część teatru tzw. filharmonia. - informuje Jarosław Stawiarski Marszałek Województwa Lubelskiego.

- Juliusz Osterwa świadomie budował w swoich zapiskach obraz kompleksu architektonicznego, który jest jednocześnie przygotowany na interaktywne wydarzenia publiczne oraz zawiera przestrzenie pozwalające na odosobnienie, refleksję i skupienie - tłumaczy Redbad Klynstra-Komarnicki, dyrektor Teatru Osterwy, dla którego niezwykle ważne są idee stworzone przez patrona placówki, którą kieruje. - Po wykonaniu prac budowlanych Teatr powinien być jak, bombonierka: tam, gdzie jego część jest objęta ochroną konserwatorską powinien być przywrócony do stanu największego możliwego "glamouru" z okresu otwarcia. W relacji do reszty kompleksu architektonicznego powinien jednocześnie funkcjonować jako wzięty w cudzysłów z szacunku dla tradycji, lecz doposażony nowoczesnymi i wymagalnymi funkcjonalnościami. Musi być Świątynią Teatru - miejscem rozwoju duchowego, społecznego i integracji tożsamości lokalnej.

Instytucja informuje na swojej stronie, że zmodernizowany teatr, jak przystało na sztukę, będzie pełen kontrastów, np. sceny teatralnej i widowni, czyli tego co zabytkowe z tym, co nowoczesne (chodzi o możliwości sceniczne). Ale i cały wystrój ma być oparty na przeciwieństwach: współczesne-klasyczne, indywidualne-wspólnotowe, przeszłość-przyszłość, codzienność-odświętność.

Pierwszym etapem było ogłoszenie konkursu i wybór zwycięskiego projektu. Jak przyznał dr inż. arch. Andrzej Tokajuk z Wydziału Architektury Politechniki Białostockiej, który zasiadał w komisji konkursowej, zadanie projektowe było trudne, ale i poziom merytoryczny i warsztatowy prac wysoki. Nadesłane projekty prezentowały różne rozwiązania układów funkcjonalno-przestrzennych, w różny sposób wpisywały się w kontekst miejsca.

Po wielogodzinnej debacie jednogłośnie wybrano zwycięzcę. - Zdecydowały takie elementy jak trafne wpisanie nowych części teatru w pierzeje ulic miasta pokazujące ich odmienność, ale też związek z istniejącym otoczeniem i stworzenie nowej wartościowej przestrzeni publicznej. Wybraną pracę cechują właściwe decyzje kompozycyjne oraz przyjęta wyrazista filozofia charakteru miejsca. Walorem pracy jest logiczne etapowanie inwestycji - uzasadnia dr Tokajuk.

Koncepcję, która zajęła pierwsze miejsce, przygotowała AMC - Andrzej M. Chołdzyński - sp. k. Jej twórcy zaproponowali dokończenie zabudowania terenu teatru od strony ulicy Kapucyńskiej, planowane jeszcze w XIX wieku przez jego architekta. W projekcie pojawia się też wiele zieleni.

- Punktem wyjścia w kształtowaniu koncepcji przebudowy i rozbudowy Teatru im. Juliusza Osterwy była chęć osiągnięcia atmosfery otwartości na otoczenie i lokalną społeczność. Motywacją do poszukiwań formy rozbudowy teatru były idee Juliusza Osterwy, który postrzegał teatr jako miejsce "interakcji, spotkania, badania, i refleksji". Analiza podejścia do teatru, prezentowanego przez J. Osterwę, skłoniła nas do poszukiwania relacji między istniejącymi elementami, tworzącymi obecny charakter miejsca, a przestrzeniami, o które ma być ono wzbogacone - podkreślają architekci. - Naszą intencją było zaprojektowanie budynku, który obok swojej podstawowej funkcji będzie także centrum życia artystycznego, miejscem integracji publiczności z artystami, a także przestrzenią rozwoju społecznego - swoistym laboratorium sztuki teatralnej, kreującym wiele scenariuszy spotkania.

Członkowie komisji podkreślają, że zwycięski projekt będzie musiał zostać zmodyfikowany na etapie prac projektowych, które właśnie ruszają. Chodzi o przemyślenie lokalizacji miejsc parkingowych, opracowanie architektury wewnątrz dziedzińca od strony ulicy Peowiaków, czy takie szczegóły, jak zaprojektowanie ergonomicznej drogi aktora na scenę. Warto wspomnieć, że pracownia AMC - Andrzej M. Chołdzyński brała także udział w konkursie architektoniczno-urbanistycznym na opracowanie koncepcji architektonicznej wraz z zagospodarowaniem terenu dla inwestycji odbudowy Pałacu Saskiego, Pałacu Brühla i kamienic przy ul. Królewskiej w Warszawie, uzyskując wyróżnienie.

Termin zakończenia prac projektowych zaplanowany jest na koniec 2024 roku. Roboty budowlane zaplanowano na lata 2025-2027.

Wizualizacje: AMC - Andrzej M. Chołdzyński - sp. k./teatrosterwy.pl