Dlaczego myślenie męczy? Ta zagadka została właśnie rozwiązana
Intensywny wysiłek umysłowy sprawia, że jesteśmy znużeni. Do tej pory nie było wiadomo dlaczego, ale naukowcy właśnie tę zagadkę wyjaśnili.
Po wielu godzinach intensywnego wysiłku umysłowego większość z nas odczuwa zmęczenie. Dotąd niewiele było wiadomo, co jest jego przyczyną. Jedną z hipotez było działanie jednego z neuroprzekaźników, glutaminianu.
Właśnie udało się tego dowieść naukowcom z paryskiego Instytutu Mózgu (Institut du Cerveau). Wiemy już, co sprawia, że aktywność umysłowa tak wyczerpuje.
Naukowcy poprosili czterdziestu ochotników o wykonywanie zadań pamięciowych podczas badania za pomocą rezonansu magnetycznego. Skoncentrowano się na tym, co dzieje się w korze bocznej przedczołowej. Z wcześniejszych badań wiadomo, że ten obszar jest szczególnie aktywny podczas intensywnego wysiłku intelektualnego.
To glutaminian odpowiada za zmęczenie wywołane wysiłkiem umysłowym
Nie wszyscy badani rozwiązywali zadania o takim samym stopniu trudności. Część z nich rozwiązywała trudniejsze, pozostała część - łatwiejsze. Za pomocą rezonansu magnetycznego (który podejrzeć skład chemiczny cząsteczek) mierzono poziom ośmiu różnych neuroprzekaźników w mózgu.
Po sześciu godzinach eksperymentu w mózgach ochotników rozwiązujących trudniejsze zadania stwierdzono podwyższony poziom glutaminianu w korze bocznej przedczołowej. U ochotników z tej grupy rozszerzały się też źrenice, co jest charakterystyczne dla stanu zmęczenia.
Nie stwierdzono takich zmian w grupie wykonującej zadania łatwiejsze, donoszą badacze w pracy opublikowanej w "Current Biology".
Zmęczony mózg wybiera prostsze opcje, by uniknąć uszkodzeń neuronów
W tym samym eksperymencie badano też, czy zmęczenie umysłowe wpływa na proces podejmowania decyzji. Między zadaniami polegającymi na zapamiętywaniu ciągów liczb badani mieli także podejmować proste decyzje - czy chcą otrzymać mniejszą sumę pieniędzy od ręki, czy większą później.
Badani wykonujący trudniejsze zadania z czasem coraz częściej wybierali pierwszą opcję, czyli szybszej, ale mniejszej nagrody pieniężnej. Może być to dowód na to, że zmęczenie umysłowe zaburza racjonalny proces podejmowania decyzji. Decydujemy się wtedy na łatwiejsze, a nie korzystniejsze rozwiązania.
Dokonywanie wyborów także obciąża mózg i zwiększa ilość glutaminianu. Nic dziwnego, że gdy jest już do dużo, unikamy dalszego wysiłku. Glutaminian pobudza neurony, ale jego nadmiar prowadzi do ich uszkodzenia.
Wiemy już, dlaczego wysiłek umysłowy męczy. Będzie można to wykorzystać
Choć takie hipotezy pojawiały się już wcześniej, jest to solidny dowód na związek obciążenia umysłowego z ilością glutaminianu w korze bocznej przedczołowej. Można będzie to wykorzystać do wielu innych badań.
Pomoże to na przykład ocenić jak bardzo obciąża mózg “umysłowa mgła" często doświadczana po przebyciu zakażenia koronawirusem SARS-CoV-2. Może też przydać się w badaniach nad zespołem deficytu uwagi z pobudzeniem psychoruchowym (ADHD) u dzieci, młodzieży i dorosłych czy zmęczeniem towarzyszącym depresji.
Przede wszystkim wiemy już, dlaczego wysiłek umysłowy nas męczy.
